Morgunblaðið - 03.08.1960, Side 3

Miðvikudagur 3. ágúst 1960
MORCVlSfíL 4 ÐIÐ
3
0*
SNEMMA á mánudagsmorg-
un lagði ítalska lystisnefikjan
Franz Terzo úr höfn í
Reykjavík. Hún sigldi hratt
út sundin og stefndi í vestur-
átt til Grænlands.
Á snekkjuna var nú komin
íslenzk áhöfn. Holienzka á-
höfnin sem hafði verið á skip.
inu neitaði að sigla henni til
Grænlands. Síðan hafa um-
boðsmenn skipaeigandans ver
ið að leita fyrir sér um leiðir
til að komá skipinu til Græn-
lands. Fengu þeir ýmis tilboð
frá ísienzkum sjómönnum um
að sigla snekkjunni til Græn-
lands.
Loks ákváðu þeir að taka
tilboði Þrastar Sigtryggsson-
ar fyrsta vélstjóra á Þór, sem
einmitt hafði bjargað snekkj-
unni, þegar hollenzka áhöfnin
lagði árar í bát í stormi suð-
ur af Vestmannaeyjum.
Þröstur og skipshöfn hans
tóku við snekkjunni á sunnu-
daginn, en einmitt þá um
morguninn flaug hollenzka á-
höfnin heimleiðis. Aðeins vél-
stjórinn úr hinni holienzku
áhöfn varð eftir, þar sem
hann ætláði að nota tækifær-
ið til að skoða sig um á ís-
landi.
★
Fréttamaður Mbl. skrapp
um borð í snekkjuna á sunnu-
daginn, þegar hin nýja is-
lenzka áhöi'n var að gera
'hana sjóklára. Þeir voru
önnum kaínir við að koma
öllu í röð og reglu, því að
Hollendingarnir höfðu ekki
skilið reglulega vel við skipið
og var hálfgerð óreiða á öllu.
Ennfremur þurfti að hreinsa
spíssa á vélunum, og slipa
ventlana, en snekkjan er knú-
in tveimur díselvélum og hef-
ur tvær skrúfur.
Þegar fréttamaður Mbl.
kom um borð var hinn nýi
skipstjóri Þröstur Sigtryggs-
son að rannsaka öll tæki og
áhöld í skipinu. Þröstur er
yngri sonur séra Sigtryggs á
Núpi í Dýrafirði. Hann er um
þrítugt og kveðst hafa starfað
hjá Landhelgisgæzlunni síðan
1949, fyrst sem háseti og síð-
an 1954 sem stýrimaður.
Hann var m. a. í hópi þeirra
varðskipsmanna, sem fóru
um borð í Northern Queen
við Grímsey nú fyrir nokkr-
um vikum.
★
— Hvernig stóð á því,
Þröstur, að þú bauðst til að
sigla snekkjunni til Græn-
iands?
— Ég var nýkominn í höfn
og átti að fara að taka sumar
friið mitt, þegar ég las frá-
sögnina í Morgunblaðinu um
það að hollenzka áhöfnin neit
aði að fara lengra með skipið.
Ég fór þá niður að snekkj-
Nyja ahofnin a Franz Terzo. Taliö fra vmstri: Þrostur Sigtryggsson skipstjori, Einar Erlingsson
2. vélstjóri með syni sínum, sem fékk að koma um borð. Guðmundur Jónsson stýrimaður, Ósk-
ar Gíslason háseti og Bjarni Guðbjörnsson 1. vélstjóri. — Lengst til vinstri er ítalinn Vittorio
Barberis, sem fer með áhöfninni til Grænlands.
unni þar sem hún lá við hlið-
ina á Guðmundi Júni og ætl-
aði að fara um borð.
Á þilfarinu stóð Barberis
hinn ítalski umboðsmaður
eigandans og -.ætlaði hann að
banna mér að koma um borð.
Það hafði verið mikil ásókn
allskonar manna að fara um
borð og skoða skipið. En ég
sgði honum þá hver ég væri,
— það hefði verið ég sem
sigldi skipinu til Vestmanna-
eyja. Þá breyttist tónninn í
ftalanum. Hann bauð mér
niðrí stofu og við fórum að
rabba saman.
Ég skaut þá þeirri hug-
mynd að honum, að ég skyidi
viljað koma með.
En ég vildi nú heldur fara
til ýmissa kunningja minna,
sem ég þekkti að góðu og
voru þeir allir sem ég sneri
mér til strax fúsir að koma.
Ég hitti t. d. Bjarna Guð-
björnsson vélstjóra á Ægi, og
spurði hann:
— Villtu koma með á ít-
ölsku snekkjunni til Græn-
lands? Og hann svaraði jafn-
skjótt. — Já, en ég þarf bara
að skila miðunum að Þjóðhá-
tíðinni í Vestmannaeyjum.
★
— Hefur þú siglt áður til
Grænlands?
— Nei, en ég hef fengið
Stálplöturnar í skrokknum
eru 5—6 mm þykkar og það
er að sjálfsögðu þynnra en
tíðkast á fiskiskipum. Ég
treysti skipinu alveg en geri
mér það ljóst að gæta verður
allrar varfærni, sérstaklega
þar sem nokkur hætta er á
ísreki eins og undan Hvarfi
og á Norðurbanka.
★
Um borð á skipinu er einn-
ig hinn ítalski umboðsmaður,
Vittorio Barberis. Hann ^etl-
ar að fara með snekkjunni til
Grænlands, sem sjötti maður,
en íslendingarnir eru fimm.
Fréttamaður Mbl. spurði
hann hvernig honum Jitist á
siglir
unni
sigla með skipið til Græn-
lands, ef Hollendingarnir
væru að gefast upp.
— Suss-suss, sagði Italinn,
við skulum ekki tala um það
hér, þar sem Hollendingarnir
heyra til. Villtu ekki heldur
koma með mér upp á Hótel
Garð. Við fórum þangað og
þar hittum við Hollendinginn
Warmerdam. Ræddum við
svo fram og aftur um málið
og varð mér fljótt ljóst að
þeir hófðu áhuga á að fá mig
í verkið. Tveimur dögum
seinna var það afráðið og ég
fór að ráða menn með mér.
★
Voru menn fúsir að leggja
upp í ferðina?
— Já, það var enginn hörg-
ull á mönnum. Síðan það fór
að berast út, að ég myndi
taka skipið hefur fjöldi
manna komið til mín og boð-
izt til að koma með. Og eins
og allir vita hefur verið sí-
felldur straumur af fólki
niður að höfn til að skoða
snekkjuna og fjöldi manna
'hefur gefið sig fram þar og
sem stýrimann, Guðmund
Jónsson, sem hefur verið
fjölda ára, á togurum og þ. á
m. farið oft á Grænlandsmið
og komið í grænlenzkar hafn
ir. M. a. lá hann um tíma á
sjúkráhúsinu í Holsteinborg,
og gat ég varla fundið heppi-
legri mann eða kunnugri á
þessum slóðum.
★
— En telurðu ekki tals-
verða áhættu samfara þessari
siglingu? .
Eins og ég hef sagt áður
í samtalinu við Mbl. þá tel
ég að snekkjan sé ágætt sjó-
skip. Þegar hollenzku sjó-
mennirnir gáfust upp fyrir
sunnan Vestmannaeyjar þá
gat ég ekki séð að neitt annað
væri að en að áhöfnin var
hrædd. Á tryggingarskírteini
sem hollenzka Lloyd hefur
gefið út fyrir skipið er sagt
að það megi sigla í Norður-
höfum að því skilyrði settu
að gætt sé varúðar við sigl-
inguna. Gluggarnir á snekkj-
unni eru raunar of stórir og
voru settir hlerar fyrir þá.
snekkj
að fela íslenzkri áböfn skipið.
— Þér sjáið það, — ég
ætla sjálfur að koma með. Ég
gafst upp á að sigla með hol-
lenzku áthöfninni til íslands,
steig á land í Aberdeen og fór
flugleiðis, til íslands, af því
að Hollendingarnir voru
hræddir og treystu ekki á
skipið. Ég held að íslending-
arnir sem nú hafa tekið við
géu allt aðrir og miklu betri
sjómenn og ég ber fullt
traust til þeirra. Við áttum
annars í nokkrum erfiðleik-
um með Hollendingana. Þeir
gáfust upp á að sigla snekkj-
unni til Grænlands en vildu
þó taka full laun fyrir alla
ferðina. En sætzt verður á
mólið.
— Hvenær fer eigandinn til
Grænlands?
— Hann er þegar kominn
þangað og bíður í Sukker-
toppen. Ég vona að við verð-
um komnir á ákvörðunarstað
eftir fimm daga og þá tekur
Monzino eigandinn við snekkj
unni. Hann mun nota hana til
til Græniands
að sigla að fjöllunum sem
hann ætlar að klífa. Þá fljúg-
um við allir til Reykjavíkur
nema tveir íslendingar sem
verða eftir í Grænlandi og
sigla snekkjunni meðfram
ströndinni eftir því sem eig-
andinn óskar.
4-------------
Snekkjan Franz Terzo i
Rey k jav ík urhöin.
STAKSltliAR
Svíar og lilutleysið
Þjóðviljinn læzt sl. sunnudag
vera mjög móðgaður fyrir hönd
forsætisráðherra Svía vegna
þess að Morgunblaðið hefur und-
anfarið sem oft áður haldið þvi
fram, að hlutleysisstefnan væri
ekki aðeins úrelt orðin, heldur
væru þeir menn haldnir blindri
heimsku, sem eitthvert traust
settu á hana. Vegna þess að Sví-
ar hafi ekki tekið þátt í varnar-
samtökum vestrænna þjóða og
ekki heldur samtökum komm-
únistaríkjanna, segir Þjóðviljinn
að þeir haldi fast við hlutleysis-
stefnuna. íslendingum beri þess
vegna að vera hlutlausum eins
og Svíum.
Öflugasti her
Norðurlanda
t þessu sambandi er það fyrst
að athuga ,að Svíar eru sú þjóð
Norðurlanda, sem undanfarið
hefir lagt mest á sig vegna víg-'
búnaðar og viðleitni til þess að
tryggja þannig öryggi og sjálf-
stæði sitt. Sænski herinn er
öflugasti her Norðurlanda. Það
er hann, sem Svíar setja traust
sitt á, en engan veginn á hina
úreltu og löngu gatslitnu hlut-
leysisstefnu. Það er nálægð Sví-
þjóðar og Finnlands við Sovét-
ríkin, sem valdið hefur því að
þeir hafa ekki talið hagkvæmt
að ganga opinberlega í varnar-
samtök hinna vestrænu lýðræð-
isþjóða. En þeir hafa haft ná-
kvæmlega sama hátt á og aðrar
vestrænar þjóðir. Svíar hafa víg-
búizt af meira kappi en flestar,
ef ekki allar, aðrar þjóðir Vest-
ur-Evrópu. Trú þeirra á hlut-
leysið sem skjöld og skjól er
þess vegna löngu fokin út í veð-
ur og vind. Því fer þess vegna
víðs fjarri að sænskir stjórn-
málamenn telji sig móðgaða af
þeim ummælum Morgunblaðsins
að hlutleysisstefnan sé úrelt orð-
in og engum til skjóls.
Hvað sögðu
kommúnistar sjálfir?
En hvað sögðu svo kommún-
istar sjálfir um hlutleysisstefn-
una fyrir nokkrum árum?
Árið 1946 var á það bent i
Þjóðviljanum að islendingar
myndu „tæplega geta haldið
hlutleysi sínu á sama hátt og
áður“. Jafnframt benti Þjóðvilj-
inn á það, að sjálfur Lenin
mundi hafa verið fyrstur manna
til þess að benda á þessa stað-
reynd, en fáir íslendingar hefðu
þá tekið hana alvarlega. Um
svipað leyti lýsti einn af aðal-
spámönnum kommúnista hér á
fslandi afstöðu sinni til hlut-
ieysisstefnunnar með eftirfar-
andi orðum:
„Raunverulega táknar hlut-
leysisafstaðan hliðhylli við árás-
ina, útþenslu styrjaldarinnar og
þróun hennar til heimsstyrjald-
ar. I hlutleysisafstöðunni liggur
viðleitni til að fullnægja þeirri
ósk, að árásaraðilarnir séu ekki
hindraðir i myrkraverkum sin-
um“.
Það er lika vitað að á árunum
fyrir síðustu heimsstyrjöld
heimtuðu kommúnistar að Is-
lendingar segðu skilið við hlut-
leysisstefnuna og gengu í varn-
arbandalag við Bandarikin,
Frakkland, England og jafnvel
Sovétríkin.
Kommúnistar töldu þá að hlut-
leysisstefnan væri óhagkvæm
fyrir Sovétríkin. Þess vegna
kröfðust þeir þess að íslending-
af afneituðu hlutleysinu. Nú
telja kommúnistar að hlutleysi
smáríkjanna i Vestur-Evrópu sé
kommúnistum hagkvæmt. Þá
krefjast þeir þess, aA island lýsi
yfir hlutleysi sínu!
Hver getur tekið mark á þess-
um afglöpum?