Dagblað - 09.05.1925, Blaðsíða 1
I. árgangur.
81.
tölublað.
mgardag «r5l f
™ dJagblað
I^SLENZKUR MATUR verður
okkur hér á landi notadrýgst-
ur, og að öðru jöfnu má full-
yrða, að sá matur sem kynslóðiin
er vön við, sé henni hollastur.
Við það að flytja úr sveitum
í kaupstaði, hefir íslenzka kyn-
slóðin skift um mataræði til
hins verra á tvennan hátt. Bæði
étur hún yfirleitt lakari fæðu og
svo einnig mat sem hún hefir
ekki vanist. — Menn hafa lengi
verið sammála um að nýmjólk-
urskortur ylli úrkynjun, og þarf
ekki að benda á slíkt frekar.
En það er fleira en mjólk sem
erfitt er að fá í kaupstöð-
unum.
Lengst af hefir verið ómögu-
legt að fá skyr hér í Reykjavík.
En nú sýnist að vera að smá-
rakna úr þeim vandræðum. Skyr
er mörgum alveg nauðsynlegt,
þó ekki sé nema vegna vanans
úr sveitinni. En sumir flaska á
því að éta það alt af eintómt.
Hollara mun vera að hafa það
saman við grauta. Það hefir
líka þann kost að menn kom-
ast þá af með minna af því,'
og hægara verður að fullnægja
eftirspurninni. Hrœringur er einn
helsti íslenzki þjóðrétturinn, eins
og allir vita, og hart að þurfa
að fara hans á mis þótt maöur I
sé kaupslaðarbúi. Hvernig stend-
ur annars á þvi að hér fæst
aldrei ómalað bygg í neinni
búð? — Er það vist að það sé
nokkur framför, að láta hafra-
grautana útrýma bygggrautun-
um algerlega? Svokallað bygg-
mjöl fæst hér reyndar, en það
er mesta óhræsi og ætti enginn
að kaupa, og sama er að segja
um hrismjölið, sem undantekn-
ingarlaust mun vera annað-
hvort of gamalt og skemt, eða
beint svikið. Annars er margoft
búið að átelja þann skrælingja-
hátt, að láta aðrar þjóðir mala
ofan í oss kornið, sérstaklega
þar sem svo er komið eins og
hér í Reykjavík, að á hverjum
sólarhring renna vissa tíma
meira en þúsund hestöfl af ó-
notuðu rafmagni beint í sjóinn.
Einkennilegt er það, hve erfilt
hefir verið að fá góðan harð-
fisk og rikling hér í sjálfum
höfuðstaðnum. Reyndar er þessi
matur nú farinn að sjást hér á
boðstólum, en fáir munu þeir
þó vera, sem hafa hann stöðugt
á borðum. Líklega þykir hann
of dýr, en hitt vegur þó sjálf-
sagt meira, að hann er mjög
misgóður og yfirleitt ekki hrein-
lega verkaður. Harðæti er áreið-
anlega mjög holl fæða. Eflaust
meira í því af bætiefnum en
i soðnum fiski.
Þá ætla eg að minnast á eina
fæðutegund enn og láta þar við
lenda. Það er hákarlinn. Vel
verkaður hákarl er einn hollasti
matur sem fæst á þessu landi.
Ásgeir heitinn Torfason rann-
sakaði hákarl efnafræðislega og
fann að hann er bæði léttmelt-
anlegur og bráðnærandi. Liklega
meira af bætiefnum í honum
en i nokkrum öðrum mat. Al-
kunnugt er það hvað hákarl
læknar skjótlega ýmsar teguudir
af magaslæmsku. En þennan
mat er bókstaflega ómögulegt
að fá, nema beint frá einstaka
manni, sem verkar hann. Sem
verslunarvara þyrfti hann reynd-
ar að vera undir eftirliti, en
hið sama má nú segja um fleiri
matartegundir.
Þar sem heilbrigðisstjórn er
komin lengst áleiðis, er þess
ekki síður gætt hvaða lifn-
aðarhætti fólkið tekur sér og
hvað það leggur sér til munns,
heldur en hins, að dekra við
sjúkdómana, þegar þeir hafa
brolist út.
Eitt aðalatriði i þessu efni er
það að kenna mönnum að
verka islenzkan mat eftir þeim
aðferðum -sem beztar hafa fund-
ist, og koma mönnum í skiln-
ing um, að hann sé þó ekki
lakari en margt af því miðlungi
góða, er menn kaupa frá út-
löndum. A'.
Frá læjarsljómaríndL
(Nl.).
Nýr hafnargarður.
Á hafnarnefndarfundi 4. þ. m.
lagði hafnarstjóri fram tillögur
um aukningu hafnarvirkjanna.
Er ráðgert að byggja garð frá
norðausturhorni austuruppfyll-
ingarinnar 160 metra út í höfn-
ina til norðvesturs, og sé ram-
gerð járnbryggja með öllum
garðinum að innanverðu. Á enda
garðsins sé ferkantaður haus,
lóðbeinn, 20 metra langur og
10 metra breiður, og lengist
auðvitað garðurinn við það.
Kostnaður við þetta er áætl-
aðnr um milj. kr., og er von
um, að hægt sé að útvega þetta
fé með sæmilegum kjörum.
Var mál þetta til 1. umræðu
á bæjarstjórnarfundinum í fyrra-
dag, og voru allir sammála um
að brýn nauðsyn væri á, að
byrja á þessu verki sem allra
fyrst, helzt strax i sumar.
Hefir verið gert ráð fyrir þess-
um garði á skipulagsuppdrætti
þeiin af höfninni, sem áður hefir
verið samþyktur bæði af hafn-
arnefnd og bæjarstjórn. — Voru
þessar tillögur hafnarnefndar
samþyktar og málið samþ. til
annarar umr. með öllum atkv.
Hafnarstjóri fór utan með
Mercur i fyrradag í þeim er-
indum að útvega tilboð i verk-
ið, og er helzt búist við að
Monberg muni gera aögengileg-
asta tilboðið, eftir þeim upp-
lýsingum, sem borgarstj. gaf
viðvikjandi þessn máli.
íþróttavöllnrinn.
Nokkrar umræður ui*ðu út af
færslu íþróttavallarins og hvernig
stjórn hans yrði skipuð fram-
vegis. Nefndin sem haft hafði
þetta mál til athugunar kom
fram með eftirfarandi tillögur,
sem að lokum voru samþyktar
með þeirri einu breytingu (frá