Syrpa - 01.03.1920, Page 31

S Y R P A
93
er sérstaklega nauSsynlegt fyrir þjóðflokk vorn, aS hafa þetta
hugfast nú á dögum, því kenninga-þytirnir eru svo margir og
magnaSir, aS hætt er viS aS þeir þeyti mörgum út á hálan ís.
ef menn ekki gæta sín. ,,Hóf er bezt í hverjum leik“, og “vand-
rataS er meðalhófiS11. En til þess hefir manninum veriS gefin
skynsemi, dómgreind og löngun eftir sannleika, aS hann noti
þessar gjafir sér og mannfélaginu til heilla —, reyni að finna
sannleikann, og berjast fyrir honiim þegar hann er fundinn,
“MEÐ LÖGUM
"SKAL LAND
BYGGJA, EN MEÐ
OLÖGUM EYÐA.”
Hér höfum vér annaS íslenzkt spakmæli
sem fyrirsögn, og felur það, aS vorri
hyggju. í sér sannleika sem aldrei fyrn-
ist. Spakmæli þetta er aS líkindum alt
aS því þúsund ára gamalt; aS minsta
kosti sýnir sagan, aS forfeSur vorir á ís-
landi fundu til þess þegar á landnámstíS, aS almenn lög voru
nauSsynleg til þess, aS nýlenda þeirra gæti þrifist og blómgast.
Þess vegna komu þeir alþingi hinu forna á fót um 17. Júní áriS
930, og settu ein lög fyrir alt landiS — liSugri hálfri öld eftir aS
fyrsta bygS hófst þar. Saga íslands sýnir aS spakmæliS :
,,MeS lögum skal land byggja, en meS ólögum eySa“, er sann-
arlegt spakmæli, já, spámannlegt, sem er eínnig merking orSsins
spakmœli, því á meðan lögunum var hlýtt — þau voru sann-
gjörn, frjálsleg og sniBin eftir þörfum síns tíma — þá blómgaS-
ist landiS og hagsæld óx, en síSar, er lög landsins voru fótum
troSin, fyrir yfirgang einstakra manna og flokka þeirra, má
segja, aS landinu lægi viS eySing, og afleiSing ólaganna — ólög-
hlýðninnar — varS sú meS tímanum, aS íslenzka þjóSin týndi
frelsi sínu og sjálfstæSi. — Nú gengur svipuS ólöghlýSnis-alda
yfir allan heim, aS meira og minna leyti, og sumir virSast engin
almenn lög vilja hafa, heldur aS hver og einn fari eftir sínum
eigin geSþótta, án alls tillits til náungans. ÞaS má nú þegar
sjá ávextina af þessari stefnu — hún er aS auka þá eySing, er
veraldarófriSurinn hafSi í för með sér, í þeim löndum sem laga-
leysis og ólaga-stefnan hefir náS föstum tökum. Sagan endur-
tekur sig um aldur og æfi, þótt suniir einstaklingar og þjóSir
aldrei virSist geta skiliS þaS.
▲