Dýraverndarinn - 01.11.1963, Blaðsíða 2

,Þetta er ems oá að leggja í WóSuát stríð*
Viðíiorf bætvilíi við búfénaði smam
Mæðiveikin í íslenzku sauðle hefur orðið bænd-
um og þjóðinni allri til svo mikils tjóns, að ekki
verður með tölum talið, og hörmulegast er, að ekki
virðist öruggt, að þar sé enda nær. Undaníarin ár
hefur öðru hverju verið skorið niður fé bænda í
þessari eða hinni sveitinni í Dalasýslu, og nú í
haust verða þrír hreppar í sýslunni sauðlausir og
tveir bæir í þeim fjórða. Hafa alls verið skornar 18
þúsund kindur frá 69 bæjum. En greindarbændur í
þessum hreppum hafa fleiri en einn og íleiri en
tveir l'ært mikil rök að því, að aðgerðir þær, sem
ákveðnar voru af hlutaðeigandi ráðamönnum, séu
engan veginn svo líklegar lil öryggis sem ætla mætti,
þegar menn þekkja ekki náið til, og kemur ljós-
lega fram kvíði bænda íyrir því að þurla ef til vill
eftir fá ár að farga öllu fé sínu í þriðja sinn. Og
er þá varla annað sýnt en bændur gelist upp á bú-
skapnum og stór svæði fari í auðn. Ábyrgð þeirra
manna, sem eiga að hafa lorsjá þessara mála fyrir
hönd þjóðarinnar, er því geipimikil, ekki aðeins
með tilliti til líðandi stundar, heldur og framtíðar-
innar.
Mrogunblaðið hafði viðtal við nokkra Dalabænd-
ur um þessi mál, og létu þeir orð falla í samtölum,
sem Dýraverndarinn vill ekki að liggi í láginni. Það
kom sem sé fram, að hið mikla fjárhagstjón er
þeim ef til vill ekki aðalatriði málsins, heldur það,
sem á og þarf að vera viðhorí hvers góðs bónda og
manndómsmanns til þeirra dýra, sem hann heíur
undir höndum.
I Stóra-Skógi í Miðdölum býr roskinn bóndi, Bene-
dikt Þórðarson. Þá hefur og sonur hans reist ný-
býli á landi jarðarinnar. Benedikt segir, þegar blaða-
maðurinn spyr hann, hvað fjárskiptin muni koma
til með að kosta:
„Það verður mikið. Beinar bætur eru um 20
milljónir. Þá er girðingin milljóna virði, og allur
flutningur á fénu suður til Borgarness kostar held-
ur ekkert smáfé. Síðan er eftir að kaupa nýtt fé og
flytja það hingað. Nei, menn hafa sjálfsagt ekki
haft tíma enn til að hugsa þetta mál til enda.“
Síðan heldur Benedikt áíram:
„Manni þykir nógu sárt að sjá á eftir lömbunum
á haustin, þegar þau eru leidd til slátrunar, hvað
þá að horfa á eftir hverri kind sinni, sem hal'a alizt
upp lijá manni og orðið vinir manns. Þetta er eins
og að leggja í blóðugt stríð.“
Þannig lauk þessi heiðursbóndi máli sínu.
Þá var það Aðalsteinn bóndi Baldursson í Braut-
arholti í Haukadal. Þar hafa nú tveir synir hans
setzt að og liöfðu komið upp góðum búum, en
Aðalsteinn að mestu hættur búskap. Þeir Brautar-
holtsíeðgar hyggjast ekki flýja al' hólmi — minnsta
kosti ekki að sinni — frekar en íeðgarnir í Stóra-
Skógi, en Aðalsteini dylst ekki sú hætta, að bændur
kunni að gefast upp og hverfa að öðrum störfum
en búskap, ef enn verður höggvið í sama knérunn.
Hann segir við blaðamanninn:
„Það er öryggislevsið, sem mestu ræður um, að
menn flytja á brott. Svo er annað, sem lítið er tek-
ið tillit til. En það eru hin sálrænu áhrif, sem þetta
liefur á bændurna. Það er mikið tilfinningamál fyr-
ir góðan fjárbónda, að sjá á eftir hjörðinni sinni
undir hnífinn. Þeir, sem hafa yndi af fjárrækt, taka
það nærri sér.“
Auðfundið er, að hjá svona bændum ráða ekki
hagsmunasjónarmiðin fyrst og fremst, heldur önnur,
sem eiga sér svo djúpar og þjóðinni hollar rætur, að
ef þær slitnuðu yíirleitt hjá íslenzkri bændastétt
væri henni meiri voði búinn heldur en af flestu
öðru, sem á daga hennar gæti drifið. Þá væri
manndómur hennar og þar með öll sönn menning
í veði.
Einhvern tíma sagði vitur maður, að ekki væri
íslenzk manndáð í hættu, meðan sjómennirnir ís-
lenzku sæktu sjó af slíku kappi, að þeir veltu undir
sér vélknúnum stórskipum. Því má hér bæta við, að
meðan mörgum íslenzkra bænda finnst það eins og
að leggja í blóðugt stríð að verða að sjá á bak
búfé sínu, hvað sem öllum skaðabótum líður af
hendi þjóðfélagsins, megi íslenzkum drengskap og
þar með menningu teljast borgið.
70
DÝRAVERNDARINN