Dýraverndarinn - 01.02.1938, Qupperneq 12

4
DÝRAVERNDARINN
Um friðun fugla.
N'okkrum dögum fyrir jólin áiöastliöinn vetur, er
eg var við vinnu mína í fjárhúsi heima hjá mér,
barst aS eyrum mér skothvellur, og af því mér fanst
skotiS óvenju nærri, gekk eg út úr húsinu til aS
athugá þetta. Lítill vélbátur var þá undan Neshjá-
leigu og hélt hann inn meö landi. Þegar hann kom
inn undir Nes, var skotiS frá honum á tvo fugla,
sem framundan voru, landmegin. Þeir flugu aftur
fyrir bátinn, og settist annar þeirra skamt frá.
Bátnum var þegar snúiS og stefnt á fuglinn, og
sýndist mér vera miSaö á hann aftur, en þá stakk
hann sér til aö foröa lífinu frá vörgum þessum,
en hátiirinn hélt inn meS landi.
Því flaug nú fuglinn ekki lengra?
Sennilega af þvi, aS hann hefir særst af skotinu.
Mér finst, og liklega fleirum, aS fuglaveiSar, aS
minsta kosti meS haglabyssu, megi ekki eiga sér
staS. Allur jjorri þeirra manna, sem leggja í vana
sinn aS skjóta fugla, særa fleiri eSa færri þeirra,
sem þeir ná ekki, og d'æmi munu til, aö skotin séu
helmingi fleiri en fuglarnir, sem veiSast. SærSu
fuglarnir þjást altaf lengur eSa skemur, áöur yíir
lýkur, og þ.ví ætti hver maöur aS hafa óbeit á þess-
ari veiSiaSferS. ÞaS er heldur ekki arösöm atvinna
aS skjóta fugla, og altaf kostnaöur henni samfara.
ÞaS hefir og komiS nokkrum sinnum fyrir, aS menn
hljóta meiSsl eSa bana á fuglaveiöum.
MaSurinn fór aS veiöa skarf,
og hafSi fengiS fjóra;
elti hinn fimta, en í því hvarf
ofan fyr’ 1)jargiS stóra.
Því miSur fer fyrir sumum í líkingu viö þaö,
sem um er getiö í þessum vísuparti.
Eu þaö er fleira en þetta, sem til greina kemur,
er um þaö er aö ræöa, hvort hætta eigi aS skjóta
fugla. Yfirleitt forSast fuglar manninn og skoöa
hann sem óvin sinn. Ef hætt yröi aS skjóta, og
aöeins mannúölegri veiöiaSferöir væru notaSar,
yröu allir fuglar sjjakari og menn hefSu þeirra
meiri not en alment er nú. Auk þess hefSi þaS
göfgandi áhrif á menn aS finna traust hjá þessum
smælingjum, og menn fengju þá hvöt til aö um-
gangast þá meö nærgætni og velvild.
Eg hef veriö viö Breiöafjörö tvö sumur og einn
vetur fyrir löngu síöan. Mér var starsýnt á þaö,
fyrsta daginn, sem eg var í Stykkishólmi, hvaS
æöarfuglinn var þar spakur. Þar synti hann milli
bryggjanna og undir þær og át i næöi sloriö, sem
fleygt var út af þeim, en gaf fólkinu, sem var þar
viö vinnu, engan gaum. ViS ÍBreiSafjörS eru marg-
ar fuglategundir og voru þær allar spakari en eg
annarsstaSar þekti til. Álftirnar þar eru til dæmis
svo spakar, aö frá manni er oft aöeins steinsnar
til þeirra. Þær fella fjaörir í september eins og
kunnugt er, og eiga þá erfitt meS a'S fljúga. Fjaör-
irnar finnast i högum og reka á fjörunum. ÁSur
fyrr voru fjaörirnar seldar mismikiS eftir stærS-
um. Þar sá eg stóra rjúpnafleka alveg niöri í sveit-
um á auöri jörö. Þótti mér þaö falleg sjón. Spektin
og fuglamergSin þarna stafar sennilega mikiö af
því, aö litiö var þar um skot. Þar haföi þá fólk
yfirleitt óbeit á aS afla sér fjár og fæöu meS því
aS skjóta fugla. í BreiöafjarSareyjum var og er
kannske ennþá allt fé, hundar og kettir flutt í land,
áöur en varptími æSarfugls 1)yrjar, þetta er gert
til aS auka friSinn og næðiö.
í Skaftafellssýslum hefir einn bóndi fyrir nær
20 árum girt alla sína landareign. Hann skýtur
aldrei fugla og hefir hvorki lnmd né kött á heim-
ili sinu. Hann ann fuglunum friöar og umgengst
þá meö nærgætni, enda hefir varp mjög aukist á
jörö hans, alveg heim aS túni. — Þes'su lík dæmi
munu víSar til.
Sumir eru meö því marki brendir, að þeir mega
helst ekki sjá fugl án þess aö hleyjía á haiin skoti
úr byssu. Þessir nienii vita tæplega, hvaö þeir ern
aS gera. Vit og tilfinningar hjá fuglum kemur
greinilega i Ijós, ef menn aöeins vilja veita þvi at-
hygli. Flestir kannast viS, hvaS aumlega fuglar
bera sig, ef komiö er nálægt eggjum þeirra og ung-
um. Trúa megum viS þvi, aS þeir finna til, ekki
einungis af höglunum úr byssu, heldur einnig er
þeir sjá félaga sinn falla. Þá ber þaö vott um skyn-
semi fuglanna, aS sumir þeirra verpa í sama hreiör-
iS ár eftir ár, og sumir færa sig til milli landa eftir
árstíöum.
Eg hefi sumstaöar séö, aö æöarfuglinn er spak-
ur inn á höfnum kauptúnanna, en styggur út á
fjöröunum. Stafa mun þaS mest af því, aö út á
fjöröunum veit hann sig ekki eins óhlutan fyrir
skotum.
Flestir geta sagt ýmislégt um skynsemi hrafna