Nýjar kvöldvökur - 01.04.1907, Blaðsíða 14

110
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
Og þú, þarna, mikli myndasmiður! Svo
það er hún Venus þín þelta — meistaraverkið
þitt — — úrurð eða summa allra afla þinna
og erfiðisstunda! Sérðu það, að við snúum
við henni bakinu til að dást að ungu, æskurjóðu
telpunni, sem er að stökkva þarna yfir lækinn?
Ef þú getur verið ánægður, þá hefi eg alveg
eins mikla ástæðu til þess; því við erum þó
samt'erða hérna — við tvö.
En hver veit annars með vissu, hvað okk-
ur er bezt? Er það í raun og veru nokkuð
betra að fá allar óskir veittar en að verða fyr-
ir vonbrigðum?
Ef gæfan — eða örlögin— hefðu nú gefið
mér hana — hvað þá? Hvað þá meira? Rá
hefði eg líka hlotið alt. Og það er þó svo
afarnauðsynlegt að hafa eitthvað til að horfa á
fram undan sér, eitthvað til að festa vonina
við, meðan lífið endist. Pegar alt er fengið
þá er til einkis að vinna. Rá er framtíðin
eins og eyðimörk, sem ekkert hefir að bjóða.
Reyni það hver sem vill, Mér rís hugur við
því. Og ef jörðin væri svo ágæt, að hún ætti
fullnægingu öllum óskum og vonum, hvað hefð-
um við þá með himin að gera? —: — — En
nú — — nú er himininn og hún í fjarska —
langt, langt uppi í lokaða blámanum ... Og
þó ríðum við hér samsíða — hún og eg.
Og þó? — — Hún hefir þagað svo lengi.
Ef það gæti nú verið, eftir alt saman! — —
Bara að hiinininn væri nú ekkert annað en
þetta: að hún og eg fengjum að verða sam-
ferða — — samferða um alla eilífð---------ung
um alla eilífð . . . .»
Eiginlega er allur sannleikurinn fólginn í
þessum orðum.
Vonirnar bregðast. Æðstu miðunum náum
við ekki. Draumar okkar rætast ekki allir —
ekíci eins og okkur dreymdi þá. En einhvern
ávöxt ber þó einlæg viðleitni einlægs lífs. Ef
ekki annan, þá «verðum við þó samferða.»
Og minningunni um «síðasta skeiðið» fær
hvorki mölur né ryð grandað. Rað er ekki
alt, en það er tnikið. Okkur finst það lítið að
eins, þegar við berum það saman við vonirn-
ar — — stóru ávísanirnar óskanna og eigin-
girninnar. Ef við mælum það og metum út
af fyrir sig, þá er það ótrúlega mikið. Allir
dómar eru undir sjónarmiðinu og mælikvarð-
anum komnir. Gráttu vonbrigðin, en gleðstu
einnig af því, sem þú fær og hefir. Ef við
bara ættum sálarrannsóknarstofnunina, mynd-
um við komast að raun um, að það er alls
ekki svo lítið, sem við fáum.
Okkur dreymir um byggingu «Babelsturna».
Okkur á að dreyma um það, verður að dreyma
um það, ef nokkuð á að byggjast. En við
verðum að vera svo innilega ánægðir, ef það,
sem við byggjum, getur orðið, þó ekki sé
nema ofurlítill «hundakofi,» eins og Carlyle
kemst að orði. Núningsfyrirstaðan er afar mik-
il. Rað þarf öfluga drauma og voldugar von-
ir að eins til að yfirstíga hana og ofurlítið
meira. Og ánægjan og blessunin, sem af því
leiðir að hafa bygt ofurlítinn «carlylskan» «hunda-
kofa» — — það er að segja, hafa sjálfur lagt
fram ofurlítinn skerf til að auka hamingju og
lífsgleði annara — hún er svo ótrúlega mikil,
að stríðið og vandræðin borga sig vel.
«Babelsturn» byggir enginn einstakur. En
ef hver og einn gerir það, sem hann getur, þá
mun með tímanum rísa blessun Ijómandi
«Babelsturn», sem úrurð erfiðis og ein-
lægrar starfsemi fjöldans. Og það er hugljúf
hugsun að vita sig með að því mikla verki.
Og svo að endingu: Er það annars ekki
gott og blessað, að eitthvað er oss of hátt, að
lífið fullnægir okkur ekki, hefir aldrei fullnægt
með öllu — aldrei tæmt eina einustu sál?
Eitthvað verðum við að hafa til að lifa
fyrir, eitthvað til að stefna að, eitthvað til að
sækjast eftir, eitthvað til að dreyma um, meðan
Iífið endist, og auk þess einhverja von til að
deyja með. Pví ef lífið hér veitti oss alt, þá hlyti
einnig að hverfa sú von, sem bendir út yfir
gröf og dauða eins og viti á veðurnæddri
strönd.
«Nú er himininn og hún fjarri.»
Jörðin gefur mikið, en meiru er lofað.
Vonbrigðin eru að eins stundleg.