Víðir - 29.01.1935, Blaðsíða 2

V I Ð Tft
Kemur lít einu sinni í viku.
Ritfltjóri:
MAGNÚS JÓNSSON
Afgreiðslumaður:
JÓN MAGNÚSSON
Sólvangi.
Sími 58. Pósthólf 4.
hennar, raeð það að taka að flér
flutning þesaa. máls, eða gerast
meðflutningsmenn þesa.
þá segir meirihl. í áliti sínu :
„Sjálfstæðismenn héldu fast við
að t.aka sem mest af útgerðinrii
og helst alia, undir skuldaskil" —
„Meirihi.n. hélt heinsvegar fast. við
að skoðun atvinnumálaráðh., að
smáútvegurinn og vélbátaút.vegur-
inn skyldu styrktir af ríkinu, til
þess að ná skuldasamningum".
Og enn segir i þessu meirihluta
áliti, að meirihlutinn hafi boðið
minnihlutanum samvinnu um
lausn skuldaskilamálsins en „minni
hlutinn neitaði þessu samkomu-
lagstilboði".
Sannleikurinn er sá, að meiri
hlutinn heflr aldrei haldið fast við
neitt annað, en að veita frum-
varpinu mótstöðu í öllum grein-
um. Svo tilhæfulaus ösannindi eru
það, sð meiri hlutinn hafi haldið
fast við það að styrkja bátaútveg-
inn tfl skuldaskila eða boðið sam-
vinnu um nokkurn skapaðan hlut
í þessu máii, að hann heflr ekki
einu sinni ansað málamiðiun minni-
hlutans er gekk í þá átt, að geia
fyrst skuldaskil fyrii bátaútveginn.
Minni). lét einmitt gera áætlun
um það fyrir atvinnumih. hve
mikið fé myndi þurfa til þess að
gera skuldaskil fyrir bátaútveginn
séistaklega. Þessa áætlun sendi
minnihl. einnigform. sjávarútvegs-
nefndar en meirihl. fekst ekki
einu sinni t.jl að ræða það efni.
Á bls. 3—4 í áliti meirihl. er
talað um skýrslur milliþinganefnd-
arinnar. Eru ummæli meiiihlutans
um skýrslurnar alveg furðuleg,
því ég hefl ekki fundið þar eitt
einasta átriði, sem rétt sé með
farið, en í þess stað er þar mokað
saman haug af blekkingum og
beinum ósannindum.
Það er saunast að segja heldur
óskemtilegt veik að grafa í þann
haug, en þó er ég til neyddur að
hnekkja grófuatu ósannindunum.
Ummæli sín um skrýrsluna
byrjar meiiihl. á því að staðhæfa,
að miliiþinganefndin hafl lítinn eða
engan gaum gefið rekstratafkomu
út.geiðarinnar. Á verkefni þau, er
að þessu lúta, er aðeins drep;ð
mjög lauslega i skýislu milliþinga-
nefndarinnar", segir meirihlut-
inn.
Ég geri réð fyrjr, að allir háttv.
þingdeildarmenn hafi athugað meira
og minna gaumgæfilega skýrslur
og álit milliþinganefndarinnar, og
hafl því allir séð með eigin augum,
að mikjll meiri hluti af skýrslum
hennar og álitsgjörðum er um
rekstrarafkomu útgerðarinnar. Þarf
ég því ekki að svara þessum þvætt-
ingi öðru en því, að vísa til
nefndarálitsins sjálfs og frumvatpa
nefndatinnar með gteinargerðum.
Þá segir meirihlutinn : „Aðstöðu
út.gerðarinnar til verslunarinnar
sýnist milliþinganefndin alls ekki
hafa rannsakað". Einrtig segir í
þessu dæmalausa meirihl. áliti, að
hinn mikla mismun á verði á út-
gerðarvörum innanl. „minnist
nefndin ekkj á svo séð verði*. Og
ennfremur, að þó milliþinganefnd-
inni sé Ijóst; hið háa v«rð á út-
gerðarvörum, „kemur hún ekki
með neinar frambærilegar cillögur
um að færa þetta til leiðiótting-
ar“.
Alt þetta eru hin grófustu ó-
sannindi, og án efa vísvitandi, því
allir meirihlutamennirnir höfðu
skýrslur og tillögur milliþinga-
nefndarinnar fyrir sér, þegar þeir
settu þetta álit saman. En þar
má sjá, að milliþinganefndin lét
gera töfiur, er sýna hver hundraðs-
hluti af utgerðarkostnaðinum hver
utgjaldaliður vaið í 4 ár, sérstak-
lega fyrir hveit árið, að nefndin
afiaði upplýsinga um veið á út-
gerðarvörum erlendis og hér, og
birti samanburð á því, að nefndin
lagði svo mikla áherslu á að bæta
verslunina fyrir útgerðina bæði í
kaupum og sölu, að hún samdi
frumvarp um rekstrarlánsfélög,
þar sem gert er ráð fyrir öflun
rekstrarlána, til þess að stað-
greiðsla á útgerðarvörum get.j átt
sér stað, svo hjá smáútgerðar-
mönnum sem hinum stærri, þar
sem gjört er ráð fyrir félagsinn-
kaupum útgerðai vara og félags-
sölu afuiða, alt til þess að l.ryggja
útgerðinni hið lægsta verð á út-
geiðarvörum og hið hæsta verð á
afurðum.
Eg nenni ekki að eltast vjð
fleiri ósaunindj í kaflanum um
skýrslur og álit milliþinganefndar-
innar. En ég vil, um leið og ég
skil við það atriði í áliti meiri-
hlutans, taka það fram, að það
er dálítið skoplegt, þegar meiri-
hlutamennirnir þykjast bera um-
hyggju fyiir bættri veislunarað-
stöðu smáútvegsmanna því einmitt
þes3ir þremenningar í meirihlufan-
um hafa allir neitað að vera með-
flutningsmenn að frumvaipi milli-
þinganefndaririnf r um rekstrar-
lánafélög, þrátt fyrir það að at-
vinnumátaráðherra mæltj með því,
að sjávarútvegsnefnd flytti það.
þá segir meiiihlutinn að mjnni-
hluti sjávarútvegsnefndar vilji
velta skuldum útgerðarinnar yfir
á ríkissjóð, án þess að gera ráð-
stafanir til þess, að skipin verði
endurnýjuð.
Bæði þessi atriði eru bein ó-
sannindi, og sannanlega vísvit-
andi.
í frpmvarpinu um skuldaskila-
sjóð útgerðarmarma er ekki gert
ráð fyrir að ríkistjóður leggi fram
einn einasta eyri til skuldaskil-
anna. Éar er gert ráð fyrir að
útgerðin leggi fram alt stofnfé
Wkuldaskilasjóðs, að undanskilinni
Vé milj. króna sem Fiskivejða-
sjóði er ætlað að leggja fram, en
útgerðin greiðir honum aftur.
Hitt er annað mál, að geit er ráð
fyrir að hætt sé að taka útflutn-
ingsgjöld í rikisajóð af útgerðar-
vörum. hvort sem skuldaskjlasjóð-
ur er stofnaður eða ekki.
Jafn gróf ósannindi eru það, að
ekki sé geit ráð fyrir því, að út-
gerðartækin verði undurnýjuð. Um
það hlýtur nefndarmönnum í
meirihlutanum að vera kunnugt,
því ekki er svo langt siðan þeir
neituðu að vera meðflutningsmenn
að frumvaipi milliþinganefndar-
innar um Fiskveiðasjóð íslands.
En með því frv. eru gerÖar ráð-
stafanir til endumýjunar alls fiski
flotans.
Ég hiiði ekki að svara níði því
um útgerðarmenn, sem hnoðað er
inn í þetta álit meirihlutans. Það
er litið annað en upptugga gam-
alla blaðalyga, sem löngu eru
kveðnar niður af staðreyndunum
sjálfum. En ekki get, ég stilt mig
um að benda á ösamræmið hjá
þeim, sem lagt hafa það fyrir sjg
að rógbera atvjnnurekstur útgerð-
armanna.
Fram til þessa heflr það verið
aðalkraftur þess rógburðar, að út-
geiðarmenn væru auðkýfingar.
Éeir rökuðu saman fé, og notuðu
það til að kúga alþýðuna og níð-
ast á henni. Með þeim rökum hafa
menn verið eggjaðir til öfundar
og fjandskapar í garð úrgerðar-
manna. En nú þegar það er ómót-
mælanlega sannað, að útgerðar-
menn eru íélausir menn, sem
beijast vonlít.illi baráttu fyrir Jifl
sínu, og fyrir þvi, að halda uppi
atvinnurekstri, sem stendur nær
því einn undir búrekstri ríkisins
og brauðfæðir nál. helming þjóðar-
innar, þá er snúið við blaðinu og
þeir rægðir fyrir það, að þeir
séu öreigar og ætli að verða rík
inu til þyngsla.
Þessar rökleysur væru til stór-
minkunnar hverjum þeim sem
nokkum sóma hefðj að glata.
Mér er það ljöst, hveija af-
greiðslu þetta frv. fær í þetta
sinni. Éað verður ekkí samþykt
á þessu þingi. Þó getum við
flutningsmenn þess að nokkru
leyti hrósað sigri. Þúsundir manna
um land alt hafa gerst meðflutn-
ingsmenn þess að vissu leyti, hafa
sent þinginu fastar áskoranir um
að samþykkja það. Fólkið við
sjávarsíðuna heflr t.ekið málið að
sér, og mun vissulega brjóta
þrjósku og óvild stjórnarliðsins á
bak aft.ur. Báðir bankarnir, Lands-
bankinn og Útvegsbankinn, hafa
öbeinlínis tjáð sig málinu fylgj-
andi, og Landsbankinn hefir sér-
staklega lofað því, að sýna út-
gerðarmönnum biðlund, þar til
Alþingi sinnir þessum kröfum
þeirra.
Stjórnarliðið heflr og skilið ó-
sigur sinn, og lofar þvj nú, að
ganga flutningsmönnum til handa
á næsta þingi. Okkur flutnings-
mönnum hefir tekist að hræða
andstæðingana, og það eigum við
að þakka drengilegri liðsemd
fólksins við sjávarsiðuna.
Um dagskrártillöguna, sem fyrir
hendi liggur vil ég ekki verða
því mótfallinn, að þingið fyrirskipi
stjórninni að sinna málefnum út-
vegsins, þar á meðal að undirbúa
skuldaskil bátaútvegsins. En sök-
um þess, að ég tel að meðferð
þingsins á þessu stórmáli hafl ver-
ið alveg óforsvaranleg, og að frá-
vísun þess sé áframhald þeirrar
alveg ósæmilegu meðferðar ámál-
inu, mun ég ekki greiða dag-
skrártillögunni atkvæði.
TMorgunblaðið.]
Bókasafn
Vestm.eyja.
Ég get ekki látið hjá liða, að
minnast á safn þetta, stjórn þes«
og annað í því sambandi eftir að
mér var sagt að Ágúst Ámason
kennari í Baldurshaga hafði sótt
um að gæta safnsins, en ekki
fengið. Ég trúði þessu ekki fyrst,
en sá þó brátt að rétt mundi
vera, þar eð þann er mér sagði,
rengi ég ekki og veit að hann fer
með rétt mál.
Við hér, sem höfum eitt þeim
hluta æfl okkar, sem liðin er, á
Eyjunni, við sem þekkjum Ágúst
og hans góðu eiginleika og fram-
úrakarandi bókahneygð og fróð-
leiksþorsta, — við hljótum að
veiða undrandi við slíkar fréttir.
Pað er síður en svo, að.ég, á
neinn hatt, sé að lasta þann er
nú heflr gæslu safnsins. En þó
verð ég að segja að betur gæti
safnið litið út. En það er e. t. v.
ekki bókaverði að kenna.
Ágúst gætti þessa safns, nálægt
eitt ár, tók við af Hallgrími Jón-
assyni kennara, er hann fór héð-
an. Hallgrímur hafði þá gætt
safnsins undanfarin ár.
Það heflr verið venja, að þeg-
ar um veitingu ýmsra starfa er
að ræða, að þeir, sem starfinu
hafa gegnt í einhverju millibils-
ástandi, séu látnir sitja fyrir, ef
þeir á annað borð óska eftir að
fá starflð og þeir séu þess megn-
ugir.
Þessu starfi óskaði Ágúst eftir,
hann hafði verið við staifið í eitt
ár, hann er — fullyrði ég —
manna hæfastur til þess. En hann
fékk ekki að gæta safnsins, Eyja-
mönnum til gagns og stórsóma,