Heilbrigðismál - 01.01.1963, Blaðsíða 10

eftir Pál Sigurðsson Cyngri)
I
Grein pessi, var uppliaflega rituð 1961 og
birtist í heilbrigðisskýrslum drsins 1958.
Þar sem rit petta er i fárra höndum, en
greinin vissulega á ermdi til almennings,
taldi ég feng að fá hana í „Fréttabréfið“ og
hefur höfundurinn góðfúslega leyft mér að
birta hana.
í greininni er fyrst rakin saga almanna-
trygginga hér á landi, siðan gerð grein fyrir
slysatryggingunum sérstaklega og loks rak-
inn bótakafli trygginganna. í pessu blaði
verða tveir fyrstu kaflarnir birtir, en sá sið-
asti i nœsta blaði.
Sú hugsun að tryggja þjóðfélagsþegnana
almennt gegn heilsutjóni, er þeir verða fyr-
ir á æviskeiði sínu, er ekki gömul, og hún
virðist vera skilgetið afkvæmi þeirra jafn-
réttisliugsjóna, er 19. öldin ól.
Slysatrygging er einn þáttur þessara al-
mennu trygginga nútímans, en þó er það
svo, að sennilega á þessi þáttur trygginga-
starfsins sér lengsta söguna, því að sú skoð-
un er ævaforn, að sá, sem verður fyrir var-
anlegu heilsutjóni — af annars völdum —
eigi rétt á bótum. Þannig eru til lagafyrir-
mæli síðan á dögum Knúts ríka (1016—
1035), sem kveða á um bætur vegna aflim-
unar fingra og útlima, og er talið, að þessi
lög sén ekki frumsmíð, heldur tekin upp
eftir eldri lögum enskum og frönskum síð-
an um 600.
Hér verður ekki gerð tilraun til að rekja
heimssögulega þróun slysatryggingarmála,
lieldur aðeins reynt að rekja í stuttu máli
þróun slysatryggingamálsins á íslandi og þá
stuðzt við lagafyrirmæli.
Páll Sigurðsson
trygginga-
•yfirlæknir.
Segja má, að slysatryggingar séu sú grein
almannatrygginga, sem fyrst náði nokkurri
þróun hérlendis, og er sennilegt, að orsakar-
innar sé að leita í Jreirri staðreynd, að slys-
farir, einkum þó sjóslys, hafa alltaf verið
hér tíð, og þó einkum áður, er sjór var sótt-
ur á opnum bátum og skútum. Það er Jrví
skiljanlegt, að fyrstu lög um slysatryggingu
hér tóku eingöngu til sjóslysa. Þessi fyrstu
lög voru sett 10. nóvember 1903 og nefnast
lög um lífsábyrgð fyrir sjómenn. Samkvæmt
þessum lögum voru tryggingarskyldir alir
íslenzkir sjómenn á þilskipum, er stunduðu
veiðar liér við land. Tryggingin var kostuð
af sjómönnum að 2/3, en af útgerðarmönn-
um að i/3. Einu bæturnar, sem greiddar
voru samkvæmt þessum l'yrstu lögum, voru
dánarbætur.
Þetta var að sjálfsögðu ófullkomin trygg-
ing, enda leið ekki á iöngu, að breytingar
til lullkomnunar yrðu gerðar.
Með lögum 30. jálí 1909, um vátrygging-
arsjóð sjómanna, er tryggingunni breytt
FRÉTTABRÍIF UM HEILBRIGÐISMÁI.
10