Tíðindablaðið - 07.02.1975, Blaðsíða 6

wwm
TÍÐINDABLAÐIÐ fríggjadagin 7. februar 1975
Síða 6
Eitt nýtt blað
í søguni
Anwar Sadat forseti i
Egyptalandi sigur, at
Sovjetsamveldið og Eg-
yptaland eru nú komin
á eitt nýtt blað í søguni
um viðurskiftini millum
•! hesi bæði londini. Eftir
tingingar við sovjett-
iska uttanríkisráðharr-
: an, Andrei Gromyko,
sum hevur vitj að Kairo,
segði Sadat, at tað er
full semja millum bæði
londini. Teir komu á-
: samt um summar av
teimum spurningum,
í sum viðgjørdir vóru,
1 men aðrir týðandi spur-
ningar skulu bíða til
sovjettiski aðalskrivar-
in Leonid Brezjnev
; kemur til Kairo at vitja.
Sadat segði, at eftir
vitjanina hjá Gromyko
: er Egyptaland nu til
reiðar at taka imóti am-
erikanska uttanríkis-
ráðharranum, sum
kemur til Kairo um
stutta tið. Egyptiski
forsetin segði, at undir
royndunum at fáa frið í
Miðeystri er tað um-
ráðandi at roynt verður
at gera skjótt av, tí tað
verður avgerandi hvat
ið hendir teir komandi
triggjar mánamar.
Andrei Gromyko
: segði, at tær samráð-
ingar, sum hann hevur
havt í Kairo, hava verið
týdningarmiklar. Hann
segði, at tað er ikki
endaliga avgjørt, nær
Brezjnev skal vitja
Kairo. Brezjnev skal
eisini vitja Sýrialand og
Irak.
Ikki stór
úrslit
Vesturtýski samveldis-
kanslarin, Helmut
Schmidt, og franski for-
setin, Giscard d’Es-
taing, tingaðust í Paris
mánadagin og týsdag-
in. Eftir tingingamar
segði franski forsetin,
at teirra sjónarmið lógu
ikki langt frá hvørjum-
øðmm viðvíkjandi prís-
inum á landbúnaðar-
vømm og bretsku ting-
ingarnar við felags-
marknaðin um treytir-
nar fyri bretskum lima-
skapi í EF.
Eygleiðarar í Paris
siga tó, at tað em ikki
tey stóru úrslitini, sum
em komin burturúr
tingingunum. Teir vóru
samdir um, at ein fund-
ur eigur at haldast mitt
í mars millum oljufram-
leiðarar og oljukeypar-
ar.
STUTT
UTTANEFTIR
Tingast um
samvinnu
Embætismenn fyri
handilssamgongumar,
Comoecon og Felags-
marknaðin, hittust týs-
dagin til fundar í Mos-
kva. Tíðindi siga, at
embætismenninir skulu
royna at finna fram til,
hvussu hesar báðar
samgongur kunnu fáa í
lag størri samband sín-
ámillum. Tað var vænt-
að, at fundurin fór at
vara í tríggjar dagar,
og hetta er mest at
skilja sum ein fyrireik-
andi fundur til samráð-
ingar, sum ætlanin er
at hava seinni.
Heath tekur
seg aftur
Tann fyrrverandi
bretski forsætisráð-
harrin, Edward Heath,
hevur tikið seg aftur
sum formaður í tí kon-
servativa flokkinum og
sum leiðari fyri kon-
servativu andstøðuni i
tinginum. Hann boðaði
frá hesum, eftir at hann
hevði verið við undir-
lutan í eini atkvøðu-
greiðslu í flokkinum um
formansstarvið i flokk-
inum. Edward Heath
fekk 119 atkvøður og
Margaret Tatcher fekk
130. Hon fekk tó ikki
nóg nógvar atkvøður til
at verða vald í fyrsta
umfari, og ti verður ein
atkvøðugreiðsla hildin
aftur seinni. Tann fyrr-
verandi ráðharrin fyri
Norðurírland, William
Whitelaw, hevur sagt
frá, at hann fer at royna
at gerast formaður við
annað umfar av for-
mansvalinum. Marga-
ret Tatcher, sum er 49
ára gomul, er tann
fyrsta kvinna, sum hev-
ur havt nakran veru-
ligan møguleika at ger-
ast formaður í tí kon-
servativa flokkinum í
Bretlandi. Tað verður
roknað við, at aðrir
konservativir politikar-
ar fara at royna at
vinna formanssessin.
Edward Heath var
forsætisráðharri frá
1970 til 1974. Tað
gjørdist greitt, at tað
var ivingarsamt, um
hann fór at vera sitandi
sum formaður í flokk-
inum, eftir at hann
hevði tapt tvey parla-
mentsval í fjør.
Til USA at
biðja um
at fáa vápn
Týsdagin byrjaði pakistanski forsætis-
ráðharrin, Ali Bhutto, eina fýra daga
langa vitjan til Washington. Millum ann-
að ætlaði hann at royna at fáa amerikan-
ararnar at taka eitt forboð um sølu av
vápnum til Pakistan úr gildi.
Hetta er aðru ferð, at Ali
Bhutto vitjar Washington
tey trý árini, hann hevur
staðið á odda fyri pakis-
tansku stjórnini. Seinast
hann var har var í septem-
ber í 1973, meðan Nixon
enn sat í Hvítu Húsunum,
men hart kroystur av Wat-
ergate-gøluni, sum seinni
noyddi hann frá.
Eisini ta ferðina royndi
Bhutto at fáa amerikanar-
amar at lata seg fáa vápn,
men tað var tó als ikki tað
einasta endamálið við vitj-
anini hjá honum.
Forboð síðani
1965
Siðani kríggið millum In-
dia og Pakistan í 1965 hev-
ur USA ikki viljað selt
hesum báðum londum
vápn. Alment er onki frætt
um, at amerikanararnir
eru sinnaðir at taka hetta
bannið úr gildi. Eitt und-
antak gjørdi Nixon tó í
1970, tá hann gekk við til
at selja ávís sløg av her-
naðarligari útgerð til Pak-
istan.
Tað er tó ymiskt, sum
bendir á, at amerikanarar-
nir ikki hava í hyggju at
halda fast við vápnafor-
boðið. Ein gmnd til, at teir
hava verið trekir at játta
Ali Bhutto vápn er, at teir
vita, at henda avgerð fer
ikki at vera væl umtókt í
India, og hetta kundi so
skatt royndimar at bøta
um viðurskiftini millum
hesi lond.
Tó segði Nixon fleiri
ferðir, at hann meinti, at
indarar gjørdu ov nógv av,
tá teir talaðu um at Pak-
istan er ein hóttan fyri
India. Hann segði, at tað
var als ikki nakar ivi um,
at India var tað nógv
sterkara landið, og tí
kundi Pakistan ikki vera
nøkur álvarslig hóttan.
Kann gjalda
Kortini er tað greitt, at
USA kemur ikki at senda
vápn til Pakistan í so stór-
um nøgdum, sum gjørt
varð fyrr, men takkað
verið peningaligari hjálp
frá arabarunum, kann
Pakistan eftir øllum at
døma gjalda fyri øll tey
vápn, sum landið fær.
Um Gerald Ford ger av,
at hann vil selja Pakistan
vápn, so kann hann rokna
við tí møguleika, at kon-
gressin sigur nei. Tá Ali
Bhutto kom til Washing-
ton var tað greitt, at amer-
ikanskir embætismenn
høvdu ikki tikið støðu til,
hvat teir skuldu siga til
áheitanina frá forsætisráð-
harranum um at fáa vápn.
Or Washington siga menn,
at londini í Asia ikki
longur standa so ovarlaga
sum fyrr á amerikanska
Iistanum yvir tey mest
týðandi politisku málini.
Síðani 1973 eru viður-
skiftini nakað batnað mill-
um Pakistan og India,
men ikki so nógv, at lond-
ini eru til reiðar at slaka í
útbygging av verjuni móti
hvørjumøðrum. Tey vers-
naðu viðurskiftini millum
Pakistan og Afghanistan
og Iran hava skapt trupul-
Ieikar fyri Pakistan, og
Bhutto hevur eisini sagt,
at spreingingin av tí fyrstu
indisku kjarnorkubumbuni
er ein atvoldin til, at tað er
umráðandi hjá landinum
at fáa meira vápn.
Vápnahjálpin til
Turkaland steðgað
Turkar fara at taka støðu sína í
NATO upp til viðgerðar av nýggjum
Tað var longu í fjør, at
amerikanska kongressin
avgjørdi, at vápnahjálpin
úr USA til Turkalands
skuldi steðgast, um ikki
framstig hendu undir
royndunum at loysa Ky-
pros-spurningin. Tvær
ferðir hevur avgerðin at
steðga vápnahjálpini verið
útsett, men mikudagin í
hesi vikuni kom forboð
umsíðir í gildi.
Bæði Henry Kissinger
uttanríkisráðharri og Ger-
ald Ford forseti vóru hart
ímóti at forboðið kom í
gildi, men tá Kissinger í
síni seinastu frágreiðing til
kongresSina um viðurskift-
ini á Kypros mátti ásanna,
at lítil framstig vóru hend í
royndunum at loysa stríðið
har, so avgjørdi kongress-
in, at nú skuldi ikki bíðast
við vápnaforboðnum til
Turkalands.
Onki við Kypros
at gera
Týskvøldið helt turkiska
trygdarráðið ein fund um
málið nakrar tímar, áðrenn
forboðið varð sett í verk.
Eftir fundin segði turkiski
forsætisráðharrin, at tað
er eitt ógvuliga stórt mis-
tak av amerikansku kon-
gressini at steðgað hernað-
arligu hjálpini til Turka-
land.
Hann segði, at tað er
skeivt at rokna vápna-
flutningin sum eina gávu
ella eina tænastu, ið USA
hevur gjørt Turkalandi.
Hann segði, at Turkaland
fer nú at taka støðu sína
mótvegis USA upp til við-
gerðar av nýggjum, og fer
møguliga eisini at taka
sina støðu í NATO upp til
umhugsunar.
Turkiski forsætisráð-
harrin legði stóran dent á,
at hesin vápnaspurningur
hevur onki við Kypros-
kreppuna at gera, og uttan
mun til, hvussu stórt trýst
ið verður lagt á landið, fer
Turkaland at halda fram
við at verja tey lógligu
rættindini hjá turkisku
kypriotunum, segði hann.
Hornasteinurin
Grundin tU, at Kissinger
var so íðin eftir at fáa
hjálpina at halda fram er
tann, at eftir hansara upp-
fatan er Turkaland homa-
steinurin undir royndun-
um hjá USA at kunna gera
seg galdandi i eystara
parti av Miðalhavinum.
Hann hevur sagt, at vandi
er fyri, at Turkaland kann
taka seg burturúr NATO
og áleggja amerikanamn-
um at taka herfólk sítt av
teimum støðunum, sum
teir hava í Turkalandi.
Undir tí orðaskifti, sum
leingi hevur verið í USA
um málið, hevur Kissinger
eisini sagt, at steðgar USA
vápnahjálpini, so fer hetta
at minka um møguleikar-
nar hjá USA at hjálpa til
at loysa trætuna um Ky-
pros.
Turítiskir hermenn á Kypros