Ægir - 01.02.1947, Qupperneq 10

40
Æ G I R
eigin fæðu, en ekki fyrst og fremst spurn-
ingu um alþjóðlegar réttarreglur, sem enga
stoð hefðu í raunveruleikanum.
Upp á því var stungið, að forsetinn skyldi
ekki gefa yfirlýsingu, sem lýsti yfirráða-
rctti úl yfir 12 mílna takmörk og jafnvel
ekki lengra en að 3ja mílna takmörkum, en
skyldi æskja þess af þinginu, að sett væru
lög sem vernduðu fiskistofna við strend-
ur landsins. Svo seinvirkar voru aðgerðir
stjórnarinnar í þessu máli, að þessi tillaga,
sem fram kom árið 1938, hafði ekki einu
sinni verið athuguð í frumdráttum, þegar
F.vrópustríðið hrauzt i'it árið 1939. Og svo
grófst hún undir öðrum meir aðkallandi
vandkvæðum Evrópustríðsins."
Þessu máli var þó haldið vakandi og í
tilefni af hirtingu þeirra tilskipana, sem
Truman forseti gaf út, varðandi fiskveiði-
réttindi og eignarétt á auðæfum landgrunns-
ins undan ströndum Bandarikjanna, segir
Harold Ickes:
„Upprunalega tillagan, sem ég ræddi við
Roosevelt forseta þegar árið 1943, var sú,
að Bandaríkin lýstu yfirráðum yfir öllu
landgrunningu og liafinu yfir því. Til allrar
óhamingju, eða kannske til allrar hamingju,
A arð þessi tillaga að fara gegnum hendurn-
ar á ýmsum sérfræðingum í þjóðarétti,
með þeim afleiðingum að nokkuð var dreg-(
ið úr umfangi upprunalegu tillögunnar. !
Ég er sannfærður um, að þetta var gert
með réttu (þó að nokkuð þyrfti, til að sann-‘
færa mig), því ef við hefðum ekki takmark-
að lagalegar kröfur Bandaríkjanna, liefði
orðið að liefja nýja sanminga um ýmis
atriði, sem byggja á 3ja mílna landhelginni.
Striðið tafði svo birtingu tilskipanna, að
um það leyti sem þær voru gefnar út, hafði
ekki aðeins Roosevelt forseti samþykkt þær,
lieldur einnig Truman forseti og þrír utan-
ríkisráðherrar, þeir Cordell Hull, Edward
R. Stettinius og James F. Byrnes.“
Það virðist augljóst hvert hugur Banda-
ríkjanna stefnir í landhelgismálinu. Þeir
hafa með yfirlýsingum Trumans forseta
eignað sér öll auðæfi í jarðlögum land-
grunnsins og hafa augsýnilega mikinn liug
á víkkun landhelginnar, og skynsamlegri
friðun fiskistofnanna.
Kröfur íslendinga.
Mér er ekki kunnugt um álit islenzkra
jarðfræðinga á því, hvort líkur muni til að
náttúruauðæfi felist í jarðlögum land-
grunnsins islenzka. Jafnvel þó að svo væri
ekki, álít ég að íslendingar eigi að lýsa
eignarhaldi á þessu svæði, til þess að vera
með i hópi þeirra þjóða, sem fremstar
standa i baráttunni fgrir aukningu lands-
réttinda á þessu sviði. Einhverntíma kann
það að þykja heppilegt að geta sldrskotað
iil þess, að útlendingar veiði yfir íslenzku
landi, þó að vér að svo komnu getum ekki
gert kröfur til sjávarins, sem á þvi liggur.
Ríkisstjórnin og Alþingi verða að taka
þessi mál til rækilegrar athugunar og um-
ræðu og taka skýra og ákveðna afstöðu til
þeirra. Virðist liggja næst, að Aljúngi skori
á rikisstjórnina:
1. Að láta athuga möguleika á því að
l>reyta samningnum við Breta frá árinu
1901 um 3ja mílna landhelgina og setji sið-
an ákvæði um að landhelgi sé fyrst uni
sinn 4ra sjómílna sævarbelti meðfram
ströndum landsins (eins og Norðmenn liafa
gert).
5, 2. Að lýsa yfir eignarrétti á jarðlögum
Ilandgrunnsins, sem skuli vera undir laga-
legu eftirliti íslendinga (eins og Banda-
rikjamenn hafa gert).
3. Að lýsa yfir vilja vorum að vernda
íslenzka fiskistofna gegn offiski, vegna
þess að afkoma vor hyggisl á veiðum á eig-
in miðum.
í vetur hefur þeim, sem þetta ritar, gefizt
kostur á að heiinsækja flestar fiskirann-
sóknarstöðvar á Norðurlöndum og í Bret-
landi. Hafa erlendir fiskifræðingar, sem ég
hef átt tal við, sýnt fullan skilning á nauð-
syn friðunarráðstafana og viðurkennt rétt-
mæti þess að taka verði lillit til atvinnu-
hátta í hverju landi. Eru nú á döfinni
merkilegar umæður um þessi mál, sér-
staklega hvað snertir takmörkun veiða í