Alþýðumaðurinn - 12.06.1951, Blaðsíða 3

Þriðudagurinn 12. júní 1951
ALÞÝÐUMAÐURINN
3
AÐALFUNDUR
r r .
Utvegsbanka Islands h. f.
verður haldinn í húsi bankans í Reykjavík föstudaginn 15.
júní 1951, kl. 2 e. h.
DAGSKRÁ:
1. Skýrsla fulltrúaráðsins um starfsemi Utvegsbank-
ans síðastliðið starfsár.
2. Framlögð endurskoðuð reikningsupphæð fyrir
árið 1950?
3. Tdlaga um kvittun til framkvæmdarstjórnar fyr-
ir reikningsskil.
4. Kosning tveggja endurskoðunarmanna.
5. Onnur mál.
Aðgöngumiðar að fundinum verða afhentir í skrifstofu
bankans frá 11. júní n. k. og verða að vera sóttir í síðasta
lagi daginn fyrir fundiun. Aðgöngumiðar verða ekki afhentir
nema hlutabréfin séu sýnd. Útibú bankans hafa umboð til að
athuga hlutabréf, sem óskað er atkvæðisréttar fyrir, og gefa
skilríki um það til skrifstofu bankans.
Reykjavík, 1. maí 1951.
F.h. fulltrúaráðsins,
Stefán Jóh. Stefánsson.
Lárus Fjeldsted.
sem alltaf hefir síðan fyrsta
mjólkurárið mjólkað yfir 5000
lítra á ári og sum árin yfir 6000
lítra. Kú þessa hefir Guðmann al-
ið upp, en móður hennar keypti
hann vestan úr Dýrafirði, ættaða
af Rauðasandi, en þar er kúakyn
gott. Um bráðadauðann er það
að segja, að hans hefir ekki orð-
ið vart í fjósi Guðmanns eftir
þetta, enda mun hann eitthvað
hafa breytt um fóður kúnna og
varast að láta þær verða ems feit-
ar og var um tíma. Annars kveðst
hann ekki vita, hvaða orsakir séu
til kúafárs þessa og með hverjum
hætti hann hefir losnað við það
og hvort það er fyrir fullt og allt
eða aðeins um nokkur ár.
Guðmann gengur að hverju
verki í fjósi og utan húss og hefir
þar forgöngu. En ekki er hann
einn í leik. Konu hans, Guðlaugu
Jensínu Isaksdóttur, hefi ég miklu
minna kynnzt en honum, en séð
hefi ég, að hún er ágæt húsmóðir
og búsýslukona, og orðið hefi ég
þess vís, að henni er ekkert ókunn
ugt eða óviðkomandi búskapn-
um, og mér hefir virzt hún óvenju
lega glögg og gáfuð kona. Börn
þeirra hjóna, tveir synir, tvíbur-
ar, og dóttir, hafa og tekið fullan
þátt í bústörfunum, þegar þau
eru eigi við nám, en það hafa
þau verið flesta vetur til þessa.
Annað fólk er sjaldan til verka
kvatt á Skarði.
Ekki hefi ég hnýst eftir fjár-
hagslegri afkomu búsins, en það
hygg ég, að hún sé mjög góð.
Jörðin og byggingarnar sýna þess
glögg merki, og ekkert hefir Guð-
mann þurft að spara til menntun-
ar og frama barna sinna. Búið er
líka svo stórt, móts við vinnuafl
það, sem til þess er lagt, að það
hlýtur að skila góðum arði. Þetta
er fyrirtæki aðeins lítillar fjöl-
skyldu, en árlegar tekjur þess eru
afurðir 14—17 kúa, er skilað
hafa yfir 3000 lítra meðalnyt á
hverju ári, 100—300 hænsna, auk
mikilla garðávaxta.
Ég hefi heyrt menn skýra gengi
Jóns Guðmanns við búskapinn
með því, hve mikill bóndi hann
sé að upplagi. Ég vil engar brigð-
ur bera á þá skýringu. Hann
gengur að búskapnum eins og
frækinn íþróttamaður að íþrótt,
býr sér til skemmtunar og lífsfyll-
ingar, jafnframt því sem hann
býr til þess að sjá fyrir sér og
sínum. Hann hefir á síðari árum
einbeitt sér svo við búskapinn, að
hann hefir fremur lítinn þátt tek-
ið í félagsmálum, þó að hann hafi
áhuga á þeim og þar sé hann vel
liðtækur, hvenær sem hann snýst
þar að. Því má segja, að búskap-
urinn fullnægi að miklu bæði
starfsþörf hans og félagsþörf, og
má það vera vitnisburður um,
að hann hæfi upplagi hans. En
misskilningur er það, ef menn
halda, að hann gangi að bústörf-
um eftir eðlisáv.'sun einni saman.
Hann á bezta bókasafn í búfræð-
um, sem ég hefi séð hjá íslenzk-
um hónda, honum er fátt ókunn-
ugt, er öðrum hefir vel heppnazt
í íslenzkum landbúnaði, og er
fljótur að taka það upp, sem er
við hæfi hans búskapar, og hann
hefir kynnt sér furðu margt í er-
lendum búnaði af bókalestri og
einkum það, er helzt má að gagni
verða hér.
— En að endingu verð ég að
gera þá játningu, að hinn ágæú
búskapur Jóns Guðmanns hefir á
einn veg valdið mér áhyggju, er
ekki vill við mig skilja: Er ekki
arfur okkar Islendinga í búskap
tiL byrði einnar saman? Á ekki
jón Guðmann afrek sín og gæfu
í búskapnum mjög því að þakka,
hve óbundinn hann er af ísienzkri
búskapareifð, því, að hann varð
ekki bóndi ungur á föðurleifð,
heldur fullorðinn og margreynd-
ur maður, óháður og víðsýnn, er
tók búskapinn sem nýtt viðfangs-
efni á nýrri jörð? Mér hefir sýnzt
að þesssu leyti líkt komið með
öðrum afreksbónda í nágrenni
m.nu, Halldóri Albertssyni á
Neðri-Dálksstöðum á Svalbarðs-
strönd, er að vísu var yngri kall-
aður í bóndastöðu, en þó með
öllu arfslaus til slíks og snauður
að öðru en miklum gáfum og alúð
við störf, jörð, fé og fólk. Enn
víðar hafa mér sýnzt þau dæmin,
að þeir bændur hafa verið bezt
vaxnir sínum tíma í stöðu sinni,
er óháðastir hafa verið húskapar-
arfi þjóðarinnar. Þetta hefir orð-
ið mér enn meira áhyggjuefni
vegna þess, að því hefi ég trúað,
að raunverulegur menningararfur
væri hin bezta kjalfesta, er fengin
yrði. Athugun mín á íslenzkum
búskap og trú mín á menningar-
arf hafa því í sameiningu leitt
mig til þeirrar ályktunar, að við
ættum engan þann menningararf
í búskap okkar, sem hald og
traust er í, eins og nú er komið
og verða vill, heldur verðum við
þar flest að reisa frá nýjum
grundvelli. Mundu þá ekki reyn-
ast bezt sem frumherjar menn
eins og Jón Guðmann, menn með
fjölþætta reynslu að baki, víðsýn-
ir og óháðir? Ef til vill er þá ekki
annar búnaðarskóli betri en að
hafa rekið verzlun um nokkur ár,
því að vissulega er búnaður öðr-
um þræði viðskipti, viðskipti við
jörðina, sém tekin er til yrking-
ar, viðskipti við búféð, sem er
undir handleiðslu okkar, og við-
skipti við aðra menn heima og
heiman, í sömu atvinnugrein og
öðrum. Og vel getur það líka
verið fullgilt búnaðarnám, að
hafa lært iðngrein, svo að ég ekki
tali um það, að hafa vaknað til
áhuga á Iandsmálum, því að það
er hið sama og að vakna til þátt-
töku í lífinu, hvar svo sem stríðið
er þreytt.
Mér hefir sýnzt, að íslenzkur
nútímabúskapur þarfnist fyrst og
fremst mikils framtaks og mikilla
gáfna bændanna. Þessi þörf hans
stafar ekki aðeins af fátækt okkai
af menningararfi í húskap, held-
ur líka því, hve aðstaðan við bú-
skap hér á landi er margvísleg,
svo að taka þarf hann sérstökum,
frumlegum tökum á hverri jörð.
En þrátt fyrir þessa brýnu þörf
landbúnaðarins á framtakssömu
og snjöllu fólki, er það nærri und-
antekning, að framtakssamur og
snjall ungur maður hefir viljandi
leitað viðnáms krafta sinna í ís-
lenzkum landbúnaði .
Fyrir síðustu aldamót fór fram
takssamasta fólkið vestur um haf,
eftir aldamót hvarf það að sjáv-
arútvegi, verzlun, iðnaði eða
flutningum á sjó og landi, en
bezta námsfólkið settist við skrif-
borð eða í kennarastól, meðan
landbúnaðinum blæddi út vegna
skorts á snjöllu fólki. Fram að
þessu hefi ég aðeins séð eina bót
á þessu böli: Við Islendingar er-
um svo „demokratiskir“ í blóð-
blöndun okkar sem í annarri mn-
gengni, að hér er enginn hæfi-
leikamunur ætta, heldur aðeins
einstaklinga, og má af þessum á-
stæðum vænta afreksfólks nýrrar
kynslóðar í öllum atvinnustéttum
jafnt, ef uppeldisskilyrðin leyfa.
En ef íslenzk bændastétt á þess
kost að fá úr öðrum atvinnustétt-
um marga menn á borð við Jón
Guðmann, hillir þar undir nýja
von. Þá mundi hún, þrátt fyrir þá
blóðtöku, er hún hefir orðið að
þola, rísa eins og kirkjugarður á
nýársnótt, undir eins og á hana
er kallað til dáða.
SLYS.
Það sviplega slys varð að
Tjörnum í Eyjafirði s. 1. mið-
vikudagskvöld að 7 ára drengur,
Iirafnkell að nafni, féll í Eyja-
fjarðará og drukknaði.
Um kl. 6 á miðvikudagskvöld
var litli drengurinn að leik
heima á túninu að Tjörnum,
skömmu síðar veitti fólkið því at-
hygli að Hrafnkell litli var horf-
inn. Þegar drengurinn fannst
ekki grunaði fólkið strax að hann
hefði ranglað niður %ð Eyja-
fjarðará, sem rennur skammt
vestan við bæinn og var í nokkr-
um vexti. Leit var þegar hafin
meðfram ánni og tók fjöldi
manns þátt í henni. Um kl. 4 á
fimmtudagsnótt fannst Hrafnkell
litli rekinn upp á sandeyri sunn-
an Arnastaða. 7—8 km. norðan
Tjarna.
Foreldrar Hrafnkels eru þau
Gunnar Jónsson bóndi að Tjörn-
um og kona hans Rósa Halldórs-
dóttir.
Verðhækkun
mjólkur og kjöts
mótmælt
Miðstjórn Alþýðuflokksins,
miðstjórn A.S.Í. og fulltrúaráð
verkalýðsfélaganna í Reykjavík
hafa eindregið mótmælt síðustu
verðhækkun mjólkur og mjólkur-
afurða. Einnig kjöts.
Samkvæmt gengislækkunarlög-
unum er meginhluti verðhækkana
þessara ólöglegur að áliti þessara
aðilja.
Samþykkt miðstjórnar Alþ.fl.,
sem gerð var í einu hljóði, er svo-
hljóðandi:
„Miðstjórn Alþýðuflokks-
ins mótmælir eindregið
hækkunum þeim, sem aug-
lýstar hafa verið á mjólk og
kjöti frá 1. jún: s. 1. og telur
þær óréttmætar og ólöglegar
þar sem óheimilt er að
hækka þessar vörur til 1.
september samkvæmt 3. gr.
laga frá 3. febrúar 1951, um-
fram það, sem dreifingar- og
vinnslukostnaður hefir auk-
izt, sem er aðeins brot af
hækkuninni.“
Mótmæli miðstjórnar A.S.Í. og
Fulltrúaráðsins eru mjög í sama
anda og á sömu forsendum reist.
Auglýsið
í Alþýðumanninum.
»•••••••••••••••••••••