Samtíðin - 01.07.1942, Qupperneq 14

10
SAMTÍÐIN
smekkleysi rithöfunda að viðhalda
stafsetningu ])ess máls, sem þeir liafa
fyrir sér í það og ])að skiptið eða er
þeim tamast. Við það skapast líka
sá ruglingur, að sarna iieitið fyrir-
finnst í íslenzku máli í margs konar
myndum, stafsetningin er t. d. þýzk,
frönsk eða ensk og gefur íslenzkum
lesanda enga iiugmynd um, hvernig
kveða skuli að orðinu, þó að svo vel
vilji til, að engin annarleg stafasam-
bönd né merki sé að finna i þvi.
Vel mætti gefa það eftir, að nokkur
erlend hljóðtákn væru tekin upp til
viðbótar íslenzka stafrófinu, i þeim
eina tilgangi að gera stafsetningu
þessara eiginnafna sem nakvæmasta
stælingu rétts framburðar, t. d. ii, w,
enda væru það aðeins stafir eða tákn,
sem fyrir koma í heitum úr skyldum
málum, þeim, sem liéldu uppruna-
legri stafsetningu sinni skv. því, sem
að framan er sagt.
Hér hefur erlendum landfræðiheit-
um verið skipað i þrjá flokka og bent
á sína regluna fyrir hvern þeirra.
Undir þriðja flokkinn mætti lika
fella öll önnur eiginnöfn úr þeim mál-
um, sem koma þar til greina.
Tímahært er, að sérfróðir menn
íliugi þetla málefni og leggi fram til-
lögur sínar. Sem fyrst þyrfti að koma
hér á föstu kerfi, sem lögskipað yrði
og útvarpi og prentsmiðjum væri
skylt að fara eftir. Þá er nauðsynlegt,
að gefin verði út orðabók yfir land-
fræðiheiti, með ýmsum upplýsingum,
þannig að liún gæti verið góð hand-
hók fyrir barna- og unglingaskóla
landsins. Það þyrfti hvorlci að vera
stór bók né dýr. En þörfin er hrýn
fyrir slíka bók, meðan hér er enga
alfræðibók' að fá. Jafnhliða ætti að
gefa út vandaða og næsta fullkomna
landkortabók. Það er smán fyrir oss
að þurfa að rélta hörnum vorum úl-
lendar kortahækur, þar sem lönd og
staðir heita öðrum nöfnum en í
landafræðinni stendur, sumum svo
fáránlegum, að hlessuð börnin geta
ekki einu sinni kveðið að þeim. Vér
eyðum nú svo miklu fé i glys og
skemmtanir og alls lconar hégóma-
skap, sem út af fyrir sig er oss til
lítils sóma, og enn minni, þegar vér
látum oss jafnframt vanhaga um
ótalmarga sjálfsagða liluti, er orðið
gætu til þekkingarauka og verndunar
]>jóðernis og tungu.
Verjum stríðsgróðanum fyrst og
fremst í það að afla oss slíkra liluta;
verjum honum til eflingar liinu
menningarlega sjálfstæði voru. Sem
stendur er það líka lielzt á því svið-
inu, sem enn virðist um sjálfstæði að
ræða. Og það megum vér aldrei
missa. 1 haráttunni fyrir því er tung-
an öruggastá vígið, og ekki kemur til
mála að víkja úr þeim síðustu varn-
arstöðvum, meðan nokkur frjálshor-
inn íslendingur stendur uppi.
Somirinn: — Pabbi, ég hefi bú-
ið mér til þessa fiðlu!
Faðirinn: — Það var svei mér
vel gert. En lwar fékkstu strengina?
Sonurinn: — Ég tók þá úr píanó-
inu þínu.
Efnið gott og verðið vægt,
vel Jjví öllum semur.
Það er mörgum höndum hægl
að hirða það, sem kemur.