Alþýðumaðurinn - 30.10.1951, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUMAÐURINN
ÞriSjudagur 30. október 1951
ilrtiiiabótafélag'
Islandii 35 ára.
Brunabótafélag íslands hef-
ur nu siarjUAJ í aö ár, og starf-
seini pess aukizt ar jra an.
Uoiagrtiuslwr jétagsins voru
fyrsia starjsáno öztítí krónur,
en sioasm ar nærri 2,5 mitl].,
og aus nejur þaó á 34 reikn-
ingsarum greitt rúmar 14,7
mutj. kr. í oætur til vatryggj-
enáa.
rasteignaiðgjöld félagsins
voru á fyrsta starfsárinu rúm
ar 80 púsund krónur, en í
fyrra 4,7 millj. Me'öaliögjald
liejur þó á síðustu tuttugu ár-
urn lækkað úr 5,9 niöur í 3,34
af þúsundi vátryggingarupp-
liædar. Vátryggingaruppnæö
fasteigna hefur á þessum ár-
um hækkað úr 51,5 millj. upp
í 1340 millj. eða einn milljarð
og prjúhundruð og fjörutíu
milljónir króna. En tala trygg-
ingarskírteina var nálega 28
þúsund í fyrrahaust.
Frá þessu er skýrt i bæklingi,
sem Brunabótaiélagið hefur
gefið út í tilefni 35 ára af-
mælisins, en 14. þ.m. lauk 35.
reikningsári þess. Er bækl-
ingurinn snotur og geymir
mikinn fróðleik um starf fé-
lagsins.
liög um stofnun Brunabóta-
félags islands voru sett í árs-
lok 1915, og verður ekki sagt
að fram að þeim tíma hafi
neitt kveðið að innlendum
brunatryggingum. Þá eftir ára,
mótin, var fyrsti forstjóri
þess ráðinn, og fyrir valinu
varð Sveinn Björnsson, núver-
andi forseti íslands. Qegndi
hann því starfi til ársins 1931.
Alinnlend stofnun.
Brunabótafélagið er alinn-
lent tryggingafélag og hefur
■stutt mjög að því að flytja
brunatryggingar hér á landi
yfir á hendur íslendinga. Gekk
í fyrstu erfiðlega að fá endur-
tryggingar og aðstoð erlendis,
en það tókst þó með hjálp
Store brand í Oslo gegn sanr
tökum danskra vátrygginga-
félaga, sem höfðu á hendi ís-
lenzkar tryggingar áður.
Æðsta stjórn félagsins er ráðu
neytið og skipar það forstjóra
þess. Er það rekið sem hags-
munasamtök vátryggjenda
sjálfra og engir aðrir en þeir
hafa ágóða, af starfsemi þess.
Núverandi forstjóri þess er
Stefán Jóh. Stefánsson, al-
þingismaður.
Síaukið starf.
Upprunalega var skylt að
try&gja hjá félaginu allar hús
eignir í kaupstöðum utan Rvík.
og kauptúnum með 300 íbúa
eða fleiri. En síðan var verk-
svið þess stækkað að mun,
einkum þó með lögum frá
1932, er gert var að skyldu
að tryggja hjá því allar hús-
eignir í sveitum nema gripa-
hús, hlöður og geymslur á
sveitabæjum, séu þau ekki
föst við íbúðarhúsið. Þá hefur
félagið á tímabilum haft á
hendi tryggingu fasteigna í
Reykjav.'k, og rekur hin síðari
ár búfjártryggingadeild. En
með þáttöku sinni í lausafjár-
tryggingum lækkaði það ið-
gjöld þeirra um 25%.
Brunabótafélagið eflir og
allar brunavarnir, og neina út-
gjöld þess við þær yfir 100.
000 krónum á ári. Lánveiting-
ar til vatnsveitna hefur það
og tekið upp síðustu árin.
Nema vatnsveitulán þess nú
um 2,5 millj. kr.
knif er sparnalurini!
Eitt af því marga, sem nú-
verandi ríkisstjórn þóttist ætla
að gera, er hún kom til valda,
var það að draga verulega úr
kostnaði við skrifstofuhald
ríkislns og spara mikið fé með
því. Hefði ekki verið nein
fjarstæða að ætla, að byrja
ætti slíkan sparnað á stjórnar-
ráðinu sjálfu, en eftirfarandi
tilvitnun í fjárlagafrumvarp-
ið fyrir næsta ár sýnir, að allt;
annað er uppi á tenlngnum.!
í alhugasemdum við 10. grein- *
ina segir svo:
„Þessar breytingar hafa
verið gerðar á starfsliði ráðu-
neytanna: Bætt er við einum
fulltrúa í dómsmálaráðuneyt-
inu vegna aukins starfa við
framkvæmd hinnar nýju lög-
gjafar um meðferð opinberra
mála. Gert er ráð" fyrir, að í
fjármála- og félagsmálaráðu-
neytunum og forsætis- og
menntamálaráðuneytunum
verði fjölgað um fulltrúa í
hverju ráðuneyti fyrir sig, er
vinni hálfan daginn. Loks er
bætt við á launaskrá viðskipta
málaráðuneytisins launum dr.
Benjamíns Eir.'kssonar, sem
ráðinn hefir verið ráðunautur
ríkisstjórnarinnar í efnahags-
og viðskiptamálum.“
Þannig fer ríkisstjórnin að
því að draga úr kostnaði við
skrifstofuhald ríkisins! '
í kvöld kl. 9 í Skjaldborg:
ELSKU RUT
Sprenghlægileg gamanmynd,
gerð eftir samnefndu leikriti,
er sýnt var í Reykjavík og á
Akureyri síðastliðinn vetur.
Aðalhlutverk:
Joan Caulfield
Wiliiam Holten.
Nvia Bió
Næsta mynd:
KONUHEFND
(Womans vengeance)
Aðalhlutverk:
Charles Boyer
Ann Blyth
Jessica Tandy.
Strésykur
Moiasykur
Púðursykur
Kandíssykur
FSórsykur
Vaniliesykur
Skrautsykur
Yöruhúsið h.f.
Skaftpættar
Verð frá kr. 4.75.
Vöruhússð h.f.
Qnhnð á, nð tjónið við Þórshnmnrs-
bvunnnn shipri 2-5 miljónum Ut.
Árla á fimmtudagsmorguninn
í s. 1. viku brann bifreiðaverk-
stæð'ð Þórshamar til kaldra kola
og þar inni 9 bifreiðir og 1 loft-
pressa. Eldsupptök eru ókunn.
Auk bifreiðanna og loftpressunn-
ar voru þarna inni margar bif-
vélar, bæði úr bátum og bílum,
er eyðilögðust. Ennfremur ýmis
áhöld og vélar, er heyrðu verk-
stæðinu til sem vinnutæki.
Hús verkstæðisins var 18 x 25
m., og voru útveggir steinsteyptir,
en skilrúm a. m. k. flest úr timbri
svo og loft. Brann að sjálfsögðu
allt timburkyns, en víða sprengdi
hitinn steinveggina og járnbitar, j
sem voru í húsinu svignuðu og
féllu niður. Þá brann þarna líka
varahlutageymsla ásamt varahlut-
um, en smurningsstöð varð borg-
ið. Ilún er þó óstarfhæf um sinn,
því að vélin fyrir bílalyftuna var
inni á verkstæðinu og brann þar.
Við lauslega athugun er talið
að tjónið nemi alls um 2,5—3
millj. kr.
I Þórshamri störfuðu um 20
manns. Ovíst er talið, að verk-
stæðið verði endurreist, -og verð-
ur því hér, a. m. k. í vetur, um
verulegt atvinnutap að ræða.
Þórshamar er hlutafélag.
Stærsti hluthafinn er Almennar
trvggingar h.f. Eru í stjórn þess:
Stefán Árnason, Jakob Karlsson
og Gísli Ólafsson. Framkvæmdar-
stjórinn Kjartan Jóhannsson.
Jóhann Jónsson
verkamaður
Ægisgötu 12 er 75 ára í dag.
Jóhann er Syarfdælingur að ætt
og uppruna, fæddur að Hofi í
Svarfaðardal 30. okt. 1876, sonur
Jóns bónda Halldórssonar og
Sigurlaugar Sigfúsdóttur frá
Gljúfraholti. Ólst hann að mestu
upp að Hofi, fyrst hjá foreldrum
sínum, síðar hjá systur sinni.
1901 giftist hann Önnu Pálsdótt-
ur frá Atlastöðum. Fluttust þau
hingað til bæjarins 1915 og
bjuggu hér síðan. Anna er látin
fyrir nokkrum árum, og var henn-
ar þá getið hér í blaðinu. Börn
eignuðust þau þrjú. Ingólf, dó
um tvítugt. Stefaníu, gift Skarp-
liéðni Jónssyni, verkamanni, Pál,
ógiftur heima. Dvelur Jóhann nú
hjá Stefan'u.
Eftir komu sína til Akureyrar
vann Jóhann algenga verkamanna
vinnu. Sta.faði í mörg ár hjá
sameinuðu verzlunum, og var þá
alltaf kallaður Jóhann í Gránu.
Síðar hjá Vatnsveitu Akureyrar,
meðan hann gat unnið. Hefir
liann æfinlega þótt hinn nýtasti
maður, ötull verkmaður, trú-
verðugur, samvizkusamur, og fá-
skiptinn um annarra hagi. Hann
gekk snemma í verklýðsfélags-
skapinn, fylgir Alþýðuflokknunr
að málum, og hefir reynzt óhvik-
ull liðsmaður.
Undanfarin ár hefir hann
þjáðst af þrálátum sjúkdómi. S. I.
vor voru gerðir á honum tveir
holskurðir, með stuttu millibili,
með svo góðum árangri að hann
hefir fengið fullan bata. Líður
honum nú vel, er glaður og hress
og til í allt, þótt árin séu mörg
að baki.
Við, margra ára samstarfs-
menn Jóhanns, þökkum honum
fyrir gamalt og nýtt, og óskum
honum góðra daga í elllinni.
Halldór Friðjónsson.
Vemdarar
öreiganna
Hér á landi starfar flokkur
með löngu og sjálfsagt fallegu
nefni: Sameiningarflokkur al-
þýðu * 1— Sósíalistaflokkurinn. í
honum eru tómir heiðursmenn,
sem hata skattsvik, utanstefnur,
vilja alls ekki gegna opinberum
störfum, ef þau eru launuð, gefa
út blöð, sem aðeins óeigingjörn
samskot bláfátæks fólks heldur
uppi o. s. frv.
En það er stundum annað að
vilja en vera. Hver getur t. d. ef-
ast um, að þessi heiðursflokkur
vilji elskulegt samstarf við Al-
þýðuflokkinn? Samt sem áður
reynir hann á allar lundir að gera
Alþýðuflokkinn tortryggilegan.
Hver getur efast um, að sósíal-
istaflokkur vilji berjast gegn
ofsagróða heildsala, enda þótt
bæði Þjóðviljinn og Vm. hafi
helzt ekkert orð að segja uin
verðlagsmálin í dag og ungverskt
hveiti og pólsk kol hafi óneitan-
lega orðið flokknum undarlegt
fyrirbæri.
Hver getur efast um, að Jakob
Árnason, hinn uppvakti gáfna-
Vinir rilstjðw-
innor tajn ori:
Söluskatturinn
77 milljónir
Þrátt fyrir harða hríð flest-
allra hagsmunasamtaka í land-
inu, iðilaðarmanna, neytenda
og framleiðenda, er enn ákveð-
ið á fjárlögum fyrir 1952, að
innheimtar verði SJÖTÍU OG
SJÖ MILLJÓNIR í þ ennan ó-
vinsæla skatt. í fyrra var á
fjárlögunum áætlað að fengist
55 milljónir, 1950 voru það 47
milljónir.
Er greinilegt, að fjármála-
ráðherrann má ekki án þessa
gífurlega skatts vera. Hann og
fleiri hans líkar geta því að-
eins stjórnað, að þeím sé leyfi-
legt að mergsjúga þjóðina
með tollum og sköttum. Er
greinilegt á þessu, að ríkis-
stjómin er staðráðin í að
hafa að engu vilja meirihluta
þjóðarinnar um niðurfellingu
alranglátra skatta, sem löngu
var lofað að nema úr gildi.
(Vikutíðindi).
penni og skrautritari flokksins
k ér á Akureyri, vilji berjast gegn
núverandi afturhaldsstjórn, enda
þótt staðreyndin sé, að í síðasta
tbl. Vm. hafi hann ekki fundið
annað leiðaraefni þarfara úr
dægurlífinu en Ijúga upp frá rót-
um þvættingi um Alþýðufl. og
forystumenn hans?
En hvað finnst svo Tryggva
Helgasyni um þessa blaða-
mennsku? Hvað finnst akur-
eyrskum verkamönnum og verka-
konum, sem kosið hafa Sósíal-
istaflokkinn hingað til, um þessa
blaðamennsku? Finnst þeim
ekkert að segja um verðlagsmál-
’n? Finnst þeim ekkert að segja
um s'vaxandi dýrtíð? Finnst
þeim ekkert að segja um ógn-
vekjandi atvinnuleysi ? Hafa
kannske „verndarar öreiganna“
þegar allt kemur til alls það
áhugamál eitt að gera tortryggi-
Iega baráttu Alþfl. gegn núver-
andi ríkisstjórn, gera af ráðnum
hug markvissa og harðvítuga
baráltu Alþfl. fyrir hagsmunum
alþýðu þessa lands tortryggi-
lega? Getur falizt að baki slíks
áhugamáls Sósíalistafl. sannur
áhugi fyrir velferð ísl. alþýðu?
Vissulega ekki. Þetta ættu akur-
eyrskir verkamenn og verkakon-
ur, sem hingað til hafa stutt
Sósíalistafl. með atkvæðum sín-
um, að hugleiða vel áður en þau
ganga næst að kjörborðinu.
*
Rússlandsfcr
Um 8.1. helgi fóru 5 íslending-
ar á vegum MÍR til Rússlands j
boðsför. Áttu það að vera
mennta- og listamenn. Einri af
5-menningunum er Áskell Snorra-
son, tónskáld.
Geta nú ísl. sannarlega farið
að álíta sig eftirsótta, þar sem
keppzt er um að bjóða þeim á
víxl í Austur- og Vestur-veg.
En „utanstefnur viljum vér
engar,“ segir Þjóðviljinn.