Heimilisblaðið - 01.07.1922, Side 9

HEIMILISBLAÐIÐ
89
ber að réttu. En sé það svo, að konungur
hafi enn á ný sent oss hálfgalinn Jóta, sem
mælir hrafnamál og hótar okkur öllum
helvíti, fj'rir þá sök að við höldum við
venjur feðra vorra, þá ber oss að rísa allir
sem einn maður gegn honum og flæma
hann úr bygð vorri. Oss var heitið því i
Kalmar, að norska rikinu skyldi stjórnað
samkvæmt fornum landslögum og stjórn-
endur skyldu vera innfæddir umboðsmenn,
°g viljum vér ekki þola yfir oss ónýta og
siðlausa valdsmenn, sem oss eru sendir af
ráðuneytinu í Kaupmannahöfn vegna þess
að þeir þykja óhafandi í Danmörku. Eruð
þér mér sammála, Dalsbændur?«
»Já, já«, kölluðu menn hver í kapp við
annan. »Þú mælir vel og viturlega«, tók
Þór á Kvíabóli til máls og reis upp úi
seeti sínu. »Ríkisráðinu og konunginum
í Danmörku er skylt að virða réltindi vor.
En oss ber þá og einnig að virða þeirra
rétt. Engu ofbeldi skal hinn nýi prestur
beittur. Sé hann líkur fyrirrennara sínum,
þá ber oss að kæra til fógeta konungs, það
sem oss þykir miður fara og krefjast þess
að fá annan prest og betri. En við erum
skirðir til kristinnar trúar og ritningin bann-
ar ofbeldi og mannvíg, — og auk þess er
presturinn embætlismaður konungsins. Ve-
salmannlegt er það að -taka slikan væskil
af lifi, og sé hér framin frekari ofbeldis-
verk, mun konungur leita hefnda. Munu
þá hermenn verða hingað sendir, og er lífi
voru og eignum þá hætta búin. Og betra
er að sitja í friði að búi sínu en ráfa í
útlegð um fjöll, meðal óarga dýra og illra
vætta«.
Eigi var mikill rómur gerður að þessari
hóglegu ræðu. Gamall bóndi einn, með sítt
og silfurgrátt hár og skegg, hratt frá sér öl-
kollunni reiðilega og hvesti augun á ræðu-
mann: »Háll ert þú sem állinn, Þór Ólafs-
son, og er þér lagið að liðka þig úr hverj-
um vanda. Öllum er það vitanlegt, að al-
drei hafa Danir efnt loforð sín og svardaga
oss til handa, þá er þeir gerðu í Kalmar,
og væri geta aðalsmanna þeirra viljanum
jafnsterk, þá væru þeir löngu búnir að gera
oss, frjálsborna óðalsbændur að þrælum
sínum. Danakonungur hefir um langt skeið
svikið orð og eiða feðra sinna við oss og
hvilir því eigi á oss framar nokkur holl-
ustuskylda við hann!
Og kristni-trúin! Forfeður vorir dýrkuðu
óðinn og vóru frjálsir menn, voldugir og
hamingjusamir. Þá kom ólafur hinn digri1)
með krossinn og munkana alla og þröngv-
aði landslýðnum með báli og brandi til
að taka kristna trú. Og þeir, sem eigi
hnigu að velli með vopn í höndum, voru
skírðir; en trúðu þeir þá allir á Krist og
páfann? Eg svara því neitandi. Að minsta
kosti ekki fólkið í fjallabygðunum. Og svo,
löngu siðar, koma nýir prestar og fræða
oss á þvi, að páfinn sé lauslátur lyga-
laupur, banna mönnum að beina bænum
sínum til Maríu meyjar og dýrðlinganna,
því að þeir hefðu ekki verið betri menn
en við sjálfir, skipa að taka myndir og
helga muni úr kirkjunum, og kveða slíka
gripi hneykslanlegt villutrúar-prjál. Þetta er
aðalfróðleikurinn, sem þeir hafa fært okkur
til þessa, og í okkar hóp eru þeir menn
sárfáir, sem nokkuð vita að ráði um það,
í hverju kristnin er fólgin. 1 kirkjunum
hella þeir vatni yfir börn vor og nefna þau;
við altarið gefa þeir konum og fáráðling-
um syndatyrirgefníngu með hvítu brauði
og súru víni, og þegar vér erum látnir,
varpa þeir þrem moldarrekum á kistu
vora! Þetta virðist nú vera alt það gagn og
gleðin öll, sem vér höfum af þessum svörtu
málskrafsskjóðum, og slíkum þjónum er
oss gert að gjalda bæði gull og gangandi
fé!«
»Þú gleymir hjónavigslunni, Jón á Kjálka-
björgum«, skaut Pór á Kviabóli inn í glott-
andi. »Því að víst munuð þið hjón hafa
farið til prestsins?«
»Já, og það löngu áður en þú sást dags-
ljósið«, svaraði Jón á Kjálkabjörgum og
lét brúnir síga. »Tiltækið það, kostaði mig
átta lóð skíra silfurs og tvær kvígur. Presta-
1) Ólafur hinn helgi.