Alþýðublað Hafnarfjarðar - 19.06.1975, Síða 2

Oddný M. Ragnarsdóttir:
Húsmóöir í Öldungadeild
að læra á ný og einrlig í hverri námsgrein, til að-
Öldungadeildin í Menntaskólanum í Hamrahlíð
er merkur áfangi í skólasögu Islendinga. HÚn
hefur opnað mörgum leiðir til stúdentsprófs,
sem ekki hefðu aukið við menntun sína við fyrri
aðstæður. Ein af þeim húsmæðrum, sem lagt hafa
leið sína í Öldungadeildina í Hamrahlíð er Oddný
M. Ragnarsdóttir, tveggja barna móðir. Alþýöu-
blaö Hafnarfjarðar hitti Oddnýju að máli og bað
hana að skrifa grein um, hvers vegna hún valdi
sér þessa leið. Oddný varð við þessari ósk blaðs
ins og kann það henni bestu þakkir fyrir.
Það er auðvelt að
svara spurningunni,
hvers vegna mér datt í
hug að fara í mennta-
skólanám. Það var ein-
faldlega vegna þess að
mig langaði til að bæta
við undirstöðumenntun
mína, sem ég áleit ekki
næga. 1 rauninni gerði
ég mér ekki grein fyrir
þessu, fyrr en eftir
nokkurra ára starfs-
reynslu bæði innlendis
og erlendis, þrátt fyr-
ir góða menntun frá
Hjúkrunarskóla íslands
og framhaldsnám erlend-
i s .
Hvers vegna
menntaskollnn ?
Vafalaust spyrja marg-
ir af hverju Menntaskól
inn. Þetta er góð spurn
ing, þar sem margir aðr
ir skólar eru til og
mismunandi kvöldnámskeiö
þar sem hver og einn
getur valið eftir því
hvar áhuginn li.ggur.
Margar mismunandi skoð-
anir eru á skólamálum
unglinganna. Hafa þeir
hæfileika til lengra
náms en skyldunámið er?
Eru þeir nógu duglegir ?
Er greindin takmörkuð
o . s. frv. ?
Að sjálfsögðu hafa
unglingarnir sínar skoð
anir á þessu og það er
vafalaust upp og niður
hversu góða áheyrn þeir
fá. Unglingarnir þrosk-
ast misfljótt. Sumir
hafa hugmynd um, hvar
áhugi þeirra liggur,
hvað framtíaðar starf
varðar og stefna að
því marki, hvort sem
undanfari þess er
menntaskóli eða eitt-
hvað annað. En flestir
unglingar hafa ekki hug
mynd um, hvað þeir vilja.
Margir eru jafnvel lang
þreyttir á skólagöngu
og þrá að hætta. Oft er
það á tímabilinu 14 til
16 ára. Því miöur eru
unglingarnir þá oft á
tíöum þrjóskir og þykj-
ast vita betur en for-
eldrar eða aðrir þeim
vitrari .
Erfióasti skólinn.
Frá mínu sjónarmiði
séð álít ég skóla lífs-
i'ns erfiðastan og því
skynsamlegt' að vera sem
best undir hann búin .
hvað almenna menntun
snertir áður en fariö
er frá foieldrahúsum,
ef þess er kostur.
Stór hópur unglinga
heldur að visu áfram
í skóla vegna foreldr-
anna. Stórumhluta
þeirra gengur ilia.
Það er mjög vafasamt,
hvort sá hópur, sem
ekki vill vera í skóla,
á að halda áfram námi
áhuglaus, jafnvel sitja
tvisvar til þrisvar í
sama bekknum. Ég held,
að mörgu þessu fólki
væri betra að hætta í
skólunum og fara út í
atvinnulífið og reka
sig þar á. Það að
finna fyrir alvöru og
erfiðleikúm lífsins
kemur flestum til að
hugsa. Það er alltaf
hægt að fara í skóla
aftur og þá er unnið
af meiri krafti .
Stærsta vandamálið er að
yfirvinna minnimáttar-
kenndina, sem iðulega
kemur í veg fyrir fram-
kvæmdir.
Það eru miklir
möguleikar til náms■
öðru máli gegnir um þá
unglinga, sem verða að
fara út i atvinnulifið
strax eftir skólaskyldu
vegna erfiöra aðstæðna
heima fyrir. Það eru
sár örlög að þrá lærdóm
en verða frá að hörfa.
En i dag ætti þetta
fólk að hafa möguleika
til náms af hvaða tagi
sem er seinna á ævinni
þegar það hefur sjálft
skapaö sér tækifæri til
þe ss .
Þessu er þó ööruvisi
fariö hjá húsmæðrum.
Þær eiga að vísu að
hafa sömu möguleika
og aörir að sinna
áhugamálum sinum, en
oft hefur skortur bæði
á skilningi og aöstoð
frá maka komið i veg
fyrir að þær drifi sig
út i áhugamál sin.
Konan í eldhúsinu.
Frá aldaöðli hefur
verið litið á konuna
i eldhúsinu sem sjálf-
sagðan hlut með öskrandi
börn i kring um sig.
Fáum hefur dottiö i hug
að hún væri óánægð.
Þess vegna hefur henni
vafalaust fundist það
oft vera vonlaust að
reyna að koma sér út
af heimilinu. Hún hef-
ur þá oft dregiö sig
inn i sjálfa sig, veriö
pirruð eða jafnvel
andlega sjúk.
Ég vil taka fram að
húsmóðurstarfið er erf-
itt, sérstaklega ef
mörg börn eru í heimili,
og að stærsta hlutverk-
ið á þessum timum er að
ala upp börn svo að vei
megi fara. En til þess
að móöirin geri þetta
vel þarf hún að vera
ánægð og til þess þarf
hún tilbreytingu. Auð-
vitaö eru margar undan-
tekningar frá þessu
eins og öðru. En sem
betur fer er þessi
hugsunarháttur að hverfa
þótt ennþá eimi eftir
num. Rauðsokka-
ingin hefur vafa-
átt sinn stóra
í uppgangi og bar-
okkar kvennanna,
ýmislegt hafi
ð út i öfgar hjá
að mínum dómi. En
r með þetta eins
lt annað, að það
st þurfa öfgar til
að ná eftirtekt.
tók langan tíma aó
af ho
hreyf
laust
þátt
áttu
þó að
gengi
þeim
það e
og al
virði
þess
Þaó
læra aó læra á ný.
Eg hef farið langt
yfir skammt. Ég hef
ekki svaraö spurning-
unni um menntaskólann.
Ég hef fyrst og fremst
áhuga á almennri mennt-
un,‘ á því að vikka
sjóndeildarhring minn
og um leiö.að eiga
fleiri möguleika til
þess að bæta við mig
seinna á 1ifsleiðinni.
Þegar hin svokallaða
öldungadeild tók til
starfa 1972 sá ég
tækifæri, sem ég vildi
notfæra mér. Ég fékk
góðar undirtektir hjá
eiginmanni minum, svo
að ég tók til starfa
i febrúar 1972. Ég
verð að viðurkenna,
að það tók tima að læra
að menntaskólanámið er
erfiðara en mig hafði
grunað. En ég hefi haft
mikla ánægju af þvi og
lært mikið og tilfellið
er, að þvi meira sem
við lærum, þvi minna
finnst okkur við kunna.
Allir fá aó spreyta sír.
Ég var með nokkurra mánaða
gamalt barn, þegar ég byrjaði
i öldungadeildinni. Ég hef
fætt annaö barn siðar á náms-
timanum. Það hefur þvi verið
takmarkaður timi til lestrar.
Smábörn krefjast mikils af
móður sinni eins og við hús-
mæðurnar þekkjum. ÞÓ að ég
sé hlynnt þvi, að húsmæður
sinni áhugamálum sinum eins
og fyrr er getið, mun ég eft-
ir mina reynslu ekki mæla með
erfiöu námi, ef ung börn eru
á heimilinu. Við slikar
aðstæður þarf konan góða
hjálp frá maka og öðrum
fjölskyldumeðlimum, ef þeir
eru fyrir hendi. Allt öðru
máli gegnir, þegar börnin
eru aðeins eldri, sofa á
næturnar og geta bjargað
sér smávegis sjálf.
Öldungadeildin gefur kost
á að taka skólann á fimm og
hálfu ári. Það er mjög sann-
gjarrit, þar sem nemendur i
öldungadeildinni eru yfir-
leitt fólk, sem þarf að sjá
fyrir fjölskyldu. Innan þessa
hóps hefur myndast smá félags
skapur, sem er nægilega mik-
ill til þess að gera námið
skemmtilegra og eftirsóknar-
verðara.
Starfsemi Öldungadeildar-.
innar byggist á sjálfsnámi,
það er að' segja utanskóla-
námi með ákveðnum timafjölda
stoðar við sjálfsnámið. Ald-
ursmark er 21 árs. Engrar
sérstakrar gunnmenntunar er
krafist. Hver og einn fær að
spreyta sig. Það er stórkost-
legt að sjá allan þann fjölda
sem hefur sest á skólabekkinn
i Öldungadeildinni. Þetta
fólk kemur allt af sömu
ástæðu en býr við mismunandi
aðstæður.
Aó vera skilningsríkur og
félagslegur lífsförunautur.
Hvað maka minn snertir hef-
ur hann það mikið starf, að
ég hef ekki getaö ætlast til
mikils af honum á verklegu
sviði hvað heimili og börn
varðar. Hvað börnunum við-
kemur hef ég fengið góða
hjálp frá foreldrum minum
og á ég þeim mikið að bakka.
Hins vegar hefur maki minn
góðan skilning á þýöingu
þess, að konur fái tækifæri
til að bæta við þekkingu
sina og hann hefur verið
mér mikil hjálp á andlegu
sviði, uppörvað mig og drif-
ið mig áfram, þegar ég hefj.
fundið vanmátt minn og hugsað
mér að hætta.
Á kvennaárinu ber okkur
konunum að sýna hvað i okkur
býr og hvað við viljum. Jafn
framt eigum við að koma á
framfæri kvörtunum okkar á
hönd karlþjóðinni. Þetta
hefi ég verið að reyna hér
að ofan og ég vil leggja
áherslu á bað, að aðrir karl-
menn taki sér það til fyrir-
myndar að reyna að skilja
konu sina og vera henni fél-
agslegur lifsförunautur i
bliðu og striðu.
Jafnrétti á vinnumarkadi ábótavant
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR HITTI GUÐRÍÐI ELÍASDÓTTUR AÐ
MÁLI OG ÁTTI VIÐ HANA STUTT VIÐTAL, SEM HÉR FER Á EFTIR.
HVERNIG HEFUR ATVINNU-
ÁSTAND HJÁ KONUM 1 BÆNUM
VERIÐ í VOR OG í SUMAR ?
Ágætt miðað við það sem
annars staðar gerist. Það
hafa verið þetta 14 til 15
konur á atvinnuleysisskrá
hjá okkur. Þetta voru allt
konur, sem höfðu verið i
vinnu hjá Norðurstjörnunni.
Hún var lokuð um tima, en
nú er vinna byrjuö þar
aftur.
HVERNIG ERU KJÖR VERKA-
KVENNA OG HVAD ER KAUPIÐ ?
Kjörin hafa versnað mikið
nú að undanförnu i öllu
dýrtíðarflóðinu. Kaupið er
svolitið misjafnt eftir þvi
um hvers konar vinnu er að
ræða. Konur i fiskvinnu fá
t. d. 44.043 kr. i byrjunar
laun, en kr. 45.482 á mán-
uði eftir eitt ár. Konur
sem vinna i handflökun og
fiskaögerð fá á mánuði
45.o83 kr. i byrjunarlaun,
en 46.539 kr. eftir eitt
ár i þeirri vinnu.
Unglingsstúlkur, sem
vinna samkvæmt 3. taxta
fá á mánuði 33.903 kr. i
byrjunarlaun og 37.301 kr.
eftir árið. Vinni þær hins
vegar samkvæmt 5- taxta fá
þær 35.134 kr. á mánuði i
byrjunarlaun og 38.705 kr.
eftir eitt ár.
HVAÐ FINNST ÞÉR UM JAFN-
RÉTTI KVENNA OG KARLA
A VINNUMARKAÐINUM ?
Þvi jafnrétti er mjög
ábótavant að minum dómi.
Það er helst að finna i
fiskvinnunni, þvi að þar
eru sömu laun fyrir sömu
vinnu. Annars staðar rikir
mikið óréttlæti og oft er
konum meinaö að vinna
störf, sem þær gætu innt
af höndum engu siðut en
karlar.
HVERNIG HEFUR SAMBUÐIN
MILLI ATVINNUREKENDA OG
VERKAKVENNA VERIÐ ?
í flestum tilfellum mjög
góð. En öðru hverju ber bó
skugga á. Mér er t. d. ofar
lega i huga eitt nýlegt at-
vik. Starfsstúlka hafði
unniö 8 sumur samfleytt á
einum leikvelli bæjarins.
í vor, begar hún leitaði
eftir þessu starfi eins
og hún var vön, var henni
sagt aö hún myndi ekki fá
vinnuna á þessum leikvelli
i sumar. Það hefðu komið
svo margar kvartanir vegna
starfa hennar i fyrra.
Stúlkan varð alveg undr-
andi og spurði þvi i ósköp
unum hún hefði ekki verið
látin vita um þessar kvart-
anir strax og þær komu fram
svo að hún gæti bá ihugaö
þær og tekið tillit til
þeirra. Þessu var fáu svar-
að, en stúlkunni boöiö
starf á öðrum leikvelli
bæjarins. Það báði hún
vitanlega ekki. Ef hún
væri óstarfhæf á þessum
lei-kvelli, hlyti hún að
vera það alveg eins á öðr-
um leikvöllum.
Þegar ég, sem formaður
verkakvennafélagsins spurð-
ist fyrir um það hjá félags
málastjóra, hvernig þessu
máli væri fariö, var mér
tekið bar heldur þurrlega.
Sagðist hann vera alveg
hissa á því, að ég tæki
málstað stúlkunnar og gerði
að mínum.
Það er tvennt í þessu
máli, sem mér er ógeðfellt.
Annars vegar það, að mér
finnst í þessu tilfelli
hafi veriö níðst á stúkunni
og hins vegar er það skiln-
ingsleysi félagsmálastjóra
að bað komi verkakvennafél-
aginu ekkert við, hvernig
komið er fram við félags-
konur. Slík íhaldssjónar-
mið hélt ég að heyrðu for-
tíöinni til og ættu síst
heima í félagsmálastofnun
Hafnarfj arðarbæjar.
GuSríður Eliasdóttir,
HVERJAR ERU AÐALKRÖFUR
VERKAKVENNA NÚ ?
Að fá hærri laun þannig,
að verkakonur nái aftur
svipuðum kjörum og þær voru
búnar að fá 1974. Flestar
.konur' innan verkakvennafél-
agsins teljast til lág-
launafólks og það kemst
hreinlega ekki af eftir
verðbólgubróunina nú að
undanförnu. Það er talað
um, að fyrirtækin þurfi að
hafa rekstrargrundvöll og
ég get tekið undir það. En
er það ekki eitthvað svipað
með rekstrargrundvöll heim-
iianna ? Því aðeins að hann
sé tryggður fá fyrirtækin
gott starfsfólk.
HVERNIG SÝNIST ÞÉR HORFA í
JAFNRÉTTISMÁLUM KYNJANNA
TIL ÞÁTTTÖKU 1 ATVINNULÍFI?
Mörgu er enn ábótavant,
en þó held ég að miði í
rétta átt. Róm var ekki
byggð á einum degi og hugs-
unarhætti í þjóöfélagi verð
ur ekki breytt á svipstundu.
En við konur getum flýtt
fyrir réttri bróun þessara
mála með því að sækja rétt
okkar með einurð og djörf-
ung. Það er fyrst og fremst
undir sjálfum okkur komið,
mannkostum okkar og dugn-
aði hvernig mál þessi sækj-
ast. Það skulum við alltaf
hafa í huga.
Ath. að viðtalið er
tekið fyrir samninga.