Sameiningin - 01.01.1892, Síða 9

—185—
]ieir eni nærri eins hræddir vi5 þennan fyrirhugaöa skóla
og huldufólk, sem skemmtir sjer að’ nóttu til í rnannahí-
býluin, er við dagsljósið.
12. des. höfðu einhverjir af þessum huldumönnum boð-
að til fundar á Mountain; átti þar að taka skólamálið fyrir
og var heldur en ekki drýgindalega talað um fundinn.
T-ilgangurinn með auglýsinguna í Heimskringlu, sem engin
af þessum hetjum hafði kjark í sjer til að setja nafn sitt
undir, hefur auðvitað verið sá, að koma fólki til að trúa
þ\í, að á fundinum yrðu liestir málsmetandi Islendingar
bæði fyrir sunnan og norðan til að leiða hesta sina saman.
Enda hafði það verið rækilega útbreitt munnlega að svo
mundi verða, án þess þó nokkur flugufótur væri fyrir því.
Allt þetta var gjört til að narra fólk til að koma saman.
J'.n þeim brást þar bogalistin. Enginn af riieðlialdsmönnum
skólamálsins ætlaði sjer að koma, heldur láta þá Jiina tala
við sjálfa sig eins og þeir optast liafa þá ánægju að gjöra.
Af tilviljun bar svo við, að sá sem þetta ritar, kom að
Mountain um það leyti að fundurinn byrjaði og tók þátt
í úmræöunum. Nálega allt það fiílk, sem komið háfði, var
utansafnaðarfólk í meii'a og rninna skyldugleik við nienn-
ingarfjelagið, sem fæddist hjerna um árið einungis til að
deyja. Fátt eitt af safnaðarfólki kom, jregar fram í sótti.
Astæðurnar, sem fram komu á fundi þessum móti skólan-
um, voru gamlar og alþekktar og skulu hjer nefndar þær
lielztu:
1. Skóli jressi ætti að rígbinda menn við íslenzkt
]jóoerni og íslenzka tungu. Hann ætti að verða verkfæri
í höndum prestanna til þess að láta Islendinga í landi
jressu um aldur og æfi vera íslendinga, en aldrei innlenda
menn. Prestarnir s jeu hræddir um að vald þeirra ytir hug-
um manna verði að engu um leið og menn skipti um
tuitL'umnl og ]>jiUerni. — Svarað var á ]>essa leið: þeir, sem
halda ]>ví fram, að skólinn eigi að hamla mönnum frá því
að verða hjer innh-ndir í anda og sannleika, fara vísvit-
andi mcð ósannindi. Aldrei hefur nokkurt orð verið talað
í þá átt, og aldrei la-fur nokkrum inanni slíkt til liugar
konriö, Með því að kenna sögu og bókmenntir þessa lands