Heimilisblaðið - 01.07.1925, Blaðsíða 7

HEIMILISBLAÐIÐ
93
Stafaiinrs lisfupsstóll endarraistBr.
800 ára afmæli Stafangur-borgar.
Simimdaginn 7. júní gerðist sá stórmerki-
legi og söguríki atburður með frændpjóð vorri
Norðmönnum, að hinii forni biskupsstóll í
Stafangri var endurreistur, og samtímis hólt
Stafanguv-borg 800 ára afmæli sitt. Yoru par
mikil hátíðahöld og stórmenni ríkisins flest
samankomin með konunginn í fararbroddi.
Seg ir svo í nýkomnum bréfum paðan, að svo
megi segja, að hátíðahöldin hafi staðið í heil-
an mánuð.
f »Dagblaðið«, sem út kom 6. júní sl., skrif-
ar Helxji Valtýsson, kennari um pessi hátíða-
höld og hina fornfrægu dómkirkju. Fylgir hér
kafli úr peirri grein:
»I’að var Sigurður konungur Jórsalafari,
sem stofnaði biskupsstól í Stafangri um 1125.
Leitaði hann sér aðstoðar á Bretlandi, og fékk
Þ.aðan virðulegan mann prestlærðan, Reinald
að nafni, frá dómkirkjunni í Winchester. Gerði
Sigurður konungur hann að biskupi í Staf-
angri og fól honum að byggja par dómkirkju.
Voru byggingameistararnir að líkindum frá
Lretlandi, og var kirkjan sniðin mjög eftir
hrezk-rómverskum kirkjum um pær mundir.
Segja pað lærðir menn, að dómkirkjan í Staf-
angri líkist í mörgu dómkirkjunni í Winchester.
Um 1260 skemdist dómkirkjan mjög af eldi,
en svo mátti pó segja, að hún risi sem fugl-
inn Fönix úr pví báli, fegurri og dýrlegri en
áður. Hinn röggsami Árni biskup, er pá sat
Stafangurs-biskupsstól, lét endurreisa kirkjuna.
Árin 1275—1300 lét hann byggja í viðbót við
'ióinkirkjuna forkunnar fagran og mikinn kór,
hágotneskan. Telja lærðir menn og sérfróðir
a0 pað sé hin dásamlegasta sameining róm-
versks og hágotnesks byggingarstíls, er geri
dómkirkjuna í Stafangri að peirri dýrindis-
Perlu, sem hún er talin vera meðal kirkna á
Norðurlöndum. Gengur hún næst dómkirkjunni
1 Niðarósi, eins og hún var upp á sitt fegurstá.
A dögum Árna biskups hafði kirkjuvaldið
1 Norðurálfu náð hámarki sínu. Bendir got-
St. Svidhiíns kirkja.
neski kórinn hans greinilega á pað. Er hann
stór mjög, og voru par mörg ölturu, auk há-
altarisins, par sem helgidómarnir voru geymdir,
m. a. bein liins helga Sviðhúns, sem dóm-
kirkjan er kend við. Kórinn er mjög skreytt-
ur að peirrar tíðar hætti, og krosshvelfmgin
er frámunalega fögur og dýrleg, — eitt af
fegurstu listaverkum gotnesku kirkjubygg-
ingar-listarinnar.
Undir sameiningu Noregs og Danmerkur
fór hér sem oftar, að dómkirkjan og biskups-
stóllinn í Stafangri varð Danakonungum
pyrnir í augurn — af ýmsum ástæðum. Ivrist-
ján 5. skipaði pví 1684 að flytja biskupsstól-
inn til Kristjánssands, sem var stofnaður af
Kristjáni konungi 4. og heitin í höfuð hon-
um. Tótti konungi pessi nýi nafni sinn prosk-
ast lítið, og taldi vænlegra um vöxt borgar-
innar, er biskupsstóllinn og kirkjuvaldið flytt-
ist pangað í viðbót við stjórnarvöld hinnar
nýju borgar. Og svo lá Kristjánssandur mikíii
nær Danmörku! — En Stafangur átti helzt
að jafnast við jörðu, og dómkirkjan forna að
grafast og gleyinast!