Nýjar kvöldvökur - 01.11.1911, Blaðsíða 22

262
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
Og skríllinn dansaði af fögnuði í kringum
höggstokkinn.
Þeir félagar hittust seinna um daginn heima
hjá sér, og þá varð Didier að orði:
»Nú megum við aftur fara að bera poka.i
»Eg hef altaf búizt við að það endaði
með því,« svaraði Garnier.
»Við skulum líta eftir, hvernig Lása Iíður,«
mælti Chatelet.
Honum leið illa; en enginn hefði lifað
það högg svo lengi, nema annar eins heljar-
skrokkur og hann.
Hann starði á þá, hrækti blóði, hafði
hryglu og rumdi við:
»Beinagrindin dró hann samt út á Gréve-
píássið. Rar er hún; eg sé hana. Eg kem,
Róbespjerre.*
Og með það dó hann.
Þeir drógu hræ hans ofan í jarðgöngin
undir borginni og huldu það þar.
Og París stóð á höfði af fögnuði. Nú sá
hún til sólar.
* * * * *
* * * •
Svo sem kunnugt er af mannkynssögunni, átti
Maximiljan Róbespjerre mestan þátt í hryðjuverk-
um þeim er framín voru í stjórnarbyltingunni 1789
— 1795. Með houum var Danton, einhver hinn
mesti harðjaxl og heljarmenni, en sá var munur
þeirra að Danton var hetja og kunni ekki að hræð-
ast, en Róbespjerre var huglaus og enn grimmari
en Danton. Þegar Danton vildi láta slaka á mann-
drápunum, lét Róbespjerre taka hann og hálshöggva,
og var eftir það einvaldur um 3 mánuði; lét hann
þá óspart drepa hvern þann, er vildi koma einhverju
lagi á stjórnina. Loks var Parísarbúum svo farið
að blöskra blóðveldi hans, að þeir steyptu honum
eins og segir í smásögu þessari. Róbespjerre var
í mörgu vandaður og góður maður, en var blind-
ur af pólitízkum ofsa og ofstæki, svo að ofi var
§vo að sjá, sem honum væri ekki sjálfrátt.
Bókmentir.
Kvöldvökurnar eru ekki vanar að skifta sér
af bókum, sem þeim eru ekki sendar til um-
sagnar, nema því að eins, að þær annnaðhvort
álíti einhverja bók svo góða með afbrigðum,
að það þurfi eða eigi sérstaklega að mæla
nieð henni eða greiða henni gang til lesenda.
ellegar þá svo vonda, að alla nauðsyn beri til
að hefta för hennar um landið. En öll líkindi
eru til þess, að af báðum tegundum fljóti ým-
islegt, sem þær verða ekki varar við, og verð-
ur þá við það að sitja. En tvö lítil kver hafa
þær rekið sig á nú þetta ár, annað í sumar
en hitt hérna á dögunum, sem þær álíta skyldu
sína að geta um, þó að ekki hafi þau verið
send í bókaskáp þeirra.
Annar bæklingurinn er fyrirlestur, sem
síra Friðrik Bergmann hélt á prestafundi í
Reykjavík í sumar og nefnist Viðreisnarvon
kirkjunnar. Oss er síra Friðrik Bergmann að
góðu kunnur um langt skeið, bæði af Alda-
mótum og Áramótum, hinum kristilegu árs-
ritum þeirra Vesturheimsprestanna, og hefur
hann þar borið langt af öllum að andríki, djúp-
settum lærdómi og liprum rithætti. Hann var
lengi framanaf alleinstrengingslegur setninga-
maður og bókstafadýrkari í trúmálum, en nú á
síðari árum hefur hann brotið af sér alla þá
fjötra og gerst eindreginn frjálsræðisboði í þeim
efnum; hefur hann fyrir það orðið að sæta
mörgum og margvíslegum ofsóknum og fjand-
skap af strangtrúarmönnum þar vestra. En hann
hefir ekki látið það á sér festa; hann hefir haft
þrek trúmannsins til þess að fylgja sannfæringu
sinni og eigi látið bugart. En hörð og grimm
hefir sú deila orðið, eins og við er að búast,
þegar tvær gagnstæðar sannfæringar mætast, og
báðar eru hjarta- og hugðarmál beggja hlutað-
eigenda. Og báðum er vorkunn, þegar svo er,
og vandi að áfella, á hverja hlið sem er.
Efni fyrirlestrarins er það, að sýna fram á,
að hið gamla kirkju og kenslumál í kristin-
dómi sé nú svo úrelt orðið, að það geti ekki
lengur verið ávaxtavon af því fyrir hið and-
lega líf þjóðarinnar. Og ávextirnir sýni sig líka,
fólkið sé hætt að trúa þessum gömlu kenning-
um, það fái aldrei neitt nýtt að heyra í kirkj-
unum, það viti það fyrirfram, ef það annars