Skutull - 16.06.1928, Síða 3

SKUTULL
3
ufcao verksmiðjudyr hans og æskja
vinnu, en einir 60 — 100 gðfca átfc
von á aðgöngu, þegar besfc lætur,
má geta nærri, að ekki þýðir að
hreyfa mótmælum.
Fyrir ofan verksraiðjudyr Fords
hangir spjald, sem ná er aldrei
tekið ofan, og á það letrað: „t
dag er ekki þörf á verkamönnumu.
En þrátfc fyrir spjaldið eru nokkrir
ráðnir við og við, og fyrir því
bíða verkamennirnir í löngum
röðum, þangað til merki er gefið
um, að vinna sé úfci þann daginn.
Til þess að verða fremstir í röð-
inni næsta dag, vinna nokkrir það
til, að koma að kvöldinu og sofa
i verksmiðjugarðinum undir ber-
um himni um hávetur.
A þessum tímum hefir lögreglan
mikið að starfa. „Skrillinnu er
hrakinn, barinn og fcroðinn undir
hestahófum, til þess að koma í
veg fyrir að hann hindri umferð-
ina á götunum. Yei þeim síðasta
i röðinni! Klukkan 8 að morgni
byrja atvinnuleysingjarnir göogu
sína að skýli, þar sem sérsfcakur
embættismaður situr. Fram lijá
honum ganga þúsundir verka-
manna daglýga, til þess að sjá
haun hrista höfuðið neitandi. Eða
hann snertir einhverskonar smá-
vél, fyrir hvern, sem fiam hjá
honum gengur. Allar samræður
eru bannaðar.
Þannig er ástandið hjá Ford.
Hið sama á sér stað hjá öðrum
þjfreiðaverksmiðjum. Og 100 þús-
Undir verkamanna í þessari borg
eiga alfc líf sitt undir bifreiðaiðn-
aðinum.
Sama kreppan, eða enn meiri,
er í öllum greinum framleiðsl-
unnar í Bandaríkjunum. Hungnr,
kuldi og hverskonar hörmungar
gisfca þúsundir verkamannaheimila.
Meðan stjórnin talar um góða af-
kornu, er nokkrum miljónum verka-
manna (blöðin segja fjórum) neitað
um vinnu til að draga fram lífíð.
Og nokkrar miljónir í viðbófc hafa
að eins vinnu með höppum og
glöppum. Meðan kistur auðmann-
anna eru að springa utan af gull-
inu, búa verkamennirnir, konur
þeirra og börn við- örbirgð og
áhyggjur um næsta málsverð. At-
vinnuleysingjarnir eru í árangurs-
lausri atvinnuleit, og þeir, aem
vinnu hafa enn, eru á glóðum
um að missa hana. Auðmennirnir
nota sér ástandið eins og venju-
lega. Þeir lækka kaupið, sundra
samfcökum verkamanna og spilla
á allan hátfc kjörum þeirra.
Enn eru afleiðingar kreppunnar:
Bændur verða gjaldþrota þúsund-
um saman. Þeir þyrpasfc í bæina
í atvinnuleit. Margir verkamenn,
sem hafa keypt húsgögn, hús eða
bifreiðar með saraningum um
greiðslu með afborgunum, missa
eignarétfc sinn, þó að þeir hafi ef
tii vill greitfc helming andvirðis-
ins, 2/a hluta eða jafn vel % hluta.
Einn nágranni minn, Arineningur
að þjóðerni, hefir t. d. misfc hús
• sitfc, sem hann keypti fyrir 17000
dali og hafði þó greitt i því
13000 dali.
í verksmiðju þeirri, sem eg vinn
í, eru engir verkamenn ráðnir eldri
en fertugir. Sá siður hafir einnig
verið tekinn upp annarsstaðar.
Þaunig er ástaudið alment í
Bandaríkjutium.
[Bftir annari heimild er þetta tekið:]
Verð á landbúnaðarafurðum í
Bandaríkjunum hefir ekki hækkað
í hlutfalli við verðið á iðnaðar-
vörunum. Þetta veldur kreppu hjá
bændunum og hefir orðið til þess
að stórkostlegur fólksstraumur er
nú úr sveitunum til borganna.
Telst mönnum til, að 3 miljónir
manna hafi flutt sig úr sveitunum
siðustu árin.
\egna aukinnar vélanotkunar
við landbúnaðinn, hefir framleiðsl-
an í sveitunum aukist um 10%, en
bændafólkinu fækkað um 5%. Við
iðnaðinn kemur hið sama enn
betur í ljós. Síðan 1919 hefir vísi-
tala framleiðslunnar hækkað úr
147 upp í 170, en á sama tíma
hefir tala verkamannanna fallið úr
129 niður í 115. Vindlingagerðin
hefir t. d. aukið framleiðsluna um
53% en minkað mannahaldið um
13°/0. Olíuiðnaðurinn hefir aukið
framleiðsluna um 84% en fækkað
við sig verkamönnum um 19%.
Samkvæmt lækniarannsóknum,
aem Berklavarnar og heilbrigðis-
verndunarfólag New-York borgar
hefir látið fara fram, eru ein 225
börn af 2000 verkamannabörnum
laus við alvarlega heilsugalla. Meir
lasa:.';;:
:=:zb::s
LÍKKISTUR mjög: vandaðar. s
LÍKKRANSA, margiir teg:., :
sein ultaf eru fyrirliggjandl, ?
cr bcst að kaupa Iijá
Ólaíi Gestssiyni,
NFjarðarstræti 29.
en helmingur þeirra er með kirtla-
veiki, 13% líða af fæðuskorti,
nærri helmingurinn er með spiltar
tennur, 27% hafa sjóngalla og 7%
eru hjartabiluð.
Auður Bandaríkjanna tryggir
illa heilbrigði framtíðarinnar.
Vitni Vesturlands.
Það þykir jafnan ólánlegt, er
vitni í einhverju máli vitnar gegn
þeim, er leiddi það, ekki síst þegar
sá, sem vifcnið leiddi, trúði því í
einfeldni sinni og hélt að hór ætti
hann hauk í horni.
En þannig vill það oft verða.
Skýrast dæmi þess er Vestur-
land 4. þ. m.
Blaðið reynir að sanna lyga-
þvaður sifcfc um lélega stjórn jafn-
aðarmanna á málefnum bæjarins,
og leiðir tvö vitni til.
Annað 'ér fátækraframfærið.
Vesturland telur það „örugt
vitni“. En þetta .„örugga vitni“
vitnar gegn blaðinu ejálfu.
A síðari árum hefir allur at-
vinnurekstur hór í bænum farið
algerlega í hundana.
Vólbátarnir, sem hór voru aðal
framleiðslutækin, eru nú margir
seldir í önnur héröð. Framleiðslan
hefir stöðvast. Fólkið orðið að
ganga atvinnulaust mánuðum sam-
an, og því neyðst til að leita á
náðir fatækraejóðs.
Nú er það öllum kunnugt, að
bæjarstjórnin ræður ekki yfir at-
vinnuvegunum, heldur er stjórn
þeirra í höndum fárra einstaklinga
— einstaklinga, sem Vesturland
og önnur ihaldsblöð telja óskeikula
með öllu. Stjórni þessir einstakl-
ingar atvinnuvegunum þannig, að
tap verði á rekstrinum og fram-
leiðslan stöðvist, þá er sökinni
VERSLIÐ VIÐ KAUPFÉLAGIÐ.