Skutull - 24.12.1961, Síða 12

12
SKUTULL
Sameinuðu Þjóðirnar
FYRIR MÖRGUM ÁRUM festist
mér í minni vísubrot eftir brezka
stórskáldið og rithöfundinn
Thomas Hardy. í íslenzkri þýðingu
er það efnislega eitthvað á þessa
leið:
„Boðskapurinn hljómaði: Friður
á jörðu. Við syngjum þann boð-
skap, og launum presta í milljóna-
tali til þess, að þeir færi okkur
friðinn. En eftir tvö þúsund ára
messur, erum við komnir að eitur-
gasinu.“
Þetta mun hafa verið ort í
heimsstyrjöldinni fyrri, en getur
alveg eins átt við nú á dögum.
Munurinn er aðeins sá, að auk
eiturgassins erum við í dag komn-
ir að kjarnorkunni og sýklunum.
Samt er það svo, af friðarhug-
sjónin lifir, og ef til vill hefur hún
aldrei náð eins sterkum tökum á
mannkyninu og í síðustu heims-
styrjöld, sem er ægilegasta styrj-
öld mannkynssögunnar.
— Þær þjóðir, sem sigur
unnu í styrjöldinni, beittu sér í
stríðslok fyrir stofnun alþjóðlegra
samtaka til þess að varðveita
friðinn. Þau samtök hlutu nafnið
SAMEINUÐU ÞJÓÐIRNAR, og
hefur aðildarríkjum samtakanna
fjölgað um rúmlega helming á 16
árum. Þau voru í upphafi 61, en
eru í dag 104. Margar þeirra þjóða,
sem biðu ósigur í síðustu styrjöld,
hafa gengið í samtökin, en aðal-
lega stafar fjölgunin af því, að
fyrrverandi nýlendur hafa hlotið
frelsi og sjálfstæði, en sá er annar
höfuðtilgangur S.Þ. að efla gagn-
kvæma virðingu fyrir jafnrétti og
sjálfsákvörðunarrétti þjóðanna.
1 þriðja lagi hafa samtökin sett
sér það markmið að efla alþjóð-
lega samvinnu til þess að leysa
hin fjölþættustu vandamál á sviði
efnahagsmála, félagsmála, menn-
ingarmála og mannúðarmála. Jafn-
framt vinna þau að aukinni virð-
ingu fyrir mannréttindum og frelsi
allra, án tillits til kynþátta, kynja,
þjóðtungna eða trúarbragða.
Þessi alþjóðlegu samtök, sem
spruttu upp í plógfari blóðugrar
styrjaldar, eru merkasta tilraun,
sem gerð hefur verið til þess að
koma á friði um alla jörð, hvað
svo sem segja má um árangurinn
aí starfi samtakanna og útlitið í
dag.
Margir sigrar hafa unnizt á 16
ára starfsferli S.Þ., en á hinn
bóginn hefur getuleysi þeirra í
ýmsum málum valdið vonbrigðum.
Og óneitanlega hefur dofnað yfir
leggjandi, þótt nú verði farið að
ræða víðtækari afvopnun. Orðin
verða þó til alls fyrst, og meðan
viðræðum er haldið áfram, má
gera sér von um árangur.
búnað sinn, og þessvegna er ef til
björtustu vonum, sem tengdar upphæð er talin nema sem svarar
voru við stofnunina í upphafi. 600 milliörðum dollara.
Þrátt fyrir þetta fjölgar þátt- Frá sjónarmiði heildarinnar er
tökuríkjunum stöðugt, og það er það hreint brjálæði að eyða slíkum
almennt viðurkennt, að eina aflið fjármunum til vígbúnaðar, þegar
í heiminum í dag, sem líklegt svo er ástatt, að meirihluti mann-
muni vera til þess að geta komið kyns býr við fátækt og fæðuskort.
í veg fyrir nýja heimsstyrjöld, sé Sameinuðu Þjóðirnar bíða samt
samtakamáttur S.Þ. Þessvegna ekki eftir því, að fjármagnið losni
setja flestar þjóðir heims, ekki úr vígbúnaðinum, heldur hjálpa
siízt smáþjóðirnar, allt sitt traust þær ósleitilega vanþróuðum lönd-
á þessi samtök í baráttunni fyrir um í sókn þeirra til bættra lífs-
frelsi og bættum lífskjörum. kjara. Þessi starfsemi hefur borið
mikinn árangur, og orðið til þess
að stórauka traust fátækustu
Ég átti þess kost að kynnast þjóðanna á S.Þ. Þetta traust er
starfsemi S.Þ. á 16. Allsherjar- mikill styrkur fyrir starfsemi
þinginu í haust. samtakanna, og þær framtíðarvon-
Fulitrúum, sem einnig sátu 15. ir sem við þau eru tengdar.
Allsherjarþingið bar saman um, að Mér þótti mikils um vert, að fá
það þing hafi verið með öðrum og tækifæri til að kynnast af eigin
verri blæ en þingið í haust, vegna raun hinni margþættu og merki-
áróðurs og uppþota í sambandi við legu starfsemi S.Þ. á 16. Allsherj-
menn eins og Krushchev og Castro. arþinginu. Á vettvangi samtak-
Var talið, að meiri árangurs væri anna eru ailir jafnir: Smáar og
að vænta að störfum þessa þings, stórar þjóðir, hvítir, svartir og
en varð s.l. ár. Vonandi reynist gulir einstaklingar. Starfað er
þetta rétt, og yfirlýsing Bandaríkj- samkvæmt fullkomnustu reglum
anna og Rússa um grundvallar- lýðræðis og þingræðis. Sú reynsla,
atriði almennrar afvopnunar, og sem sendimenn þjóðanna fá í aðal-
samkomulag þeirra um 18 þjóða stöðvum S.Þ., verður á ýmsan hátt
nefnd tii þess að fjalla um af- til fyrirmyndar í heimalöndum
vopnunarmálið, bendir til þess, að þeirra, þegar þeir hverfa þangað
ekki sé útilokað, að niðurstaða fá- aftur til starfa. Margir hafa þörf
ist í þessu stórmáli. Hinsvegar er fyrir siíka fyrirmynd.
fengin reynsla fyrir því í sambandi Þessa stuttu hugleiðingu um S.
við umræður um bann við notk- Þ. vil ég enda með því að bera
un kjamorkuvopna, að Rússar fram þá tvíþættu jólaósk, að sam-
hafa notað sMkar viðræður sem tökunum megi auðnast að koma á
skálkaskjól til þess að efla víg- öruggu banni við notkun kjam-
vill ekki alltof mikið upp úr þvi orkuvopna og sýkla lí hernaði, og
Á það er oft bent, hversu mikið samkomulagi um almenna afvopn-
mætti gera til hagsbóta fyrir allt un. Eiturgasið var mesta skaðræð-
mannkynið fyrir það fé, sem nú er isvopnið, sem þekkt var í lok
varið til vígbúnaðar vegna stríðs- heimsstyrjaldarinnar fyrri, en því
ótta og tortryggni þjóðanna. Sú hefur ekki verið beitt síðan. Sagan
JÓLATHÉfl
Framhald af 3. síðu.
meistara hans.
„Ég kæri mig alls ekki um að
verða öreigi, vegna þess að ég sé
h j águðadýrkandi“.
Faðir Schwan tók tréð varfærn-
islega ií fang sér og bar það hægt
fram kirkjuganginn, út úr kirkj-
unni og inn í bakgarðinn sinn.
Söfnuður hans, æstur og óró-
legur, fylgdi honum eftir, stað-
næmdist við garðinn og hélt áfram
að mögla og skattyrðast.
Nagandi efi festi rætur í hug-
skoti prestsins þegar hann sá, hve
menn tóku þessu góða áformi hans
með miklum fjandskap og tor-
tryggni.
Hann heimsótti vin sinn, föður
Edwin Canfield, en kirkja hans
var næstum eins lítil og Zíons-
kirkjan. Allir meðlimir í söfnuði
þessa vinar hans vom fæddir í
Ameríku, en enginn þeirra hafði
tekið þátt í hinum mögnuðu mót-
mælum gegn jólatrénu.
Faðir Canfield hafði ekki mikla
löngun til að taka ákveðna afstöðu
með eða móti jólatrénu. Prestur
Zíonskirkjunnar talaði ákaft máli
sínu. í konungsríkinu Hanover,
þar sem hann hafði fæðst fyrir
32 árum síðan, var ekki um nein
raunveruleg jól að ræða án jóla-
trés.
Við háskóia í Evrópu, þar sem
hann hafði dvaiið við nám, minnt-
ust jafnvel hinir æðstu menn
kirkjunnar fæðingardags Frelsar-
ans aldrei án jólatrés.
„Þetta er rótföst venja“, sagði
faðir Schwan að lokum.
Canfield brosti. „Sumar venjur
eru góðar, aðrar slæmar. Vitan-
lega ber okkur að fylgjast með
tímanum, en hyggilegast er að
fara varlega í það að innleiða alls
konar nýmóðins siði og hugmynd-
ir, jafnvel þótt þær séu fagrar“.
, Þetta eru engar nýjar hug-
myndir eða nýmóðins siður“, svar-
aði faðir Schwan ákafur. „Þetta
er algjörlega kristin siðvenja, og
getur tæpast verið óþekkt hér í
Ameríku".
„Vinur minn“, sagði faðir Can-
field, „komdu með óræka sönnun
fyrir þessari staðhæfingu þinni, —
ef þú gerir það, þá skal ég sjálfur
kveikja á jólatré á næstu jólum“.
Strax og presturinn kom heim
í vinnuherbergi sitt, byrjaði hann
að skrifa bréf til ailra þeirra
amerísku presta, sem hann vissi
einhver deili á, og spurði þá að
á að geta endurtekið sig á sama
hátt, að því er varðar kjarnorku-
vopn og sýkla.
Óttinn og tortryggnin eru undir-
rót vígbúaðarins. S.Þ. eru Mkleg-
astar til þess að eyða þeim ótta.
Gleðileg jól.
Birgir Finnsson.