Heimir - 01.04.1909, Side 6

222
H E r M í R
íáta heimSpekísgkoSanir korna í staS trúarskoöana. Samskonar
framför á gér einnig staö í lífssko-öum-im Hebrea, frá því a-ö saga
þeirra hefst og þar til þeir míssa þjóö-arsjálfstæöi' sitt fyrir fult
og alt, Aö vísu var ekki> om neina vísindarannsókn aö ræöa hjá
þeim, en í staö hennar komti viöskiftin vií) aörar þjóöir, sen>
eiukenna alla sögu þeirra, og sem höfön mjög víötæk áhrif á
allar þeirra iífs-skoöanir. Spámenn þeirra voru hinir frjálslynd-
nstu menn þeirra, aem böröust á móti þröngsýni því, er gekk
f gegmirn allar jreirra upprunalegn trúarlaugmyndir og sem prest-
arnir héldu éauöahaldi í.
Þaö mætti tilnefna fleiri trúarhrögö, sem sýna aö framþró-
nn.lífsskoöananna í gegnum einhverskonar rannsókn og aukna
þekkingu er mjög gömui. Enda gæti ekki annaö veriö, þair
sem aö undirrót hennar liggnr í hinni allra elztu viöleitni
að þekkja, sen> vér getum gjört oss grein fyrir aö hafi átt sér
staö, Hún er svo eölileg aö þaö er undravert aö menn skuli
nokkurn tíma hafa án hennar veriö,
Miöaidirnar hafa réttilega veriö nefndar hiö myrka tíma-
bil sögunnar, Ekki vegna þess, aö svo iítiö væri hugsað á miö-
öldunom, því hugsunarleysi er alls ekki einkenni þeirra, heldur
vegna hins, aö þá var ekkert rannsakaö. Þekkingn manna fer
ekkert fram á miööldunum, þaö bætist ekkert viö þaö sem þeir
vissu áöur. Því hefir of veriö haldiö fram, aö kristindómurinií
hafi veríö orsök miöaldamyrkursins, en þaö má óhætt fullyröa,
að margar aörar orsakir komi þar til greina. Mentun og vísindi
geta ekki átt sér stað, þar sem baráttan fyrir lífinu og hernaður
útheimta alla þá krafta sem til eru, en einmitt þannig voru lífs-
liættir Norðurálfu þjóðanna í byrjun miöaldanna. Þó verður
því ekki neitaö, að í hinum upprunalega kristindómi liggur ein
orsökin til þesS andlega ástands, sem einkennir miöaldirnar.
Kenningin, um eyöileggingu þessa heims og framtíöarlíf hinu-
megin grafarinnar, sem þetta líf átti aöeins aö vera undirbún-
ingur fyrir, hlaut aö skapa hugsunarhátt, sem skoöaöi þetta líf
aðeins sem ineöal en ekki sem tilgang. Þessi hugsunarháttur
fæddi aftur af gér klaugtralíf og kyrkjuvald miöaldanna, sem
lét ekki bregöast, þegar þaö var búiö að ná föstum tökum á