Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 15.01.1930, Blaðsíða 3

VIKUOTGÁFA ALPÝÐUBLAÐSIKS
3
Ólafitr Síefánssots
skáid.
12. J>. m. lézt í ‘hressingar-
hælinu i Kópavogi kornungur
maður, Ólafur Stefánsson. Hann
hafði lengi verið sjúkiingur bæði
á Vífilsstöðum og í Kópavogi.
Síðast liðið sumar dvaldi hann
norður í Þingeyjarsýslu og kom
'þaðan í haust heilsubetri en hann
hafði verið í mörg ár. Ólafur
vár skáld gott. Hafa nokkur
kvæða hans birst hér í blaðinu
og vöktu þau mikla athygli. —
Hann var mjög áhugasamur jafn-
aðarmaður.
Avíirp
til æskunaar.
[Alþýðublað Hafnarfjarðar er
nýtt blað, sem hafnfirzk alþýða
gefur út. Ritstjórinn er Þorvaldur
Árnason bæjarfulltrúi. Þessi grein
er tekin upp úr því.)
Ef æskan vill rétta þér örvandi
hönd,
þá ertu á framtíSar-vegi.
Þorst. Erlingsson.
Ihaldið íslenzka leitar margra
bragða til að helga sig í augum
æskulýðsins, þar á meðal síð-
ustu nafnbreytingu. Fy.ir nokkr-
um árum voru ýmsir svo hrein-
skilnir í íhaldinu, að þeir vildu
að f'okkurinn sýndi sig í réttu
Ijósi og kallaði sig Ihaldsflokk.
En ekki leið á löngu þar til
margir innan flokksins fóru að
halda því fram, að heitið væri
illa valið, og myndi æskuna
fremur fýsa í flokkinn ef hann
héti vel. Félag ungra íhaldsmanna
hafði þá verið stofnað í Reykja-
vík, en var harla fáment. Eru
löngu landsfrægar orðnar hinar
mörgu uppástungur um nýtt' nafn
handa Ihaldsflokknum, til að
dubba upp á hann í augum
æskulýðsins. Þá kom Sig. Egg-
erz til sögunnaT og gaf íhaldinu
nýtt nafn og sjálfan sig með.
Síðan heitir íhaldið „Sjálfstæðis“-
flokkur" og félög ungra íhalds-
manna heita nú félög ungra
„sjá!fstæðismanna“. En þetta
nafnbreytingabrölt hefir engin á-
hrif haft í 'þá átt að draga æsku-
menn að íhaldinu. Kom þetta bezt
i Ijós nýlega hér í bæ þegar
stofnað var svokallað „Félag
ungra sjálfstæðismanna". Eftir
mikla erfiðismuni var félagið
stofnað og telur tólf meðlimi.
Æskulýðurinn skilur vel, að hér
er um nafnbreytingu að ræða, en
ekki stefnubreytingu. íhaldið er
enn sjálfu sér likt þrátt fyrir
nýtt nafn. Beztu sjálfstæðismenn-
irnir, í bezta skilningi þess orðs,
eru einmitt jafnaðarmenn. Eng-
Um stjórnmálaflokki er eins vel
trúandi til að vinna sönnum sjálfj
stæðismálum gagn eins og Al»
Þýðuflokknum. Hefir það komið
glögt í ljós við fyrirspurn, sem
fram kom á alþingi, að jafnaðar-
menn vilja ganga lengst í sjálf-
stæðismálinu og hafa um það
allra flokka hreinastan skjöld.
Þeir vilja hvorki vera kóngsþræl-
ar né undirlægjur Stór-Dana eins
og íhaldsmenn, sem nú kalla sig
„sjá’fstæðismenn“( I).
I stefnuskrá Alþýðuflokksins
segir svo, 13. gr.:
„Vinna s.kal að og efla vinsam-
lega samvinnu og viðskifti við
aðrar þjóðir, en sporna af alefli
við ásælni og yfirgangi erlends
valds, auðs eða yfirdrottnunar.“
Þrátt fyrir þessa ákveðnu yfir-
lýsingu Alþýðuflokksins, hafa í-
haldsmenn sífelt reynt að breiða
það út, að stefna Alþýðuflokksins
sé óþjóðleg og jafnaðarmenn ó-
þjóðræknir. Hefir sá söngur verið
margendurtekinn bæði í ræðu og
riti. Hafa íhaldsmenn löngum lát-
,ið sem þeir óttuðust ásælni
danskra jafnaðarmanna. Mcga
allir sjá hver fjarstæða slíkt er.
Þegar yfir síóð úrslitabarátta ís-
lendinga um sjálfstæðismálið,
studdu danskir . jafnaðarmenn
drengilega málstað íslendinga.
Og það má hafa fyrir satt, að
þeir eru fúsir til sliks enn, og
jafnfúsir þó að til fulls aðskiln-
aðar drægi með þessum tveim
bandáþjq,ðum.
Nei, frá dönskum jafnaðar-
mönnum þurfurn við ekkert að
ióttast í sjálfstæðismálinu, en hins
vegar þurfum við að vera vel á
veröi fyrir ásælni danska auð-
vald ins og yfirgangl Stór-Dana.
Það voru þeir, tém eitt sinn vildu
flytja íslendinga til hinna dönsku
heiða til að rækta lyngmóana þar.
Andi þeirra sveimaði yfir vötnun-
um þegar íslenzki fáninn var tek-
inn af Elnari Péturssyni á Reykja-
víkurhöfn. Og glögt er það enn
hvað þeir vilja, er þeir halda úti
málgagni hér á landi til að gæta
danskra hagsmuna. —
Það er nú að visu svo, að
venjulega ber lítið á þjóðrækni
hjá Islendingum. Þó munu þeir
yfirleitt gæddir ríkri þjóðræknis-
tilfinningu. En þeir eru menn dul-
ir i skapi ,og kasta tilfinningum
sínum lítt á glæ. Þjóðræknin
b'undar eins og falinn eldur í
brjóstum þeirra, en blossar upp,
einkum ef einhverju þjóðlegu og
fomhe'gu er mi.boðið. Hún blocs-
ar upp þegar mestu undirlægjur
danska. auðvaldsins dirfast að
kalla sig sjálfstæðismenn. Það
nafn er mörgum góðum íslend-
ingi heilagt, og' hann þolir ekki
að það sé misnotað. Hún bloss-
ar upp er erlent vald ætlar að
hnekkja sjálfstæði þjóðarinnar á
einhvern hátt, og þá fylkja jafn-
aðarmenn sér fast um það stefnu-
skrármál sitt, að „sporna af al-
efli við ásælni og .yfirgangi er-
lends valds, auðs eða yfirdróttn-
unar“. —
Annað, sem íhaldsmenn hér í
Hafnarfirði predika fyrir æsku-
mönnum þeim, sem ekki erfiða
bcinlínis við plógian og rekuna,
er það, að jafnaðarstefnan sé
hagsmunastefna einnar stéttar,
sem sé verkamanna, og sé því
ekki fyrir aðra að ljá henni lið
sitt. Þetta er fjarstæða. Satt er
það að vísu, að eins og á'standið
er nú, fellur fátséktin þeim í
skaut, -sem erfiði og þunga eru
hlaönir, og má þvi með sanni
segja, að verklýðsstéttirnar hafi
mestan hag af baráttu jafnaðar-
manna. Má þar nefna baráttuna
fyrir sæmilegum verkalaunum o.
s. frv. En kaupgja'.dsmálin eru
fyrst og fremst nauðvörn stéttar-
félaga, en ekki neitt sérstakt höf-
uðatriði. Á því sviði er það höf-
uðnauðsyn, að koma því skipu-
lagi á rekstur framleiðslutækj-
anna, að hinn starfandi lýður
njóti gæðanna sjálfur. —
En jafnaðarstefnan er of
einnig hugsjónastef.ia og ýmsir
ágætustu hugsjónamerín veraldar-
innar skipa sér undir merki henn-
ar. Ætli þeir geri það í eigin-
hagsmunaskyr.i? Sumir þessara
manna eru heimsfrægir vísinda-
menn, stórskáld og rithöfundar,
sem setið hafa við allar lista-
lindir. Sumir þessara manna berj-
ast við ótal örðugleika af því
þeir fylgja jaínaðarstefnunni, en
ættu vísa breiðslétta braut tll
frægðar og frama ef 'þeir vildu
krjúpa að klæðafaldi auðvalds-
ins. En vitanlega eiga íhaldsmenn
vont með að skilja, að nokkur
fylgi ákveðinni stjómmálastefnu
nepia i hagsmunaskyni. En svo
er þó fyrir að þakka, að á þess-
ari efnishyggju-, peningavalds-
og vélamenningar-ö!d, eru marg-
ir, sem berjast fyrir göfugum
málefnum án þess að gera það
í hagsmunaskyni. Slíkir menn
hafa verið uppi á öllum öldum,
þó. áhrifa þeirra hafi gætt mis-
jafnlega mikið. Og þjóðirnar eiga
það fyrst og fremst þessum
mönnum að þakka, hvað þokað
hefir áleiðis, en ekki hinum, sem
seint og snemma hugsuðu um
eigin hag. —
Jafnaðarstefnan er hugsjóna-
stefna, og einmitt þess vegna er
hún stefna okkar æskumanna.
Undanfarin ár hafa íslenzkir
jafnaðarmenn barist harðri bar-
áttu fyrir auknum réttindum
æskulýðsins. Og þrátt fyrir magn-
aða andstöðu íhaldsins hefir það
unnist á, að þeir, sem eru 21
árs, eiga nú kosningarétt i mál-
efnum sveita o^ kaupstaða. —
Næstkomandi laugardag eigum
við æskumenn hér í Hafnarfirði
að mæta við kjörborðið í fyrsta
sinn og kjósa fulltrúa.
Stígum á stokk og strengjum
þess heit, að nota allir þann rétt,
sem kostað hefir svo harða bar-
áttu. En við þurfurn að gera
meira, hver um sig, en að kjósa.
Við eigum að hvetja a'ðra til að
gera það líka. Enginn má sitja
heima. Við eigum að koraa að
sex fulltrúum, og getum það ve),
ef við erum samtaka.
Vlknútgáfa AIMðablaðsins
kemur rít á hverjum miðvikudegi
kostar að eins 5 króntir á ári.
Gjalddagi fyrir 1. okt. Úrsögn sé
sk'ifleg, bundin við áramót, enda
sé kaupandt skuldlaus. Ritstjóri:
Haraldur Guðmundsson, sími 2394.
Afgreiðsla i Aipýöuhúsinu, Hverf-
isgötu 8, sími 988.
A-listinn er listi þeirra manna,
sem berjast fyrir bættum lífs-
kjörum fjöldans!
A-'istinn er listi alþýðunnar.
A-Iistinn er listi þeirra manna,
sem berjast fyrir auknum rétt-
indum unga fólksins!
A-listinn er listi æskunnaT.
Ungur 'jafna^armadur.
Afpýðubóktis.
VII.
Skólamönnum og fyrirliðum
þessarar þjóðar væri holt að lesa
með athygli margt það, sem Lax-
ness ritar um skólamál. Dómur
hans er á þessa leið:
„Skólar eru allsendis ónógar og
ófullkomnar stofnanir auk þess,
sem þeir eru bygðir á úreltum
og um leið vitlausum uppeldis-
hugmyndum útdauðrar höfðingja-
stéttar. — — — Það er yfirleitt
kostað kapps um að gera skóla-
nemendur að fíflum á ófrjórri
kunnáttu 1 alfræöi, en svo er
nefnd þekking á ýmsum nöfnum,
númerum og löghelguðum yfir-
borðsorðtækjum um hlutina,
þekking, sem leitast er við að
tilreiða svo, að hún geti á engan
hugsanlegan hátt knúið fram á-
huga nemendanna fyrir bættum
kjörum alþýðu né vakið hjá þeim
þá ást til fullkomnis lífs, sem
hvetur oss til að ryðja öllu úr
vegi, er skygt fái á hið himneska
ljós.-------Hver skólastofa er
smækkuð mynd af hinu borgara-
lega þjóðfélagi, þar sem einn
kurfur situr í forsæti og gerir
kröfur til fullra umráða yfir
hugsunum og tilfinningum lýðs-
ins, rexar og regerar yfir hreyf-
ingum manna og augnaráðum.
Hvenær sem eitthvað bregður út
af, eru sakamál hafin, dómar
dæmdir og hegningum framfylgt.
Þetta fyrirkomulag helst upp f
gegnum miðskólana, allar götur
upp 'í háskólana.--“
Þetta mun sumum þykja öfga-
kent. En hver einasti skólamaður,
sem sannur vill vera og heill,
hlýtur að viðurkenna sannleika
þann, sem Halldór flytur. Aljir
hverju leyti.
Annað mál er það, að til eru .
aðrar hliðar á skólalífinu. Höf-
undur ritar ekkert um þær. Hann
lýsir ekki sólsldríinu í skólunum,
starfsgleðinni, skilningi frá
beggja hálfu, er saman vinna,
innileikanum og velvildinni mill-
um lærisveina og kennara. En
alt þetta er ti). (Fih.)
' H. J.