Dvöl - 01.12.1935, Blaðsíða 12

12
D V
Ö L.
I- desember 1935
þó Pétur mikli út allmikinn leið-
angur til Norður-Síbiríu, til þess
að rannsaka hvort Ásía og Ame-
ríka væru samliggjandi eða að-
skildar. Foringi þessarar farar
var danskur maður, Vitus Jonas-
sen Bering, f. í Horsens 1681.
Leiðangurinn fór af stað 1725
og hélt landveg austur eftir Sí-
biríu til Kamtsjaka. Þar timbruðu
þeir félagar saman skipi og ýttu
á flot í júlí 1728. Sennilega hefir
farkosturinn ekki verið góður, en
á honum sigldi þó Bering norður
sund það er skilur Alaska frá Si-
biríu og síðan hefir borið nafn
hans, Beringssund. Ekki freistaði
Bering þó að fara sjóleiðis heim,
heldur réði skipinu til hlunns og
fór landveg heim. Síðar fór Ber-
ing í annan leiðangur til N.-Síbir-
íu. Einn af förunautum hans
stýrði fyrstur skipi fyrir nyrsta
höfða Síbiríu. Hann hét Tsjelju-
skin og ber höfðinn nafn hans
síðan og sama nafn hlaut skip
það, er hér verður nánar frá sagt.
Á síðari hluta 19. aldar færð-
ust norðurfarir mjög í vöxt. Nú
var það ekki bein hagsmunavon,
sem knúði menn, heldur ýmist
vísindalegur áhugi eða æfintýra-
þrá — stundum hvorttveggja.
Á árunum 1878—79 tókst Sví-
anum Nordenskjold að sigla skipi
sínu Vega norðausturleiðina allt
til Kyrrahafsins, en vetrarsetu
varð hann að hafa í N.-Síbiríu,
svo tvö sumur og einn vetur fóra
í ferðina.
Fram til ársins 1920 höfðu að-
eins þrjár ferðir heppnast um
NA-leiðina og aðeins 6 skip höfðu
til þess tíma farið fyrir norður-
odda Sibiríu, Tsjeljuskinhöfðann.
Öll höfðu þau neyðst til að hafa
eina eða tvær vetrarsetur á leið-
inni. Með því móti gátu lítil hag-
nýt not orðið að þessari siglinga-
leið.
Um það leyti sem friðarsamn-
ingar fóru fram í París, eftir
heimsstyrjöldina, lýsti rússneska
Sovétstjórnin því yfir, að hún
slægi eign sinni á íshafið og ís-
hafslöndin norður af Rússlandi
og Síbiríu allt til norðurheim-
skautsins. En þetta er geisimikið
flæmi, eða nærri helmingurinn af
öllu nyrðra heimsskautasvæðinu
að flatarmáli.
Nú var þetta landnám Rússa
vitanlega ekki viðurkennt af öðr-
um ríkjum á þeim árum frekar
en ráðstjórnin sjálf; en bæði til
þess að helga sér yfirráðin og svo
til þess að leitast við að hag-
nýta sér hin miklu náttúrugæði,
sem víða eru fyrir hendi í Síbiríu,
hófu Rússar nú s k i p u 1 a g s-
bundnar vísindarann-
s ó k n i r í Ishafinu og íshafs-
löndum þeim, er þeir höfðu sleg-
ið eign sinni á. Þeir sigldu einnig
verzlunarskipum eins langt aust-
ur með Síbiríu og hægt var til
stóránna Ob og Jenissæ. Þaðan
höfðu þeir grávöru og timbur er
þeir seldu til annara Evrópu-
landa.