Vesturland - 28.05.1971, Blaðsíða 3

&CR2) tásJFlltZXXH SZÚCFS37£8>SXnXM
3
Aukiing vatnsaflsorku á Vestfjörðum undirbúin
- Yfirlít um raforkumál Vestfjarða
í lok síðasta þings fluttu
þingmenn Vestfjarða tillögu
til þingsályktunar um raf-
orkumál Vestfjarða, og var
fyrsti flutningsmaður þeirrar
tillögu Matthías Bjarnason.
Tillagan hljóðaði á þessa leið:
„Alþingi ályktar að skora
á ríkisstjórnina, að taka hið
fyrsta ákvörðun um aukn-
ingu vatnsaflsvirkjana á sam-
veitusvæði Vestfjarða og
stefna að því, að framkvæmd-
ir verði hafnar eins fljótt og
framast er auðið. Stærð fyrir-
hugaðra virkjana verði mið-
uð við, að nægileg orka fáist
frá vatnsaflsvirkjunum til
þess að fullnægja raforku-
þörf á orkusvæðinu, og þá
tekið tillit til sennilegrar
aukningar á raforkuþörf
næstu tíu ár, og jafnframt
séð fyrir nægilegri raforku
til upphitunar húsa. Jafn-
hliða þessum athugunum
verði kannaðar óskir sveitar-
félaga um þátttöku í virkj-
unarframkvæmdum með það
fyrir augum að stofna sam-
eignarfyrirtæki ríkisins og
sveitarfélaganna á samveitu-
svæðinu."
Þessi tillaga náði fram að
ganga og var samþykkt rétt
fyrir lok síðasta þings. í
greinargerð, sem fylgdi þess-
ari tillögu, segir meðal ann-
ars:
„Á Vestfjörðum er, sem
kunnugt er, samveitusvæði
frá Bolungarvík. til Patreks-
fjarðar. Starfa þar tvær raf-
veitur sveitarfélaga, þær eru
Rafveita ísafjarðar og Eyrar-
hrepps, og Rafveita Patreks-
hrepps, og Rafmagnsveitur
ríkisins.
íbúar á samveitusvæðinu
eru nú um 7.500 manns, af
þeim búa á orkuveitusvæðum
sveitarfélaganna um 4.100 en
um 3.400 á orkuveitusvæði
Rafmagnsveitna ríkisins. —
Orkuöflun er í höndum sömu
aðila, og hafa orkuver sveit-
arfélaganna samtals 2.300 kw
afl, en Rafmagnsveitur ríkis-
ins um 3.700 kw. í vatnsorku-
verum er um 4.000 kw-afl,
en díselafl 2.000 kw. Orku-
vinnsla var 19.4 GwH árið
1960, af því 2.0 GwH fram-
leitt með díselvélum, en síð-
astliðin ár var orkuvinnslan
20.9 GwH, af því 3.4 GwH
frá díselvélum.
Aukningin 1969 var 7,6%
miðað við árið á undan, en
1970 var hún 7,7%. Aukning
orkuvinnslu með díselvélum
varð hins vegar 76% og olíu-
kostnaðurinn með núverandi
olíuverði yfir 5 millj. kr.
Skortur á vatnsorku er þann-
ig orðinn verulegur, og verð-
ur að mæta nær allri aukn-
ingu raforkunotkunar með
keyrslu díselvéla. Aukningin
er a.m.k. 1.5 GwH á ári og
vex þá olíukostnaður um 2.5
millj. kr. á ári og verður á
árinu 1971 um 10 mllj. kr.
og því til viðbótar kemur
kostnaður við aukningu dísel-
véla.
Athuganir til undirbúnings
virkjana á Vestfjörðum hafa
farið fram undanfarin ár.
Rafvæðingarnefnd Vestur-
Barðastrandarsýslu og Raf-
veita Patrekshrepps hafa lát-
ið gera áætlun um 600 kw.
virkjun við Víðivatn sunnan
Patreksfjarðar, og tvær
virkjanir samtals 2.400 kw.
í Suður-Fossá á Rauðasandi.
Rafveita ísafjarðar hefur
unnið að aukningu vatns
miðlunar við orkuver sitt í
Engidal, og í athugun er
írekari aukning orkuöflunar
við ísafjörð. Rafmagnsveitur
ríkisins hafa gert athugun á
aukningu miðlunar fyrir
Mjólkárvirkjun og viðbótar-
virkjun þar.
Vaxandi áhugi er á húsa-
hitun með rafmagni á Vest-
fjörðum eins og víða um
landið, og er eðlilegt að taka
upp strax hitun húsa með
raforku á veitusvæði Vest-
fjarðavirkjunar, þar sem
jarðhiti hefur ekki reynzt
fáanlegur fyrir hitaveitur.
Næg orka er fáanleg úr
vatnsföllum á Vestfjörðum til
að fullnægja orkuþörf til
húsahitunar og iðnaðar um
langa framtíð, en hefja þarf
framkvæmdir við næsta virkj-
unaráfanga nú á þessu ári og
athuganir til undirbúnings
virkjana lengra fram í tím-
ann.
Eins og áður er sagt, er
orkuvinnsla á svæðinu á veg-
um þriggja áðila, tveggja
sveitarfélaga og Rafmagns-
veitna ríkisins. Þrátt fyrir
ítrekaðar tilraunir rafveitna
sveitarfélaganna hefur fullt
samstarf til nýtingar orku-
veranna ekki tekizt. Hluti
sveitarfélaganna í orkuverum
og dreifingu raforku er svo
stór, að eðlilegt virðist að
stofna eitt sameignarfélag,
með heimili og alla fram-
kvæmda- og fjármálastjórn á
Vestfjörðum, t.d. á ísafirði,
til þess að annast þessar
grundvallar framkvæmdir og
þjónustu.“
Það er augljóst mál, að
taka mun nokkurn tíma, að
sveitarfélögin taki þessi mál
til rækilegrar athugunar, og
hvort þau vilja sameina alla
orkuframleiðslu á þessu sam-
veitusvæði Vestfjarða í eitt
fyrirtæki með líkum hætti og
Landsvirkjun er, þar sem
Reykjavík er aðili á móti
ríkinu. En aukning raforku-
framleiðslu á samveitusvæði
Vestfjarða þolir ekki bið, og
hefur verið unnið að undan-
förnu að því að hefja fram-
kvæmdir á því sviði.
Fyrir rúmlega ári var á-
kveðið að byggja miðlunar-
stíflu við Langavatn, og var
á s.l. ári lokið lagningu veg-
ar að fyrirhugaðri stíflu við
Langavatn, og er verkið nú
tilbúið til útboðs fyrir lok
þessa mánaðar, og verður það
því unnið nú í sumar.
Með tilkomu þessarar miðl-
unar í Langavatni er talið,
að aukningin nemi um 2
milljónum kwst. á ári, en
ársframleiðsla Mjólkár er um
11 millj. kwst. Hins vegar
var ársframleiðsla díselvél-
anna um 3.6 millj. kwst. á
s.l. ári, og verður sennilega
ekki undir 4 millj. kwst. á
þessu ári.
Þeir tveir möguleikar til
þess að auka verulega raf-
orkuframleiðslu frá samveitu
Vestfjarða, eru bygging
Mjólkár II, og með þeirri
virkjun er talið að aflið muni
aukast um 2.800 kw. og
framleiðslugetan muni verða
um 24 millj. kwst. Þessi
framleiðslugeta er miðuð við
Framhald á 5. síðu.
Rafvæðing sveitanna
Mikið er rætt um rafvæðingu sveitanna, og þar hef-
ur verið unnið mjög mikið á sl. ári og sömuleiðis á
þessu ári, en þegar þeim framkvæmdum er lokið, er
talið að um 930 sveitabýli muni ekki hafa fengið
rafmagn frá samveitum á öllu landinu. Þar af eru
543 býli með rafmagn frá einka mótorstöðvum, 189
býli með rafmagn frá vatnsaflsstöðvum og 198 býli,
sem ekki hafa rafmagn.
í lok þessa árs hafa öll sveitabýli, sem eru með
1.5 km. meðallengd á milli bæja, fengið raforku, en
einkum eru það sveitabýli í tveimur landshlutum, þar
sem fjarlægð er meiri á milli bæja; á Austfjörðum og
Vestfjörðum. Af þessum 930 býlum eru 278 á Aust-
fjörðum og 233 á Vestfjörðum.
FRAMKVÆMDIR Á VESTFJÖRÐUM
Nú er ákveðið, að hafin verði lagning línu frá
Patreksfirði yfir í Sandodda við Sauðlauksdal og yfir
Kleifaheiði á Barðaströnd, og trygging fyrir því, að
á næsta ári verði haldið áfram með þá línu inn Barða-
ströndina, eða inn að Brjánslæk, og séð fyrir því,
að allir bæir á þessari leið muni fá rafmagn á næsta
hausti.
Enn fremur eru miklar líkur fyrir því, að lína
verði byggð í sumar yfir Bjarnarfjarðarháls að hinum
nýja skóla, sem er verið að Ijúka að Klúku í Bjarnar-
firði. Má því reikna með, að rafmagn verði komið
næsta haust á bæi í Bjarnarfirði, og ekki loku fyrir
það skotið, að rafmagn komist einnig á þá tvo bæi,
sem ekki hafa rafmagn nú í Kirkjubólshreppi í
Strandasýslu, og enn fremur á bæi í Fellshreppi.
Þegar því er lokið, verður ekki eftir annað á leið-
inni suður sýsluna en Öspakseyrarhreppur, og verður
að ætla, að ekki muni líða á löngu þar til haldið verður
áfram með línuna suður sýsluna, og hún tengd línunni
í Bæjarhreppi, sem lögð var á sl, ári. Verður þá
komið rafmagn um alla Strandasýslu allt til Hólma-
víkur og yfir Steingrímsfjörð á flesta bæi í Kald-
rananeshreppi.
Eins og málin horfa í dag, eru innhrepparnir við
ísafjarðardjúp ólíklegastir til að fá rafmagn frá sam-
veitum. Eins og vel er kunnugt, var rafveita reist
fyrir nokkrum árum í Snæfjallahreppi. Nú er ákveðið
að rafveita Snæfjallahrepps nái einnig yfir Naut-
eyrarhrepp, og áformað er að leggja línu frá Bæjum
yfir Kaldalón og inn Nauteyrarhrepp allt inn að
Hallsstöðum. Verður jafnvel að einhverju byrjað á
þessari línulögn í sumar, en örugglega sumarið 1972.
Orkuráð hefur samþykkt að taka þessa framkvæmd
inn á sína áætlun fyrir næsta ár, en það gerðist nú
fyrir skömmu. Framhald á 5. síðu