Ægir - 01.05.1939, Blaðsíða 11

Æ G I R
111
V erzlunarástandið
á Spáni.
Til að gera sér grein fyrir markaðs-
möguleikum á Spáni, er fróðlegt að at-
lmga, hvernig verzlun landsins var komin,
áður en hin hörmulega styrjöld brauzt út
þar í landi, sumarið 1936.
innfl. útfl. lialli
Áriö 1932 . . .. 976 742 234 milj. gullpeseta
— 1933 .. .. 837 673 164 — —
— 1934 .. . . 855 613 242 —
— 1935 .. . . 879 588 291 — —
Svo sem þessar tölur bera með sér,
vantaði Spán vörur til að greiða með
þriðjung af innflutningnum á árinu 1935,
en síðan hefir atvinnulíf landsins lamast
til stórkostlegra muna, vélar evðilagst og
gengið úr sér, búfé fækkað stórkostlega,
svo að t. d. er talið að naumast muni vera
eftir nema ein kýr af hundraði í Kata-
lóníu, en hráefnaskortur takmarkað mjög
framlciðsluna, svo að útflutningur er nú
mildum mun minni en hann var 1935.
Iiinsvegar eru þarfirnar meiri, því að iðn-
aðarvörur, svo sem vefnaðarvörur hafa
verið að mestu ófáanlegar í meira en tvö
ár. Auk þess er óvíst um, hve mikið er
eftir af gullforða þjóðhankans og ýmsum
gripum, sem talist gela sparifé þjóðar-
innar og varasjóður. Verður þvi að nota
sem mest af útflutningnum til að greiða
f}rrir vörur, sem notist til endurreisnar
atvinnuveganna, en fólkið að neita sér um
innflutning á matvælum, og nota því
meira af grænmeti og þeim vörum. sem
landið framleiðir, unz endurreisn at-
vinnuveganna er komin á veg.
í árslok 1932 gerði spánska stjórnin
111 jög róltækar ráðstafanir til að hefta
mnflutning á þeim vörum, sem komist
varð af án, og tekin upp ströng takmörk-
Un á innflutningnum, og hverju landi
skammtaður innflutningur eftir þvi sem
það gat keypt spánskar vörur. Var því
lýst yfir í flestum samningum við erlend
ríki, að báðum þjóðunum hæri að stefna
að því, að koma á jafnvirðiskaupum, og
innflutningurinn sniðinn eftir markaðs-
möguleikum fyrir spánskar vörur, sem
víða kom mjög hart niður.
Hinsvegar setti Spánn ekki upp full-
komið eftirlit með gjaldeyrisgreiðslum,
heldur var gengið út frá að greiðslur
gengju eins og áður á milli í frjálsum
gjaldeyri, en ýms lönd settu þegnum sín-
um þó þá skyldu að greiða andvirði
spánsks varnings inn á lokaðan reikn-
ing Spánarhanka. Víða var þetla þó í
sjálfsvald sett og var mikið um það rætt,
að útflytjendur tækju ekki heim fé sitt,
heldur ættu það erlendis. Ukust gjaldevris-
erfiðleikarnir með hverjum mánuði, því
kröfur á spönsk firmu söfnuðust fyrir, og
töldu menn þessi vanskil nema stærri
upphæð en árs innflutningi í árslok 1935.
Hættu því margir, aðallega í Bandarikj-
unum, að afgreiða pantanir frá Spáni.
Lamaði það mikið bómullariðnaðinn, því
að hómullin var þaðan, og jókst atvinnu-
leysi því stórkostlega á árinu 1936, vegna
hráefnaskorts. Var atvinnulíf landsins því
þegar fyrir stríðið komið i óvænlegt liorf.
Er styrjöldin hófst dró Madrid-stjórnin
smám saman alla utanríkisverzlun í sín-
ar hendur og fól ýmsum nefndum að
selja útflutningsvörur sinar, en deild í
steinolíu-einkasölunni (Campsa) að
kaupa inn fyrir sig erlendis.
Stjórnin í Burgos hafði hinsvegar
slæma aðstöðu að því leyti, að meðan hún
var ekki viðurkennd, gat iiún ekki gert
verzlunarsamninga við önnur ríki og þá
heldur ekki „clearing-samninga“. Hún gat
heldur ekki nolað sér umsamda innflutn-
ingskvóta, því að talið var, að sú stjórn,
sem væri viðurkennd, hefði ráðstöfunar-