Alþýðublað Hafnarfjarðar - 19.12.1955, Page 4

4
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
ÚTGEFANDI:
Alþýðuflokkurinn í Hafimrfirði.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
Eyjólfur Guðmundsson, (simi 9607).
AFGREIÐSLA í ALÞÝÐUHÚSINU SÍMI 9499.
PRENTSMIÐJA HAFNARFJARDAR H.F.
1
l
Tólnskemmtun
heldur F.U.J. á annan jóladag í Alþýðu i
húsinu. \
I
Félagar eru beðnir að tryggja sér miða \
í tíma. '<
* \
Jólntrésfognoður
Alþýðuflokksíélögin í Hafnarfirði halda \
sinn venjulega jólatrésfagnað fyrir
börn þriðjudaginn 27. desember 1955.
Jólatrésfagnaður fyrir eldra fólkið verð-
ur fimmtudaginn 29. desember.
Alþýðuflokkstélögin
f,f^^f;f,f,f;f,f,f,f,f,f,f,',',f;f;f,f;f,f,f;f,',f,';f,f;',',f,f,f,f,',f,',f,f,f,',',',',f;
ÁromótadAnsleikur
í Alþýðuhúsinu á gamlaárskvöld.
Miðapantanir í síma 9499.
Tryggið ykkur miða sem fyrst.
NEFNDIN
fsx;f;f,f,f;f,f;';f;f;',f,',f,f;',f;';f;',f,',fs;f;';',f;',';f;',f;f,f;';','^f;'^f;f;';f;f;f;
;',','&';f;fx;f;f,',f,f,',',';f,f;f;f&',f;f,f,f,';f,',';';f,',f,f;',',f;f;';f,f;f,f;f,f,f,f
Alþýðnblað
1
Haínarfjarðar
Ósknr ötlum
Hnfnfirðingum
QLEÐTLEQRA JÓLS
og gmfuríks komandi
nrs.
;f;f#*;f;fX;',f;f;f;';f;',';';';';',f,',f,
\ ‘•Uallgrímur Jónasson: \
Risar á alfaraleiðum
Hallgrímur Jónasson kennari við Kennaraskóla fslands er
löngu þjóðkunnur orðinn sem ferðamaður og fararstjóri um
óbyggðir og öræfi landsins. Hinir skemmtilegu ferðaþættir
hans í Ríkisútvarpinu hafa notið almennra vinsælda hlust-
enda, enda lætur honum vel að lijsa stórhrotinni fegurð og
tign íslenzkrar náttúru. Hann hefur víðtæka þekkingu á
sögu lands og þjóðar. Manna snjallastur er hann að segja
frá og skrifar kjarnmikið og fagurt mál. Eftirfarandi þáttur
er birtur hér með góðfútslegu leyfi höfundar.
Þeir eru tveir, hvor sínu meg-
in jökla, sunnan og norðanlands.
Svo ólíkir eru þeir sem mest má
vera, enda líka úr fjarskildum
efnum. En enga tvo hefi ég séð
slíka sinnar tegundar. Þeir eru
fulltrúar fyrir stórfelld náttúru-
undur Islands, hvor á sinn hátt,
engum líkir á svip né í áhrifum
— ógleymanlegir hverjum, er séð
hefir. Þessir tveir risar í ríki ís-
lenzkrar náttúru eru Dettifoss
í Jökulsá á Fjöllum og Lótna-
gnúpur við Skeiðarársand.
Einn af þrem stórsöndum, er
klýfur sundur strandbyggðirn-
ar sunnanlands, liggur milli Or-
æfanna og Fljótsliverfisins,
kenndur við ána, sem fram fell-
ur um hann austanverðan og er
á sumrin eitt illfærasta vatnsfall
landsins. Skeiðará týnist vart
úr minni þess, sem einhvern
tíma hefir yfir hana farið, á hest-
um eða jökli. Breidd sandsins frá
austri til vesturs er ekki langt
frá 50 km. Fram á hann fellur
Skeiðarárjökull, milli Súlutinda
að vestan og Færnistinda og
Jökulfells að austan. Vestur af
Súlutindum er Eystrafjall, þar
sem villifé átti bækistöðvar fram
um síðústu aldamót. Þá tekur
Núpsáin við í löngum dal, er
breikkar allmikið móts við fram-
anvert Eystrafjall, en er gróður-
lítill í botni, en hlíðarnar sums-
staðar skógi vaxnar. Vesturhyrn-
an á Skeiðarárjökli liggur vestur
með Súlutindum og Eystrafjalli
sunanverðu og myndar takmörk
dalsins að austan á nokkrum
kafla. Þaðan kemur Súla, mikið
en örstutt vatnsfall og fellur
þvert vestur í Núpsá. Eftir það
heita árnar Núpsvötn og hafa oft
verið ill yfirferðar, stundum
ófær heilum sumrum saman.
Suður með Núpsdalnum að vest-
an liggur f jallsrani hár og bratt-
ur, sem gengur fram sandinn.
Fremsti hluti hans er Lómagnúp-
ur. Við hlíðarrætur núpsins eru
Vötnin. Vestan undir honum
valllendisbrekkur og djúpur
fleyglaga gróðurkriki milli hans
og brúna Núpsstaðarheiðarinnar,
en þá sandurinn framundan.
Núpurinn rís líkt og stöpull út á
sandinn. Hamraveggirnir eru
svartir, lóðréttir og víða eins og
heflaðir séu. Framan að Lóma-
gnúp, Jr. e. að sunnan, rísa að rót-
um hans neðst, grænar vall-
lendisbrekkur, þá taka við skrið-
ur upp að hömrunum. Þar ofan
við er stallur um framhlið núps-
ins, er liggur nær um þvert berg-
ið, skáhallur, allbreiður. Ofan við
hann rísa hamraflugin þráðbein
upp til efstu brúnar og svo fer-
lega tröllsleg, að ekki verður lýst.
Hátt á sjöunda hundrað metra
yfir sléttum sandi gnæfa hamra-
rið núpsins.
Ekkert annað einstakt fjall á
landinu rís svo bratt, hnarreist
og hátt af sléttlendi. Austan úr
Öræfum blasir hann sýnum yfir
Skeiðarárjökul, lengst vestan af
Mýrdalssandi ber hann við him-
in, ofar öllum öðrum núpum og
málum sýslunnar.
Þegar komið er austan Skeið-
arársand blasir austurhlið hans
við, fer smáhækkandi eftir Jrví
sem nær dregur. Þessi mikli
hamraþurs er stífður að framan,
regingildur og drottnar yfir um-
hverfinu svo ótvírætt sem verða
má. Óhemjan lúmska, Súla, er
leggur Núpsána undir sig fyrir-
hafnarlaust, leynist við rætur
hans, bunga sandsins hylur vötn-
in, þar til rétt er að þeim komið.
Þau geta hlaupið fram, bylt sér
um sandflæmið eftir geðþótta,
rutt niður jakabáknum, teppt öll-
um óvængjuðum för um áhrifa-
svæði sitt. En á bergjötninum
mikla vinna þau ekkert. Honum
hagga þau aldrei úr stað. Hin
trylltu ofsaflóð ná einungis að
sleikja fótskör hans. Eftir hans
legu verða þau að marka sér
rásir og stefnu, auðmjúk og
einkis megandi, Joar sem veldi
hans er fyrir. Ferðamenn, er
koma austan úr Öræfum, á
venjulegast í grasbrekkunum
sunnan í Núpsstaðahlíðinni. Þeir
koma ef til vill stoltir yfir sjálf-
um sér og hestunum upp úr
Núpsvötnum, sem stundum eru
nær ófær. En undir Lómagnúpi
fer allt mikillæti út í veður og
vind.
Maður er eins og smáögn
ein undir þessum beirgbrún-
um, nær lóðréttum og 668 m. liá-
um á fremstu brún. Maður star-
ir upp til hins svarta risa, allur
á valdi þessa gnæfandi bákns. Og
þó er hann stórfenglegastur frá
suðvestur horninu séð. Þar ná
hamraflugin lengst niður. Þar
eru þau beinust, hæst og njóta
sín bezt við eggsléttar valllendis-
grundir, er liggja alla leið heim
að Núpsstaðabænum. Suðvestur
brúnin rís upp hvöss og bein
og svipar henni til stöpuls eins
og undir einhverja himna brú,
sem aldrei hefir verið lögð.
Fyrir æva löngu síðan hefir
hrunið bergfilla úr Lómagnúp
að suðvestan langt fram á slétt-
lendið. Liggja reiðgöturnar úr
Núpsstaðahlíðum drjúgan sveig
suðvestur á sandinn, fram með
ruðningum, þar til greið leið
fæst gegn um fremsta tang-
ann, upp á grundirnar austán við
Núpstaðabæinn.
Mér er í minni hve hestarnir
hafa oft verið ofsaviljugir, er
komið var upp úr ísköldu jökul-
vatninu, eftir svalk og sull og
inn á eggsléttar vallendisgrund-
irnar. Og ég man ekki síður hve
gott var að njóta gestrisnishlýj-
unnar á Núpsstað,, eftir volkið á
sandinum í misjöfnum veðrum.
Betri og gætnari fylgdarmenn
í viðsjálum vötnum get ég vart
hugsað mér en þá Fljótshverf-
inga, sem ég hefi kynnst á þess-
um leiðum. Það er gott að á und-
ir Lómagnúp. Allur hversdags-
leiki eins og strýkst af manni.
Gesturinn gengur jötninum á
hönd, dregst undir áhrifavald
hans, miklast stærð hans, trölls-
svipurinn, sem þó er stórum
meir merktur fegurð en lýtum,
gefst þessu háa himingnæfandi
valdi á hönd, finnur um leið að
hann kann sjálfur að vera brot
af þessu bergi, að í sjálfum hon-
um leynist einhver hulinn mátt-
( Framhald á bls. 6)
LÓMAGNÚPUR.
„í állri sinni droftnandi tign blasir hann við þér, ferðamaður, verðugur
fuUtrúi íslenzkrar fjallanáttúru — ógleymanlegur þeim, er hann hafa séð.“