Nýjar kvöldvökur - 01.07.1917, Síða 45

LAUSAVÍSUBÁLKUR.
187
Lansavísubálkur
Nýrra Kvöldvaka.
i.
Skagfirskir heimagangar.
Safnað hefur Margeir Jónsson.
(FramhJ
Flestir kannast við Sölva Helgason; hann
var snillingur að vissu leyti sem málverk hans
sýna, þótt margt megi að þeim finna. Sölvi
var sagður greindur en'framúrskarandi sérvitur.
En ef til vill hefir heimspekissnudd hans orðið
til að auka sérvitringsálilið. En hvað um það,
Sölvi er fyrstur manna hér á landi, sem borið
hefir heimspekisnafn, þótt ekkert liggi eftir hann
í þeim fræðum (Sjá »Hugur og heimar« bls, 10).
Um Sölva orti Bólu-Hjálmar þetta:
Heimspekingur hér kom einn
á húsgangs klæðum,
með gleraugu hann gekk á skíðum,
gæfuleysið féll að sfðum.
En Sölvi átti fleira í fórum sínum en heim-
spekisnafnið, ekki lítið af sjálfsáliti og drembi-
læti hafði sprottið hjá honum, og eitthvað fer
hún í þá áttina vísan þessi, sem Sölvi orti um
sjálfan sig:
Eg er gull og gersemi,
gimsteinn elskuríkur.
Eg er djásn og dýrmæti
Drotni sjálfum líkur.
En líklega hefir hann ekki fengið viður-
kenningu fyrir þessum dásemdar hæfileikum
sínum. Gaman hefði verið, að kvæðahrafli Sölva
og ýmsum kátlegum smásögum um hann hefði
verið safnað, því hann var frábrugðið og ein-
sfakt sýnishorn sinnar samtíðar, og hefir að
sjálfsögðu borið höfuð og herðar yfir farand-
lýð landsins á þeim tímum, sökum listafjölbreytni
sinnar,
Sagt er að Sölvi hafi einusinni sem oftar
gist hjá Símoni bónda á Brimnesi. Petta var
síðla vetrar og höfðu frost og hríðar geysað
undanfarinn tíma. Um kvöldið segir Símon við
Sölva: »Hvenær heldurðu að tíðin batni, Sölvi
minn?« Sölvi svarar því litlu, en segir eftirstund:
Gefi hláku Herrann spaki heldur freka,
svo fannarákir fljótt upp taki og fari^að leka.
Morguninn eftir var komin hláka »og alt á
flot«, sagði Sölvi, þegar hann hafði vísuna yfir
þar sem hann kom.
Eitt sinn er Sölvi kom á bæ einn kast-
aði bóndinn fram stöku þessari:
Mér þykir það meir en von
menn þig allir hati,
herra Sölvi Helgason
húsgangurinn lati.
Sölvi breytti henni óðara þannig:
Mér þykir það meir en von
menn þig allir prisi,
herra Sölvi Helgason
heimspekingur vísi.
í Kvöldvökum 1.—2. h. bls. 47.-8. eru
nokkrar vísur eftir Jónas heit. á Dýrfinnsstöð-
um. — Hann hefir ort töluvert, en margt er
að sjálfsögðu glatað. Eg hefi fengið í hend-
ur kvæðahrafl eftir hann, og þótt yrkisefnin
séu gripin úr daglegum atvikum, kennir víða
sjálfstæðrar hugsunar; og ramíslenzku orðavali
bregður víða fyrir. En Jónas er þó ekki sér-
stakur að því leyti. Pað er einmitt aðalstoð-
in, sem kveðskapur margra alþýðuhagyrðing-
anna hvílir á. Og þegar þess er gætt, að lít-
ið atvik orsakar oft fljótkveðna ferskeytlu, án
þess höfundur hennar renni minsta grun í, að
vísan geymist og verndi nafn hans frá afmáun
gleymskunnar, þá má segja, það gangi firnum
næst, að einhvern góðan veðurdag verður lýð-
um Ijóst, að stakan er meistaraverk, og meiri
lífskrafti gædd en launað kvæði. Pjóðin finn-
ur ósjálfrátt muninn á vísunum. Gleymir létt-
metinu fljótlega, en uppáhaldsvísurnar raular
24'