Alþýðumaðurinn - 29.05.1956, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUMAÐURINN
Þriðjudagur 29. maí 1956
Áki Jakobsson:
Hvcrs vcjiifl éfl sogði mig úr
Sósínlistdflohhnum
Það er í sjálfu sér ekki óeðli-
legt, þó að ýmsum af mínum
gömiu vinum og stuðningsmönn-
um yrði nokkuð hverft við, er
þeir fréttu að ég yrði í frambo#5
á vegum Alþýðuflokksins í Siglu-
firði við í hönd farandi Alþingis-
kosningar. Stafar þetta fvrst og
fremst af því, að ekki hefir kom-
ið fram opinberlega, hvorki frá
minni hendi né Sósialistaflokks-
ins, greinargerð fyrir því, hvers
vegna ég gekk úr þeim flokki eft-
ir flokksþing hans haustið 1953.
Það var heldur ekki gerð opin-
berlega grein fyrir því, af hvaða
ástæðu ég var ekki í kjöri hér í
Siglufirði fyrir Sósíalistaflokkinn
í alþingiskosningunum 1953.
Einræði.
Ég hef aldrei átt í neinum deil-
um við sósíalista í Siglufirði ogi
hafa þeir í einu og öllu sýnt j
mér fyllsta drengskap og hlýhug. I
Ástæðurnar fyrir því, að ég hætti
að vera í kjöri fyrir Sósíalista-
flokkinn og gekk síðan úr hon-
um, stafa ekki af neinum deilum
við siglfirzka sósíalista, heldur er
þeirra eingöngu að leita í skoð-
anaágreiningi og deilum milli mín
og Brynjólfs Bjarnasonar og Ein-
ars Olgeirssonar og fylgifiska
þeirra í miðstjórn Sósíalista-
flokksins. Þeir Brynjólfur og Ein-
ar hafa einir algjörlega markað
stefnu Sósíalistaflokksins á und-
anförnum árum og töldu sig ekki
þurfa að hafa samráð við aðra í
því efni. Völd þeirra í flokknum
hafa mátt sín meira en flokks-
þing og miðstjórn flokksins og
hver sá, sem hreyfir andmælum
gegn skoðunum þeirra og vilja,
er talinn andvígur flokknum.
Meðan Sigfúsar Sigurhjartarson-
ar naut við, sáu þeir Brynjólfur
og Einar sér ekki annað fært, en
að taka tillit til hans skoðana-
lega og þorðu heldur ekki eins til
við þá menn, er voru þeim ósam-
mála. En þegar Sigfús féll frá
breyttist þetta og sneru þeir
Brynjólfur og Einar sér þá að
því með oddi og egg að tryggja
sér algjör yfirráð í flokknum og
ýta þeim til hliðar, sem kynnu
að verða þeim einhver þröskuldur
á þeirri braut. Ráðstafanir voru
gerðar af hálfu þeirra til þess að
hafa áhrif á skipun flokksþings,
hverjir yrðu kosnir í flokksstjóm,
miðstjórn og framkvsemdanefnd
flokksins, eða ráðnir við blað
flokksins. Leituðust þeir Brynj-
ólfur og Einar við að hafa þá
menn eina í þessum störfum, sem
þeir töldu sig geta treyst að
fylgdu þeim að málum, ef i odda
skærist.
Neikvaeð stefna.
Ég hafði lengi verið mjög óá-
um manni getur flokkurinn ekki
sýnt neinn trúnað. Slíkum manni
getur flokkurinn ekki falið nein
trúnaðarstörf.“ Að töluðum þess-
um orðum flutti Einar Olgeirsson
tillögu um að kjósa Brynjólf
Bjarnason í nefnd til þess að
stinga upp á frambjóðendum lil
alþingiskosninganna 1953, og
virtust þá örlög mín, sem fram-
bjóðanda Sósíalistaflokksins, ráð-
ín.
Ég hefi oft velt því fyrir mér,
| Brynjólfi og Einari Olgeirssyni
(Eftirfarandi grein birtist í Neista, að bola mér út úr framkvæmda- fave£ yegna Brynjólíur flutti ekki
blaði Alþýðuflokksins á Siglufirði, nefnd Sósíalistaflokksins, sem er tiuögu um að reKa mfg úr SÓ3Jal.
fyrir skömmu. Lýsir hún á hóglátan, en hin raunverulega miðstjórn hans. istatlokknum að loKÍnni ræðu
skýran hátt, hvílíkt fyrirtæki Sósialista En Brynjóifi fannst ég svo Háska-1 fiinni> Eg hef ekki getað komizt
flokkurinn er og hefir verið í höndum legur maður, að hann iét ekki hér ag niðurstÖ0u en þeirrij
Einars Olgeirssonar og Brynjólfs, við sitja, heldur lét hann þegar j ag hann haíi br(jstið kjark tiJ
fela sér að tala við mig um vænt-' þggg
anlegt framboð í Siglufirði, þó, ,
, t ...ii • o. r i • oioar a ilokksstjornarfundmum
langt væn tii kosninga. btefndi| , J
^ * ir - ... r i svaraði eg Brynjóih, en pá þegar
brynjolfur mer nu a sinn fund og . ° J , r °
., i reis Einar Otgeirsson a íælur oa
tjaði mer að hann hefði nýlega , . . . °
- c- i r- *• i ra“ Ijsti þvi ynr, að aiit væn rett,
verið a Siglufirði og hefði orðið 1 r 1, 1’
i---brynjoiiur heiði sagt um
Bjarnasonar og er því vissulega athug
unarefni nú fyrir kosningarnar).
nægður með stefnu þeirra Brynj
ólfs og Einars og var raunar ekki
einn um það, t.d. vorum við Sig- þess áskynja, að sósíaiistar þar
fús heitinn Sigurhj artarson oft Hefðu ekki lengur traust á mér til
sammála. Ég taldi þá marka framboðs í Siglufirði. Sagði
flokknum neikvæða stefnu, sem
einkenndist af óraunsæi og
skrumi, sem kom fram í því, að
sem
bera fram vanhugsaðar kröfur,
sem þeir töldu að tryggðu það,
mig. En eítir fundinn var engum
blöðum um það að fletta, tii hvers
D *. j. ° , , , , Brynjóifur var settur 1 uppá-
Bryjolfur, að framkvæmdanefnd ,rr
stungunefndina. Par barðist hann
með linúfum og hnefum gegn því,
að ég yrði í kjöri og sagði, að
flokksins hefði rætt málið og væri
hún Siglfirðingum sammála og
krafðist hann nú af mér, að ég
féllist á að vera ekki í framboði
það skyldi aldrei verða.
Neitun
miðstjórnar.
Þannig leið tíminn, en í desem-
bermánuði 1952 samþykkti Sósí-
að flokkurinn yrði ekki kvaddur j framar- Ut af þessu urðu allsnarp-
til þess að standa við orð sín, en' ar orðahnippingar milli okkar
hefði góða áróðursaðstöðu gegn' Brynjólfs, sem lauk með því, að
öðrum flokkum. Þessi málefnaað- hann sleit samtalinu með þeim
staða flokksins, ásamt því ofstæki' orðum, að hann myndi ekki tala
og kreddufestu, sem Brynjólfi *m'S framar. Við það hefir j alistafélag Siglufjarðar áskorun á
Bjarnasyni er í blóð borin, varð
þess valdandi, að Sósíalistaflokk-
urinn sagði sig raunar úr lögum
við aðra islendinga og tók cngan
þátt í því að leysa vandamál ís-
Brynjólfur staðið.
haustið 1951.
Þetta skeði mjg að verða í kjöri og sendi
hana miðstjórn, en svar það, sem
þeir Brynjóifur og Einar Oigeirs-
son létu senda Sigiíirðingum taldi
ég jafngilda neitun miðstjórnar á
Áíök.
Á árinu 1952 urðu atburðir.
ienzku þjóðarinnar. Brynjólfi1 sem ennþá juku ágreininginn ab yrði í kjöri af hálfu
Bj arnasyni líkaði þessi þróun' miHi mfn annars vegar og þeirra Sósíalistatiokksins. Eg sagði þeim
málanna vel, hann vildi ekki að Brynjólfs og Einars Olgeirssonar Þvr a® ®S myndi draga mig í hlé
Sósíalistaflokkurinn tæki nokk-
urn þátt í lausn vandamála þjóð-
félagsins, heldur héldi sig í and-
stöðu við allt og alla og framar
öllu forðaðist að taka á sig
nokkra ábyrgð. Þessari stefnu
sinni hefir Brynjólfur haldið
fram með feikilegum krafti, enda
hefir hann notið fulls atfylgis
Einars Olgeirssonar, og hefir hver
sá, sem lýsti sig andvigan, verið
stimplaður hættulegur maður,
sem hefði orðið fyrir borgaraleg-
um áhrifum, eins og Brynjólfur
kallaði það. Ég er á þeirri skoð-
un, að þessi neikvæða afstaða
Brynjólfs sé, þegar öllu er á botn-
inn hvolft, sprottin af kjarkleysi
og vanmáttarkennd.
Andóf.
Ég var sá, sem helzt andmælti
stefnu Brynjólfs og vildi láta
Sósíalistaflokkinn vera jákvæðari
og frjálslyndari í starfi sínu,
þannig að hann legði fram sinn
skerf til lausnar vandamála þjóð-
arinnar. Þessari viðleitni minni
var svarað með hinum mesta ofsa
af hálfu Brynjólfs. Ég var talinn
hafa annarleg sjónarmið og
flokksfj andsamleg og vera yfir-
leitt hættulegur maður.
Þegar á flokksþingi Sósíalista-
flokksins haustið 1951 beitti
Brynjólfur sér af alefli fyrir því,
að ég yrði settur út úr miðstjórn
flokksins. Honum tókst það ekki,
en eftir flokksþingið tókst þeim
hins vegar. Má þar fyrst til nefna °8 tilkynna siglfirzkum sósíaiist-
forsetakjörið, er þeir Brynjólfur ( um Þa®> °8 myndi ekki þýða að
og Einar snerust raunverulega tii fara fram a síðnr, að ég færi í
stuðnings við frambjóðanda rík- íramHoð, er ég hefði sent það
isstjórnarinnar, en vildu binda' bréí> enda fór svo, sem öllum er
alla flokksmenn og fylgjendur, Hunnugt. Þó mmi hafa verið bor-
sem ekki gátu fallizt á það, til in UPP °g bókuð \ miðstjórn til-
þess að sitja heima eða gkila laga um> að ég færi fimn í Siglu-
auðu> I firði, rétt áður en gengið var
forinlega frá framboði Gunnars
Þetta haust var haldinn flokks-
stjórnarfundur Sósíalistaflokks-
I Jóhannssonar,
sennilega til
að hafa varnir
þess
t, .uu uaia vaiuu a hraðbergi, ef
ms í Keykjavik. Brynjolfur - °
r> * », , . c . deilt yrði á þá Brynjólf og Einar
Bjarnason var nýkommn heim fra nl / t . *.,,••
Rússlandi er fundurinn hófst. Mig
minnir, að hann hafi það sumar
setið 19. þing kommúnistaflokks-
ins rússneska, enda var hann í
miklum bardagahug. Hann hélt á
Olgeirsson fyrir að hrekja mig úr
framboði.
Sem sagt, ég dró mig í hlé og
gætti þess að sýna flokknum eng-
an fjandskap. Gunnari Jóhanns-
fundinum ýtarlega og hvassa syni veitti é8 nokkurn stuðning
ræðu um mig og hafði svo mikið með YfirlýsinSu> sem birt var 1
við, að hann var með hana skrif- Mjölni fyrir kosningarnar, enda
aða og flutti hana af blöðum. átti Gunnar það fyllilega skilið af
Mér þætti vænt um, að Brynjólf- mér> hann Hafði ætíð verið heill
ur vildi birla ræðu þessa, til þess 1 stuðningi við mig og aldrei sýnt
að margir fyrri samherjar mínir mér annað en fyllsta drengskap.
og vinir hér í Siglufirði fengju Að öðru lét éS kosningabar-
að sjá, hvernig málatilbúnaði áttuna 1953 afskiptalausa.
Brynjólfs gegn mér var háttað.
Annars var innihald ræðu þess-
arar í stuttu máli það að slá.því
föstu, að ég væri andvígur stefnu
Leiðir skilja.
Haustið 1953 var háð flokks-
þing Sósialistaflokksins. Ég hafði
flokksins á flestum sviðum og lítið haft mig í frammi og forð-
væri yfirleitt bæði svikari og ^ ast deilur við Brynjólf Bjarnason,
flugumaður í Sósíalistaflokknum. j en hann var ekki af baki dottinn,
Þó held ég, að hann hafi ekki not- því að í uppstillingarnefnd til
að þessi ljótu orð, en meiningkJ miðstjórnar flokksins tókst hon-
var sú. Ræðu sinni lauk Brynj-jum að koma því fram, að ég var
ólfur með þessum orðum um settur út úr miðstjórn hans. And-
mig, sem ég man orðrétt: „Slík-jstaða mín gegn hinni neikvæðu
og einstrengingslegu stefnu Bryn-
jólfs Bjarnasonar og Einars 01-
^ geirssonar hafði þá kostað það
j að búið var að bola mér út úr
þingi, út úr framkvæmdanefnd og
öðrum starfsnefndum miðstjórn-
t ar og loks út úr miðstjórn. Þá var
I búið að framkvæma í fyllsta máta
fyrirmæli Brynjólfs, að mér skyldi
enginn trúnaður sýndur og engin
trúnaðarstörf falin.
Þegar svo var komið, auk þess
sem engin líkindi voru á því, að
nokkur breyting til batnaðar
yrði á stefnu flokksins og starfs-
aðferðum undir forystu þeirra
Brynjólfs Bjarnasonar og Einars
Olgeirssonar, ákvað ég að ganga
úr flokknum og gerði ég það
fyrstu dagana í desembermánuði
1953. Ég gat ekki fellt mig við
stefnu flokksins og starfsaðferðir,
en með því að tilraunum mínum,
til þess að koma fram breyting-
um var svarað með ofsa, bs^Ji í
orðum og athöfnum, þá gerði ég
mér ljóst, að ég ætti ekki lengur
samleið með þeim mönnum, sem
1 marka og móta stefnu Sósíalista-
' flokksins og því ekki með flokkn-
um. Ég vil taka það hér fram, að
það var rangt sem Þjóðviljinn
sagði, að ég liafi lýst mig sam-
þykkan stefnu flokksins. er ég
sagði mig úr lionum. Ég gaf enga
slíka yfirlýsingu.
Ég liefi nú rakið einstök atvik
í sambandi við brottför mína úr
I Sósíalistaflokknum, vegna þess,
I að ég tel óhjákvæmilegt fyrir fólk,
j sem hyggst dæma mig fyrir þau
skref, sem ég hefi nú stigið, með
því að fara í framboð fyrir AI-
þýðuflokkinn á Siglufirði, að
! vita þessa forsögu. Ég hefði ef til
vill átt að vera búinn að þessu
fyrir löngu, en því er til að svara,
að þegar ég gekk úr flokknum,
var ég alveg óráðinn í því, hvað
ég gerði, hvort ég drægi mig al-
veg út úr afskiftum af stjórnmál-
um eða ekki. Mér fannst óeðlilegt
og ástæðulaust að fara að blanda
mér inn í pólitíska baráttu með
skrifum um Sósíalistaflokkinn og
brottför mína úr honum, án þess
að vera aðili að henni. Ég valdi
því þann kostinn að þegja, þó ég
væri alveg búinn að gera mér
ljóst, að leiðir mínar og þessara
forystumanna Sósialistaflokksins
væru skildar.
Aðeins nafrtið.
Af þessum sökum kom það því
aldrei til greina, að ég færi í fram
boð fyrir Sósíalistaflokkinn aft-
ur. Hið svokallaða Alþýðubanda-
lag er ekki annað en nafnið tómt.
Hannibal Valdimarsson treystir
sér ekki til þess að fara fram aft-
ur í sínu garnla kjördæmi, ísa-
firði og á 'ekki kost á öðru kjör-
dæmi, .sem hann telur öruggt, að
geti t'ryggt honum þingsetu. í
þessum vandræðum sínum rekst
hann í fangið á þeim Brynjólfi
og Einari Olgeirssyni, sem hafa
þungar áhyggjur út af afdrifum
Sósíalistaflokksins í kosningun-
um. Þessi gagnkvæmu vandræði
og ótti verða til þess, að þessum
mönnum dettur í hug að reyna að
hagnýta sér aðstöðu sína í Al-
þýðusambandi íslands til þess að
jfleyta sér yfir kosningarnar. Mér