Sameiningin - 01.09.1888, Síða 4

—108—
hcnni bæði meS já og nei. Fermdir og fullorSnir íslend-
ingar eru yfir höfuS aS tala allir læsir, en af þessum
sömu eru ákaflega margir, sem ekki kunna aS lesa. Og þeg-
ar vér segjum, aS margir þeirra, sem læsir eru, kunni eigi
aS lesa, þá eigum vér ekki fyrst og fremst, og því síSr ein-
göngu, viS þá, sem stirSir og seinir eru í lestrinum, þá, sem
örSugt eiga meS aS komast fram úr því, sem ritaS (prentaS)
stendr; því um þá munu flestir, ef ekki allir, segja, aS
þeir kunni í rauninni ekki aS lesa. Yér erum öllu heldr
aS hugsa urn þá, sem meS réttu má segja um, aS þeir lesi
reiprennandi, um þá, sem hiklaust meS því aS líta á bókina
geta komiS meS þaS, er þar stendr svart á hvítu. Margir
þeirra, sem þannig eru fluglæsir, kunna ekki aS lesa. „Sjá-
andi sjá þeir ekki, og heyrandi heyra þeir ekki“, sagSi Jesús
um heila hópa af þeim mönnum á sinni tíS, sem höfSu
hann í eigin persónu fyrir augunum og greinilega meS eigin
eyrum hlustuSu á þaS, sem hann sagSi. þeir sáu, og sáu þó
ekki. þeir heyrSu, og heyrSu þó ekki. Eins má segja um
marga fermda og fullorSna meSal vors fólks: Lesandi lesa
þeir ekki. þeir eru allir læsir, en margir kunna þó ekki
aS lesa.
HvaS er skrifaS ? Hvernig les þú ? þaS, aS læsir menn
hafa svo lítil not og oft alls engin not af því, sem skrifaS
stendr, og af því, sem þeir lesa, hversu gott, sem þaS nú er,
sem þeir lesa, þaS kemr, ef til vill, fremr öllu öSru af því,
hvernig þeir lesa þaS. Menn segja stundum, aS sumir menn
lesi þaS eSa þaS eins og djöfullinn les biblíuna. En viS slíkan
lestr er hér alveg ekki átt. þaS, þegar einhver tekr eitthvaS,
er einhvers staSar stendr skrifaS, og les þaS í þeim tilgangi,
meS þeim fasta ásetningi, aS rangfœra þaS, snúa því upp, sem
niSr á að snúa, og niSr hinu, sem upp veit, höfundinum eSa
því málefni, er hann heldr fram, til skammar eSa skaSa, þaS
liggr alveg fyrir utan umtalsefni vort í þetta skifti. þaS
er annars konar illr lesti', sem vér vildum minna á. það
er þess konar lestr, sem er af sarna tagi eins og hugsun-
arlaus, skilningslaus, andlega ómelt utan-bókar-kunnátta.
Menn læra oft vísur og vers, ritningargreinar og aSra
kafla af sarnan hanganda máli utan aS, svo nákvæmlega,