Ægir - 15.08.1974, Blaðsíða 12

við að ákvarða veiðikvóta og gera tillögur um
framtíðamýtingu stofnsins. Ég hef sérstak-
lega bent á þessi tvö dæmi, vegna þess, að
þau sýna ljóslega fljótvirkni og mikilvægi
hinnar nýju mælingatækni, þegar um er að
ræða að ákvarða fiskmagn, sem ekki er veitt
af svo teljandi sé, eða stofna, þar sem magn-
sveiflur eru tíðar og/eða stórar. Það er líka
svo, að þó að mælingaraðferðin gefi góða
raun og svari mikilvægustu spurningunni, það
er, hvað fiskmagnið sé mikið á tiltekinni fiski-
slóð á tilteknum tíma, þá er það eftir sem
áður fiskifræðilegt verkefni að reikna eða
finna út hve mikið má veiða miðað við við-
komuna.
Þegar ég var kallaður til Perú, þá voru
Perúmenn orðnir mjög uggandi um að þeir
væru famir að ofveiða stofninn og þeir gátu
enga grein gert sér fyrir stofnstærðinni eft-
ir þá snöggu breytingu, sem þeir vissu að
hafði átt sér stað á lífsskilyrðunum. Það mgl-
aði þá líka, að ciflinn hjá þeim var vaxandi
á sóknareiningu og það kom ekki heim og
saman við að stofnstærðin færi minnkandi,
sem þó var talið öruggt, vegna heita straums-
ins (El-Nino), sem þarna var óvænt á ferð.
Þessi straumur stóreykur dánartölu ansjós-
unnar. Samkvæmt hefðbundnu gagnasöfnun-
inni er aukinn afli á sóknareiningu talið
óbrigðult merki um vaxandi aflamagn í sjón-
um. Það var nú samt ekki svo þarna, eins og
reyndar vitað var að gat alls ekki verið, þó
svo að afli ykist á sóknareiningu. Orsökin kom
í Ijós við bergmálsmælingamar og hún reynd-
ist sú, að fiskurinn leitaði undan heita
straumnum upp að ströndinni og þéttist þar
í stórar torfur, sem hægt var að ausa úr og
aflinn stórjókst á sóknareiningu þrátt fyr-
ir stórlega þverrandi heildarfiskgengd í sjón-
um og minnkandi stofnstærð.
Ég fór til Perú í janúar, en veiðarnar áttu
að hefjast 5. marz, svo að tíminn var ekki
langur til stefnu. En í endaðan febrúar höfð-
um við lokið mælingunum og gagnaúrvinnsl-
unni og fiskifræðingar og stjórnvöld ákváðu
svo veiðikvótann að verulegu leyti eftir okk-
ar niðurstöðum.
Það verkefni sem mér er nú ætlað í Suð-
ur-Ameríku er miklu stærra og umfangs-
meira og ég bind miklar vonir við það. Þarna
er um að ræða flest veiðisvæðin beggja vegna
við Suður-Ameríku og Mexíkó. Ég er þeirr-
ar skoðunar, að starfsemi þessarar rannsókn-
armiðstöðvar, sem ætlunin er að setja á stofn
í Lima, geti þjónað mikilvægu hlutverki við
að ákveða stærð, dreifingu og árstíðabundn-
ar göngur hinna mörgu og stóru fiskstofna er
fyrirfinnast í þessum heimshluta. Ég kem
til með að leggja mikla áherzlu á nákvæma
og yfirgripsmikla öflun rannsóknargagna, og
það ætti að verða unnt, því að Limastöðin
á að hafa til sinna nota tvö rannsóknaskip
búin fullkomnum tækjakosti svo og veiðar-
færum til að taka sýni, en það er nauðsynleg-
ur liður samfara mælingunum.
Eitt af verkefnum Hafrannsóknastofnunar-
innar í Lima, verður að aðstoða Perúmenn
við að skipuleggja og framkvæma rannsókn-
aráætlanir er miðast við að skapa traustan
upplýsingagrundvöll varðandi stærð, dreif-
ingu og ástand helztu fiskstofnanna við
strendur Perú og auðvelda þannig stjórnvöld-
um skynsamlega stjórn sjávarútvegsins í land-
inu. Athygli okkar mun að sjálfsögðu bein-
ast að ansjósustofninum, þó að þarna sé
einnig um að ræða fleiri mikilvæga stofna,
svo sem lýsingsstofninn (hake) við norður-
strönd landsins. Það verður og mikilvægur lið-
ur í starfsami miðstöðvarinnar í Lima, að
þjálfa vísindamenn, aðallega fiskifræðinga og
menn með sérþakkingu í rafeindafræði og
kenna þeim að nota með fullum árangri þau
tæki og þá tækni, sem nú er völ á. Að öðru
leyti er vonazt til að rannsóknarmiðstöðin
geti þjónað sem allsherjar lyftistöng fyrir
fiskmagnsrannsóknir á þessum hafsvæðum,
bæði til að kanna lítt þekkta fiskstofna og
til að fylgjast náið með stærð og sveiflum
stofna, sem nú þegar eru undir miklu veiði-
álagi.
■— Heldurðu að hægt væri að mæla loðnumagn-
ið hér nákvæmlega?
— Já, ég held, að það væri tiltölulega auð-
velt, þegar loðnan er að ganga á hrygningar-
slóðimar, og ég er reyndar ekki í nokkrum
vafa um, að það væri hægt og það á tiltölu-
lega stuttum tíma.
— Hvenær heldurðu að hægt verði að koma
við bergmálsmagnmælingum til að ákveða
magn botnfisks?
— Ef við afmörkum spurninguna t. d. við
þorsk, ufsa, ýsu og karfa, þá er hægt að full-
yrða að áðurgreind magnmælingatæki geta
þjónað sem frábær hjálpartæki við rann-
sóknir á þessum tegundum eins og reyndar
228 — Æ GIR