Skutull - 14.05.1932, Side 1

Útgefandi: Alþýðusamband Vestfirðingafjórðungs,
X. ár.
ísafjörÖur, 14. mai 1932.
18. tbl.
VerkamannabústaOir.
— 0—
Harða baráttu urð.u sjómenn og
fulltrúar þeirra að heygja fyrir
þeirri kröfu sinni, að fá lágmarks-
hvíldartíma ákveðinn á islenzkum
togurum. Alþýða manna hefir al-
staðar orðið að sameinast um að
vernda lieilsu sína og hagsmuni,
þvi um hvorugt hefir verið skeytt
af öðrum. Fátækliogar þessa
lands hafa orðið — og verða enn
um langan aldur — að berjast
hlifðarlausri baréttu fyrir sæmi-
legu kaupi, viðunandi vinnutima
og vinnuaðstöðu, og umfram allt
fyrir bæitum húsakynnum.
Sú barátta hefir þegar borið
nokkurn árangur, því einmitt um
þetta leyti eru að verða fullbúuar
i Reykjavik 54 ibúðir fyrir verka-
mannaijölskyldur. Helmingur í-
búðanna er 3 lierbergi og eld-
hús, og kosta þær um 10 5tX) kr.,
en binn belmingurinn, 27 ibúð-
ir, eru 2 herbbrgi auk eldhúss
og kosta 8 400 kr. En hverri
ihúð fylgir auk þess baðherbergi
og geymsla í kjallara, en þvotta-
hús og þurkherbergi er sameigin-
legt fyrir bverjar fjórar fjölskyld-
ur. Einnig skiftir það miklu máli,
að hvetju hú-i fylgir dálitill
garður, og barnaleikvöllur verður
sameiginlegur fyrir þessar 54
fjölskyldur.
Munuriun, sem verður á lifs-
kjörum þess fólks, sem nú tekur
sór bústað i þessum húsum, sóst
all greinilega með þvi að taka
búsnæðisskýrslur Reykjavikur og
b aða litillega i þeirii. Skýrsla
trúnaðarmanna bæjarins um fyr-
verandi ibúð einnar fjölskyldunn-
ar, sem nú flytur i verkamanna-
bústaðina, er á þessa leið:
„Hjón með 4 börn i kjallara.
íbúðin er 2 herbeigi mjög litil
og eldliús. Götubrúnin, skamt frá
glugganum, nemur við rúmlega
miðjar gluggarúðurnar. Dyrnar
liggja út i moldargarð. Yatn
kemur upp um gólfið á vetrum.
Raki með öllum útveggjam.
Börnin hafa flest verið veik í
kirtlum i brjóstinu. Leigan 70 kr.u
Skýrsla eins og þessi er ekkert
einsdæmi í Reykjavik, þvi 47 af
þeim 64 fjölskyldum, sem nú
flytja i verkamannabústaðioa, áttu
við að búa liúsakynni, sem ekki
er hægt að telja forsvaraolega
mannabústaði. Þess eru meira að
segja dærni, að heilar fjölskyldur
verði að sætta sig við eina her
bergiskytru i kjallara í Reykjavik
og hafa þuð bæði fyrir eldhús,
dagstofu og svefnherbergi. Og.þvi
miður er það ekki óþekkt fyrir-
brigði liér i bæ heldur. — Svona
er húsDæðisá.standið, þegar fyrstu
verkamaunabústaðirnir eru reistir.
Nú getur fjölskyldan, sein að
ofan getur, fengið tveg ja her-
bergja ibúð, auk eldhúss, ásamt
öðrum þægindum fyrir 2 0
krónum minna gjald
á mánuði, en kjallaraibúðin kost-
aði. Og það sem œeira er. Með
þvi gjaldi eignast hón íbúðiua á
42 árum og fær eignahald á
henni strax, en árlega fóru i
kjallaraleiguna 840 kiónur, seui
eru tapað fé.
AlmennÍDgur um allt laDd
verður að hafa það hugfast, að
þetta hefir ekki unnist á einutn
degi. Nei, það hefir kostað undir-
búning svo árum skiftir. Fyrsta
skrefið var að fá safuað skýrslum
um húsnæðisástandið i Reykjavik,
vaka yfir því, að þeim yiði ekki
stuugið undir stól, heldur yrði
unnið úr þeim til fulls. Þá byrj-
aði baráttan við íhaldsmeiriklutaun
i bæjarstjórn Reykjavikur og síðan
við broddborgaraháttinn og þröng-
sýnina á Alþingi. En baráttunni
var ekki lokið, þegar lögin um
verkamannabústaðina voru sam-
þykkt. Nei, þá voru timarnir svo
slæmir, að ríkið hafði ekkert fó
til frarafylgja lögunum En
Hóðinn Valdimarsson brautst líka
yfir þá ófæruna og útvegaði lán.
Y erklýðsmál.
-0-
Úr Bolungavik.
Verklýðsfólagið þar befir orðið
að gripa til þess að reka einn
félagsmann, þar sem hann gerði
bandalag við atvinnurekendur
um það, að bola verklýðsfélögum
frá vinnu. Maður þessi heitir
Kristján Sumarliðason. Mun saga
verklýðsbaráttunnar geyma Dafn
hans eins og annara, sem öðru-
vísi hafa reynst i þeim hildarleik.
En sú mÍDning verður lika allt
annars eðlis, en þeirra.
Verklýðssvikarar verða hvergi
taldir liðtækir menn, hvorki á
sjó né landi, þar sem verklýðs-
samtök og sjóraanna hafa Dáð
nokkrum þroska.
Siðan hafðist það í g«gn á sumar-
þinginu i fyrra, að hálfur ágóðinn
af sölu tóbaks i landÍDu skyldi
renna til verkamánnabústaðanDa,
og nú eru þeir komnir upp.
Stór sigur er unninn! Álitlegur
bópur verkamanna losoar að
mestu við húsaleiguokur Reykja-
vikurauðvaldsins. Heilbrigði fjölda
barna er með verkamannabústöð-
unum sóð betur borgið, en hægt
hefði verið á nokkurn aDnan
hátt, og fagurt merki er hafið á
loft fyrir öflugri baráttu til bættra
húsakynna verklýðsins um allt
laud. Hér hefir verið sýDt, hvað
hægt er með samtökum og þraut-
seygju, og það er ef til vill meira
virði en allt annað.
ByggÍDgafélög verkamanna hafa
verið stofnuð i Ðestum eða ölluin'
kaupstöðum landsins, og sjóþorpin
eru lika að hefja undiibúuiug hjá
sér. Patreksfirðiugar eru þar fyrstir
á blaði, og fyrir mánuði siðan var
stofnað byggingafólag verkamanna
i Súðavík. — Alstaðar mun þurfa
að heygja harðabaráttu við íhalds-'
öflin í þjóðfélaginu, áður en sig-
urinn næst, og ver^amannabústað-
irnir prýða bæina og þorpin. En
enginn lætur slikt á sig fá.