Víðir - 19.05.1951, Blaðsíða 3

VIÐIR
3
ÚR BRÉFUM,
frá því fyrir ári síðan, en þó1
hefur innflutningurinn vaxið
hlutfallslega miklu meira.
Verzlunarjöfnuður Svía hefur
því versnað mjög frá því fyr-
ir ári síðan og var fyrstu 3
mánuð'i ársins óhagstæður um
527 milj. s. króna á móti 82
milj. króna á sama tíma i
fyrra.
Innflutningur á sumum
hráefnum hefur margfaldazt,
einkum málmum. Eins hefur
hann aukizt mjög á bílum og
vefnaðarvörum.
Verðlag matvæla
hækkar í Bretlandi
' eftir þessa helgi, vegna þess
að hætt verður öllum niður-
greiðslum. Ekki myndi nýja
verðið þykja liátt hér. Srnjör-
ið kostar t. d. sem svarar kr.
12.50 kg. og smjörlíkið kr.
(5.00 kg.
Færeyskir fiskimenn
hafa komizt að samkomu-
lagi við Grænlandsstjórnina
um, að þeir greiði 1 þi eyri
danskan í gjald af hverju salt-
fiskkílógrammi af fiski veidd-
um innan landhelgi. Dönum
er aftur á móti gert að greið'a
10 aura af hverju kg. veiddu
innan landhelgi og 3 aura af
kg. veiddu utan landhelgi. Er
að vonum kurr yfir þessum
mismun hjá dönskum fiski-
mönnum og útgerð'arfélögum,
sem stunda þessar veiðar.
Kolakynding í togurum
er nú talin óhugsandi hjá
Norðmönnum, og hefur ný-
lega einum slíkum togara ver-
ið lagt og á að selja skipið.
Frá Siglufirði.
„Fréttir eru engar mark-
verðar héð'an aðrar en þær,
að algert fislcileysi hefur ver-
ið á línu fyrir öllu Norður-
landi í vetur. Það virðist allt-
af hafa verið að draga af fisk-
veiði á línu undanfarna vet-
ur og langminnst hefur veið-
in verið í vetur, varla fengizt
fyrir beitu og olíu.
Hvað veldur þessu? Því er
erfitt að svara, en hræddur
er ég um, að sú rányrkja, sem
á sér stað' á fiskimiðunum hér#
og í kringum landið, eigi sinn
drjúga þátt í þessu fiskileysi.
Annars geta ástæðurnar ver-
ið margar, breyttir straumar,
breyttur sjávarhiti, eða mis-
heppnaður árgangur eða ár-
gangar.
Hvað líður annars fisk-
rannsóknunum hjá okkur Is-
lendingum, það er ósköp
hljótt um þær, þar ma ekki
sofa á verðinum. Við sjómenn
hljótum að gera kröfur til
meiri rannsókna á hafinu
kringum landið, en hingað' til
liefur átt sér stað'. Hefur orð-
ið breyting á sjávarhita frá
því, sem var? Hafa straum-
arnir breytt um stefnu? Hvað
líður Maríu Júlíu? Hvenær
verður farið að rannsalca,
hvort nokkur síld komi að
Norðurlandi í sumar? Þessu
vil ég láta fiskifræðinga okk-
ar svara og það sem fyrst“.
«
Starf bóndans.
„Mér finnst það frjálsasta
staðan í landi hér að vera
sj álfseignarbóndi, og einkum
þó ef því fylgir fjárhagslegt
sjálfstæði. Maður er þá í stöð-
ugum tengslum við lífið sjálft
og margbrotna náttúruna,
enginn húsbóndi yfir manni,
hægt að koma og' fara eítir
eigin vild og- segja hverjum,
sem er, umbúðalaust til synd-
anna, allaleið upp í ráðherra-
stólana, án þess að hægt sé
að svipta mann embættinu
eða svelta inni á einhvcrn
hátt. Og fyrir frelsið vildi ég
fórna meiru, ef á þyrfti að
halda, en því, sem kölluð er
einangrun uppi í sveit, enda
set ég sveitina öllum öðrum
stöðum ofar og er stoltur af
því að búa þar, á hverju- sem
gengur, og hef aldrei ;i ævi
minni fundið til þeirrar minni-
máttarkenndar, sem sumir
stéttarbræðúr mínir því mið-
ur þjást af, að skaimnast sín
fyrir stöðuna og stéttina og
nærri því afsaka það opinber-
lega, að þeir séu „bara bœnd-
ur“. Þvert á móti, það liggur
nær því, að ég líti niður á aðr-
ar stéttir með svipuðum
hroka og þær sumar líta á
okkur, sem að landbúnaðin-
um vinnum og á honum lif-
um, og lifum sumir allsæmi-
lega, að mér finnst“.
Ausfur-Þjóðverjar áforma
sfóraukna útgerð.
Sem einn lið í fimm ára á-
ætlun Austur-Þjóðverja er á-
fonnað, að borgirnar Rostock
og Sassnitz manni út 220 skip
til úthafsveiða með 7—8
mönnum hvert eð'a 1700
menn alls. Ætlunin er, að um-
boðsmenn í vestur-þýzkum
hafnarborgum útvegi eitt-
hvað af vönum sjómönnum.
Fisklðnaðurinn í
Grænlandl.
Mikil áform eru nú uppi á
teningnum hjá Det grönlanske
fiskekompani a.s. um aukinn
fiskiðnað í Grænlandi. Hefur
félagið sótt um sem svarar
tæpum 5 milj. króna úr
dönskum sjóði, sem ætlaður
er til að byggja upp græn-
lenzkt atvinnulíf. Er ætlunin
að helmingurinn af upphæð-
inni verði lán, en hinn hehn-
ingurinn hlutafé. Þessi áform
um aukningu fiskiðnaðarins í
Grænlandi riá til byggingar
frystihúsa í Godthaab, Sykur-
toppnum og Egedesminde,
stækkun rækjuiðnaðarins í
Christianshaab, endurbætur á
frystiskipinu „Grænland“,
byggingu íshúss fyrir fjalla-
urriða, byggingu fiskimjöls-
verksmiðju og stækkun á fisk-
veiðastöð félagsins í Tovkus-
sak. Danski fjármálaráðherr-
ann hefur mælt með umsókn-
inni.
Tveir Oslopiltar
reyndu í fyrra síldveiðar
(pilchard) við strendur Suð-
ur-Afríku. Þeim gekk veiðin
vel, og nú eru þeir að reyna
að fá annað skip. Þessir tveir
æfintýraþyrstu ungu menn
halda sig í Walvis Bay og
stunda veiðarnar árið um
kring á 50 lesta bát, sem þeir
eiga. Með'alafli hefur verið
500 lestir á mánuði, og er
hann seldur í verksmiðjur.
Það er ekki neitt smáræði
þetta, ef það er satt, eins og
mesti vertíðarafli hér hjá
þorskveiðibátum.
Danskar konur og
heiöursmerki.
Hin ópólitísku samtök
danskra kvenna hafa sótt um
það til Friðriks konungs, að
danskar konur vei’ði aðnjót-
andi heiðursmerkja og geti
eins og karlmenn orðið riddar-
ar af Dannebrog. Ivonungur-
inn hefur tekið beiðni þeirra
til greina, og verð'a gerðar
brevtingar á regiunum um
veitingu heiðursmerkja.
*
Norrænt sjómannahótel í
Ántwerpen. Belgisk stjórnar-
völd hafa boðið fulltrúum
verzl u na rf lota Da n merkur,
Noregs og Svíþjóðar að leigja
þeim 2 hæðir í hinu stóra sjó-
mannahóteli, sem byggja á í
Antwerpen. Það verður byggt
með styrk frá belgiska ríkinu
og Antwerpenbæ. A hótelið
að vera. fullgert haustið' 1952.
Á 2 efstu liæðunum af 9 verða
29 fyrsta flokks íbúðir fyrir
stjórnendur og starfsmenn og
skrifstofur, sem greiða eiga
fram úr vandamálum sjó-
manna, og setustofur og
bókasafn.
★
Siður spœmskra sjómanna
er að berja blakkirnar um
borð í skipunum með vissu
millibili til þess að „reka djöf-
ulinn í burtu“. Siðvenja þessi
er sögð eiga rót sína að rekja
til þess, er spænsk flotadeild
hafði legið svo lengi í höfn, að
hún gat ekki siglt, þegar til
sjóorustu kom, vegna þess að
blakkirnar voru ryðgaðar
fastar. Sjómennirnir fengu þvi
skipun um að berja blakkirn-
ar hálfsmánaðarlega.
★
Skipsprestar. í gamla daga
vildu sjómenn ógjarnan sigla
með skipum, þar sem prestar
voru um borð. Var það vegna
þess, að þeir urðu sjálfir að
greiða prestunum af kaupi
sínu. Um miðja 18. öld var
mestur hluti af hinum ensku
Austur-Indíu seglskipum af
hinni einkennilegu stærð' 499
lestir. Það var nefnilega
skylda að hafa skipsprest um
borei, ef skipið var yfir 500
lestir.
★
Menn geta notað vopn og
menn geta notað lögin til að
ræna aðra, en það er ekki unnt
að fremja rán með hinum
frjálsu viðskiptum. Menn
verða ríkir á hinum frjálsu
viðskiptum með því að bjóða
öðrum mönnum þær vörur,
sem þeir óska eftir.
★
„Það er naumast, að þú
hefur fengið fallega demants-
nál í bindið“. — „Já, þú skil-
ur, bróðir minn arfleiddi mig
að 500 sterlingspundum, sem
ég átti að nota fyrir stein til
minningar um hann“.
*
í Rússlandi er fólksbifreið
á hverja 2500 íbúa, í Eng-
landi á hverja 25 og í Banda-
ríkjunum á hverja 4.
stjórnuljósunum milli trjánna. Nú stóð hún þarna í rjóður-
jaðrinum, skikkjufellingarnar hennar voru opnar, hár henn-
ar hrundi niður um hana í lausum bylgjum, barmur hennar
bifaðist upp og niður.
Maður kom þjótandi frá lindinni. Ilún hrasaði áfram og
riðaði til falls. Kveinandi hljóð leið af vörum Majnúns,
þegar hann vafði hana í algleymi að hjarta sér.
Hver veit, hvort þetta var einungis augnablik eða þúsund
ár? Ástin á ekkert stundaglas. En á þessu tímans augna-
bliki, tveim stundum eftir sólarlag, voru hin hönnulegu,
auðnulausu örlög þeirra skyndilega fullráðin. Þegar varir
hennar snertu varir Majnúns, var skynsentd hans harð-
neskjulega hriísuð frá honum. Og þegar varir hans snertu
varír hennar, þá leið' yfir hana í faðmi hans. Hann lét hana
hníga til jarðar og þaut öskrandi lit úr skógarlundinum
inn í eyðimörkina og æpti nafn hennar, langt, langt inni í
auðninni.
„I.aylá, Laylá, Laylá“, bergmáluðu hin vitfirringslegu
öskur hans í hinni miskunnarlausu og vonlausu auðn, þang-
að til hann féll örmagna til jarðar, þar sem Zeyd, er hafði
fylgzt með ópum hans, fann hann loks. Daga og nætur
hjúkraði hann húsbónda sínum, en það varð allt árangurs-
laust. Gleðin hafði gert það, sem sorgin ekki megnaði: Hann
var orðinn vitskertur.
Laylá raknaði úr yfirliðinu, og þegar hún heyrði, að nafn
hennar var endurtekið aftur og aftur, þetta hryllilega óp.
sem barst að úr æ meiri og meiri fjarlægð í eyðimörkinni,
skynjaði hún, hvernig í öllu þessu lá og sneri heim á leið
til hallar sinnar. Hún mjakaðist þetta undurhægt og neri
saman höndum í óræði-i kvöl.
Við og við sendi Zeyd fregnir af Majnún og hinni ódauð-
legu ást lians, sem jafnvel brjálsemi hans hafði ekki getað
slökkt.
Dag eftir dag og viku eftir viku urðu augu Laylár skær-
ari og kinnar hennar fölari. Hún veslaðist upp smám sam-
an, og loks sprakk hjarta hennar af harmi. Síðustu orð
hennar fyrir andlátið voru skilaboð til Majnún, kveðjuorð
ástarinnar, sem ekki gat dáið', þótt hún yrði að yfirgefa
hið fagra, ógæfusama musteri moldarinnar, þar sem hún
hafði kvalizt svo mikið.
„Og segðu honum“, mælti hún, „að líkami minn verði
jarðaður hjá lindinni, þar sem hann vafði mig fyrst örmum.
Og færðu honum nákvæmlega þessi orð mín: Majnún, lyftu
upp augum þínum. Sjá, þarna er Ljósvangurinn, og lindin
sprettur upp og kliðar í sólarljósinu, þarna, heilsubrunnur
hinna eilífu vatna, þar sem ástvinir mætast til þess að'
þurfa aldrei að skilja. Þar muntu finna mig“. Og þannig
dó hun, og sál hennar flaug á skilnaðarstund hennar til
áfangastaðarins, þar sem elskendur mætast, hinnar ódauð-
legu lindar, sem er liæli og samverustaður þeirra, sem
elskast.
★
Það var að' byrja að roða af degi í eyðimörkinni, þegar
tveir menn sáust koma. á harðahlaupum. Þeir héldust í
hendur, og á ásjónu annars hvíldi svipur, sem sýndi, að
hann hafði orðið' frá sér numinn af ást. Majnún hljóp fram
úr Zeyd, lét liann koma á eftir, en hvarf sjálfur inn í skóg-
inn. Brátt kom hann inn í rjóðrið, þar sem lindin kliðnði.
Ilann þekkti vel staðinn, þar sem hann hafði fyrst falið
Laylá í faðmi sínum. Þar var nú nýorpin gröf. Þreyttur til
dauða, ekki af hlaupum, heldur af ást, vitskerðingu og-
harmi, varpaði hann sér niður á gröfina.
„Laylá, Laylá“, veinaði hann með kvalastunu. „Laylá,
ég kem skjótt, kem skjótt. Vefðu skrúða næturinnar um
líkama þinn. Hyl fegurð þína í Ljósvangi hreinleikans, þar
til ég hitti þig þar“.
Og við sólarupprás kom Zeyd og nam staðar við gröfina
og horfði á húsbónda sinn gegnum tár sorgarinnar, starði
á hinn dána gegnum táramóðu sorgarinnar.
ENDIR.