Víðir - 03.11.1951, Blaðsíða 2

o
VÍÐIR
^Vez&tun 0(j tjázmát.
I vrwvwwvwvwjwu^wvj,www#»
|| &£ð£r |
II kemur út á laugardögum [í
í i Fylgirit: ?
; | GAMALT OG NÝTT ![
i1 Ritstjóri: 1'
|; EINAR SIGURÐSSON í
]! Sími 6GG1 S
| Víkingsprent
i '.*V/V\fWVFJWWWW\«VWV\;
Örvandi hönd,
Nú eru ttðeins tveir mán-
uðir tii venjulegrar vetrarver-
tíðar. Það er ekki langur tími,
en nógur þó, þegar um það er
að ræða að setja upp veiðar-
færi og ditta að bát og vél.
En það veitir heldur ekki af
því.
En geta nú útgerðarmenn
almennt farið að snúa sér að
þessum málum. Hvernig er
komið fjárhagnum og hvernig
er með útgerðarián?
Fjárhagurinn er bágborinn
lijá vélbátaútgerðinni. Það
veit öll þjóðin, og það er eng-
inn barlómur, þó að það sé
sagt. Þar er ekkert fyrir í
sjóði til að verja til nauðsyn-
legs undirbúnings fyrir ver-
tíðina. Utgerð'arlánin eru það
eina, sem menn geta því
bvggt á, til þessara hluta. En
þau er ekki farið að veita enn-
þá. Og enginn veit, livenær
það verður.
Allt er dregið fram á síð-
ustu stund og fram yfir það.
Menn þora ekki að láta veið-
arfæri, sem þeir panta, koma,
fyrr en þeir halda, að farið
verði að veita lánin, og þá er
eftir að' búa þau út. Sama er
að segja um viðgerðirnar. Nú
þegar allt þarf að borgast um
leið, er ekki um það að ræða
að láta vinna nema vera bú-
inn að fá peningana. Enginn
getur beðið stundinni lengur
með að fá sitt. Það er því,
eins og nú er komið, of seint
að fá útgerðarlánin, þegar
komið er fram undir hátíðir.
Þá veltur líka mikið á því
fyrir útgerðina, hve há út-
gerðarlánin verða. Utgerðar-
menn munu sjálfsagt setja
fram óskir sínar í þeim efn-
um, er þeir koma saman til
fundarhalda eftir viku. En
lánsfjárþörf útgerðarinnar
hefur vaxið mikið' við hinar
gífurlegu verðhækkanir, sem
orðið hafa á öllu, er til út-
gerðarinnar þarf.
Magnús heitinn Sigurðsson
bankastjóri setti sér þá stefnu
í útlánastarfseminni að reyna
að búa að útgerðinni og fisk-
framleiðslunni með lánsfé eins
og frekast var hægt að for-
svara. Þetta var heilbrigð'
stefna og byggðist á þeirri
hugsun, að vegni útgerðinni
vel, þá blómgist annar at-
vinnuvegur í landinu í skjóli
hennar. Nú sem fyrr er áhugi
útgerðarmanna mikill fyrir að
hefja veiðar sem fyrst og afla
sem mest. Þjóðarbúskapurinn
þarf heldur ekki annars meira
með en að auka framleðisluna
sem mest. Lánsstofnanirnar
og svo ríkisstjórnin eiga að
rétta útgerðarmönnum og
öðrum fiskframieið'endum þá
örvandi hönd, sem þeir aðilar
frekast mega, svo að þjóðin
geti í búskap sínum sett á ár-
inu 1952 nýtt framleiðshnnet.
Skarkolaveiðarnar
í Norðursjónum.
Fiskmagnið í Norðursjón-
um jókst mjög á stríðsárun-
um. Nú hefur komið í ljós,'
að það er engu meira en það
var fyrir stríð.
Næsta ár ætiar Stóra-Bret-
land, Holland og Þýzkaland
sameiginlega að láta fara
fram rannsóknir á skarkola-
veiðunum (rauðsprettu) í
Norðursjónum.
Norski freðfiskurinn.
Utflutningurinn á frosnum
fiski gengur vel hjá Norð-
mönnum. Þeir hafa sell. öll
þorskflök sín, og samningur-
inn um ufsaflök er svo stór,
að vandamálið virðist það
eitt, hvað sé hægt að fram-
leiða.
Norðmenn gera ráð fyrir,
að flytja í ár út til Bandaríkj-
anna frosin flök fyrir sem
svarar 38 milj. króna. Til þess
að tryggja söiuna hafa Norð-
menn birgðir í 30 bæjum í
B an d aríkj unu m. Nor ðmenn
selja annars frosinn fisk til 12
landa. ___________
146.269 tunnur
var saltsíldarafli Norð-
manna við Island í ár. I fyrra
var hann 96.495 tunnur og
1949 223.700 tunnur.
FARMAND:
Þýzkaland.
Ilin ofsalega andstaða
Rússa og kommúnista í Aust-
ur-Þýzka-landi gegn hervæð-
ingu Vestur-Þýzkalands lield-
ur stöðugt áfram að aukast.
Það er álitið, að Rússar séu
að hugsa um að' bjóðast til að
hverfa frá austur-hernáms-
svæðinu. Það hefur reyndar
áður komið til tals, en þá varð
ekkert úr framkvæmdinni,
þar sem það kom í ljós, að
ríkislögreglan í Austur-Þýzka-
landi var ekki fær um að taka
að sér umsjón málanna. Þar
að auki eru menn alls ekki
vissir um, að hægt sé að reiða
sig á lögregluna þar, sem þarf
að' fást við stjórnmálaleg við-
fangsefni, á krepputímum.
Amerískir blaðamenn í Berlín
álíta, að að minnsta kosti
Vextir hækka —
Vextir lækka.
Það þykir alltaf miklum
tíðindum sæta, þegar einhver
þjóð lækkar eða hækkar hjá
sér forvexti. Og þó vaxta-
breytingin sé ekki nema brot
úr hundraði, hefur þetta hin
víðtækustu áhrif á peninga-
viðskipti stórþjóðanna, og þá
ekki sízt fjárfestinguna.
í Finnlandi hafa verið mjög
háir forvextir, en nú hefur
Finnlandsbanki ákveðið að
lækka þá um 2% frá miðjum
desember. Lægstu forvextir
verða þá 5%%.
Franski þjóð'bankinn hefur
hækkað forvexti og jafnframt
hefur verið ákveðið að herða
á lánveitingum bankanna.
Vaxtahækkunin nemur 44%
og verður á stytztu og trygg-
ustu lánum 3%. Þessar ráð-
stafanir eru gerðar til að
hamla á móti verðbólgunnii
Orðrómurinn um lækkun
frankans minnkar ekki, og
hefur frankinn enn lækkað á
svarta markaðinum og er
dollarinn nú kominn upp í
455 franka, en opinbera geng-
ið er 350.
Skortur á flugvélum,
benzíni og flugmönnum.
Það' hefur haft víðtæk á-
hrif á flugsamgöngur í Evr-
ópu, að Bretar hættu olíu-
vinnsíunni í Abadan, þar sem
brezka stjórnin hefur neyðzt
til þess að takmarka benzín
við margar flugvélar, sem
liggja svo aðgerðarlausar víðs-
vegar. Og þær, sem að eru,
geta ekki annað flutningun-
um. Einkum á þetta við um
vöruflutningavélar. Miklar
vörubirgðir liggja í Austur-
helmingur þeirra muni gefast
upp, ef til vopnaviðskipta
kemur.
Einnig^ í Bonn eru uppi
ýmsar tilgátur. Horfurnar á
sameiningu ríkisins að aflokn-
um frjálsum kosningum eru
ákaflega mikil freisting fyrir
alla þjóðrækna, þýzka stjórn-
málamenn. Dr. Adenauer
horfir nú fram á mjög vafa-
samar kosningar. Schumacher
leikur liugur á, að ríkisstjórn-
in reynist völt í sessi. En ef
boði kommúnista fylgja kröf-
ur um endanlega afsölun
þýzkra landsvæða samlcvæint
Oder-Neisse-línunni, verður
miklu auðveldara að ganga
til kosninga. Það er ekki hugs-
anlegt,, að nokkur þýzkur
stjórnmálamað'ur geti fallizt
á neitt slíkt. Svo lengi sem
enginn friðarsamningur er
löndum og Ástralíu og bíða
þar flutnings. Vesturleið'in um
Kanada og U. S. A. er að
mestu lokuð evrópiskum
flutningavélum. Og þau félög,
sem áfram halda, anna ekki
nærri flutningunum. Og þessi
vandamál leysast ekki, fyrr
en olíumálin leysast í Persíu.
Upp á síðkastið hefur einn-
ig annað vandamál gert vart
við sig, og það er skortur á
áhöfnum á flutningavélar.
Hefur þetta haldið aftur af
nokkrum vélum, sem brezka
stjórnin hefur þó leyft að
fljúga. Og þær hafa hvergi
komizt, vegna þess að ekki
var unnt að fá ílugmenn.
Það er mikið að gera hjá
öllum flugfélögum, og þrátt
fyrir þessi fyrrnefndu vanda-
mál vantar mörg þeirra til-
finnanlega flugvélar. Þróunin
í flugmálum er mjög ör, og
það' er að verða stöðugt al-
gengara, að vöruflutningar
eigi sér stað í lofti og að hóp-
ar íþrótta- og ferðamanna
leigi sér vélar til ferðalaga.
Ög það verður stöðugt að
auka flugflotann til þess að
fullnægja þörfinni fyrir flug-
vélar.
StöSugt meiri
íramleiSsla.
Framleiðsla Svía er fyrstu
8 mánuði ársins 5% meiri en
á sama tíma í fyrra. Mest er
aukningin í kapitalvörum
5.3%, minnst í matvörunum
4.2%.
Frjáls gjaldeyrismark-
aSur leyíSur í Belgíu.
Belgir hafa nú leyft frjáls-
an gjaldeyrismarkað á niynt-
um EPU-EvrópuIandanna
annarra en Sviss.
undirritaður, liggur deilan um
núverandi landamæri óút-
kljáð, og það er það, sem
stjórnin í Bonn í raun og veru
vill.
Egyptaland, Súez
og Vesturveldin.
Enn einu sinni hefur t'erið
tafið of lengi. Þannig var það
í Persíu, sem lét sér ekki líka
að bíða eftir uppástungu frá
Bretum um nýja ákvörðun
varðandi olíuna. I Egypta-
landi endurtekur sig sama
sagan, enda þótt þar sé um
að ræða allt annars konar
málefni.
Hefð'i uppástungan, sem
Vesturveldin ásamt Tyrk-
landi lögðu fram á síðustu
stundu, komið heldur fyrr, er
það að minnsta kosti mögu-
legt, að miklu friðsamlegri og
sáttfýsilegri samningar hefðu
verið gerðir. Nú hefur ástand-
ið harðnað, það er næstum
illvígt, frá fyrstu stundu. Það
er varla of djarft tekið í ár-
inni að segja, að þetta sé mjög
Þýzki bílaiðnaðurinn
dregst saman.
Útlitið í þýzka bílaiðnaðin-
um er ekki eins bjart nú og'
fyrir nokkrum mánuðum.
Framleiðslan fyrstu 8 mánuði
ársins var þó 82.000 vagnar
á móti 84.000 aht árið í fyrra.
En útflutningurinn hefur þó
farið minnkandi síðan í marz,
þegar hann náði 12.000 bílum.
I ágúst var hann kominn niður
í 9.000 og í september enn
lægra.
Á heimamarlcaðinum er eft-
irspurn enn mikil eftir litlum
bílum, en henni hefur verið
fullnægt hvað stærri bíla
snertir.
Olía hækkar.
Olía hefur hækkað í Sví-
þjóð vegna hækkunar á flutn-
ingsgjöldum. Ekki er þessí
hækkun þó nema sem svarar
rúmum 1% eyri ísl. lítrinn.
Mótorbrennsluolía er nú í
Svíþjóð 23 aurar sænskir eða
urn 73 aurar ísl. lítrinn.
Viðskipti Svía
og Pélverja.
Nýlega sögðu Pólverjar upp
samkomulagi því, er var milli
þjóðanna um greiðslufyrir-
komulag á viðskiptum þeirra,
og fellur það þá úr gildi um
þessi mánaðamót, ef eldd lief-
ur verið samið að nýju áður.
Það er álitið, að innflutn-
ingurinn frá Póllandi nemi
ekki nema helmingnum af því
verðmæti, sem gert var ráð
fyrir, að hann gæti komið til
með að nerna. Hins vegar er
gert ráð fyrir, að' útflutningur
Svía til Póllands hafi aukizt
á árinu upp í sem svarar 440
milj. ísl. króna.
alvarleg glópska í utanríkis-
málum af hálfu Vesturveld-
anna, og þó fyrst og fremst
Stóra-Bretlands.
Uppástungan kom svo
seint, að þeir, sem væntanlega
bera gleggst skyn á vandamál-
in og skildu bezt, hvernig
fara mundi um uppástung-
una, starfsmenn sendiráðsins
í Ivairo, réðu frá að fallast á
hana, því að þeir álitu, að það
kærni ekki til greina, að
Egyptaland mundi, eins og
nú væri málum háttað, láta
ginna sig til að læklca seglin.
Þeir höfðu rétt fyrir sér, því
að' þegar uppástungan var
lögð fram, mátti sjá, að hún
var ekkert annað en herbragð.
Harðni ástandið enn meir,
og verði deilan til dæmis
lögð fyrir Alþjóðadómstól-
inn í Haag, munu Bretar
geta haldið því fram, að þeir
hafi verið sáttfúsir fram til
liins síðasta. Þrátt fyrir allt
eru í uppástungunni ákvæði
um, að Egyptar slcyldu verða
jafnréttháir í nýja Miðjarð-

zaaót /aóMfaaaz.