Nýja Ísland - 01.10.1904, Blaðsíða 6

36
Þarfir menn.
ii.
Salnt Siinon.
Henry de Saint Simon var kominn af
einhverri elztu og auðugustu aðalsætt
Frakklands; fæddur 1760. Uppeldi fékk
hann svo gott sem föng voru á í þá daga.
Það fannst snemma á, að hann var frá-
bærlega vel gáfaður, einbeittur í lund,
stórhuga og þar eftir sjálíráður.
Þá er hann var 13 vetra, átti hann að
ganga til altaris. Piltur vildi ekki. Þá
vai- honum varpað í dýflissu til að þröngva
honum til þess þann veg. Hann hélt út
fangavistana svo sem lög stóðu til, en til
altaris fór hann hvergi. Þá er hann var
15 vetra lét hann herbergisþjón sinn vekja
sig á hverjum morgni með þessum orðum:
„Rísið úr rekkju, herra greifi, stórræði
bíða yðar“.
Þegar frelsisstríð Norður-Ameríkumanna
hófst, fór Símon þangað sem sjálfboðaliði.
Hann barðist með í mörgum orustum og
umsátum og gat sér ágætan orðstír fyrir
hreysti sína og hetjuskap í hvívetna.
Símon fannst mikið til um hina ungu
amerísku þjóð, er búin var að brjóta af
sér alla evrópska fordómahlekki og safna
miklum efnum fyrir eigin atorku og dugn-
að. Þar í landi varð að „duga eða drep-
ast“. Þar í landi var ekki „búinn bás„
iðjuleysingjum, eins og á Frakklandi.
Þar vestra fylltist hugur Símons brenn-
andi þrá til að vinna einhver verkleg stór-
virki í þarfir mannkynsins. Hann stakk
upp áþví við varakonunginn í Mexíkó, að láta
grafa skurð gegnum Panamaeiðið. Konungur
vildi ekki og því fórst það fyrir í það sinni.
Seinna var það Lesseps, er vann að þvi,
svo sem kunnugt, er. — Þá er Símon kom
til Spánar árið 1788, vann hann að því
með miklum áhuga, að skurður væri graf-
inn frá höfuðborginni Madrid niður i sjó.
Sýnir þetta Ijóst, hve stórhuga Símon var
og langt á undan samtíðarmönnum sínum.
Stjórnarbyltingunni miklu á Frakklandi
fagnaði Símon af hug og hjarta, er hún
hófst árið 1789. Hann afsalaði sér opin-
berlega greifatitlinum. Hann sendi löggjaf-
arþinginu ávarp og skoraði á það, að af-
nema með öllu „hin rangsleitnu fæðingar-
forréttindi". — Símon misti allar eignir
sínar í byltingunni. En hann lét það ekki
á sig fá, heldur hugðist mundu græða
efni á ný af eigin atorku. Hann taldi
gróðavon vísa, með því kaupa Þjóðjarðirn-
ar, þ. e. þærjarðir, sem teknar höfðu verið
á aðlinum í stjórnarbyltingunni, því að
jafnskjótt, sem menn fengju traust á hinu
nýja stjórnskipulagi, myndu þær hækka í
verði. Þetta fyrirtæki heppnaðist mæta vel
og Simon græddi auðfjár. [Framh.]
r
Ur skjalasafni Plausors.
v.
Iiréfið honnar Bjarnínu.
Hóli ‘1. scpt 1ÍI04.
Háttvirti herra!
Ég efast ekki um, að yður muni þykja
kynlegt að fá þessar línur frá mér, ókunn-