Íslendingur - 08.07.1921, Síða 3

35. tbl.
ÍSLENDINGUR
131
stöðum í vor, og Garðar sonur Jóns í
Möðrufelli. Báðum þessifm efnismönnum
varð »hvíti dauðinn« að bráð. Gieðilegt
að frétta þá bætist fé í berklahælissjóð
Norðurlands til að reyna að bæta úr því
böli, sem höggið er í sveit unga, fólksins
hjá okkur, og þökk sé þeim mönnum,
sem komu því í gegn, að Eimskipafélag
íslands gaf 10,000 kr. til Heilsuhælissjóðs
Norðurlands.
OG
Símfréttir.
Rvik í dag.
Siðasta daginn er konungur
dvaldi hér stofnaði hann is-
lenzkt heiðsmerki, Fálkaorðuna,
3 gráður. .Æðsta heiðursmerki
konungur, drotning, prinsarnir,
fón Magnússon forsœtisráðh.,
Neergaard forsœtisráðh. Dana,
C. Christensen, Kruger kon-
ungsriddari. Stórkrossriddarar
Dr.'Kragh sambandslaganefnd-
armaður, Sveinn Björnsson
sendiherra, Böggildsendiherra,
fón Sveinbjórnsson konungs-
ritari, fóh. Jóh. bæjarfógeti,
Bjarni fónsson frá Vogi. Einar
Arnórsson stórriddari ogmarg-
ir fleiri, Danir. Riddari einn Is-
lendingur, Þorsteinn M. fóns-
son alþingism.
Konungur gaf 10000 krónur
til landsspitalasjóðsins og 5000
kr. íil fátœkra i Reykjavik.
Konungur sendi loftskeyti
þá hann fór úr landhelgi, og
þakkaði allar móttökurnar og
vinsemd landsmanna.
Ekki um annað talað í bœn-
um en um hækkun fiskitollsins
á Spáni. Hækkaður upp i 72
peseta. Morgunblaðið skrifar,
að sjálfsagt sé að taka fult til-
lit til mesta atvinnuvegar lands-
ins, þó mörgum sé sárt um
bannlögin sé nauðsynleg til-
hliðrun.
Stórstúkuþingið hefir sent
áskorun til stjórnarinnar, um
að láta ekki undan Spánverj-
um.
Inflúenzan eykst en er væg
og stendur stutt.
Kolaverkfallið upphafið i
Bretlandi. Vinna byrjuð aftur
og allar hömlur á kolasölunni
úr gildi numdar.
Siðustu fregnir erlendar lýsa
yfir ófriðarástandi milli Bolsi-
vika og Japana. Búist við styrj-
öld.
co
Heilbrigð skynsemi.
ni.
»Hcdbrigð skynsemi* lætur drjúg-
iega yfir sér. Hún þykist hafa með
rökfimi sinni niðurbrotið þann grund-
völl, sem grein mín sé bygð á, en sá
grundvöllur segir hún að sé eftir því,
sem frekast verður skilið, skoðanir B.
L. (og þá vitanl. í Dags útgáfunni).
Hún segir að B. K. slái þvi föstu
fyrir fram, að allar skoöanir B. L séu
réttar og sanuar og hann sé drengur
góður. Grein lians sé bygð á þessari
fyrir-fram-niðurstöðu, en hún flutti allt
máttlaust með málstað Björns vegna
þess, að þessi grundvöllur sé hruninn
í rústir. (Aldrei þykist Dagur hafa
gert tilraunir til að ærumeiða hr. B.
L.!!) — Það er annars leiðinlegt, eins
og skynsemin hefir oft þurft að byggja
á þessari röksemd, að hún hefir alveg
gleymt að færa henni stað!
En hvað sem þessu líður. Má nú
spyrja hina slingu, rófimu skynsemi:
Hvers vegna lætur hún svo ekki stað-
ar numið við þessa röksemdafærslu?
Petta er einmitt svo ljómandi gott,
því að þeir sem trúa hverju orði sem
Dagur segir, mundu vitanlega trúa
þessu líka. Hinsvegar er það alveg
óskiljanleg hegðun af svo ágætri skyn-
semi, að fara síðan með miklum fjálg-
leik í löngu máli, að andæfa því, sem
hún þykist áður hafa gagngerlega nið-
urrifið og kollvarpað.
Ojá. Mun skynsemina hafa grunað
það, að nudd hennar á þessum grund-
velli hefir mörgum þótt sáraómerki-
legt og helst hlátursefni að svo miklu
leyti, sem það hefir eigi þótt fólsku-
legt níð, eða heldur hún í raun og
veru að hún sé búin að vinna það
stórvirki, að mola grundvöllinn undan
fölskvalausri sannleiksleit, vegna þess
að hr. B. L. er sennilega hættur að
virða hana svars? Og’nú ætli hún svo
að ganga frain á leiksviðið með hrygg
og hala, hornum og klaufum — í
sinni fullkominni virðulegu persónu,
til þess að taka á móti lófaklappi al-
mennings.
Retta er mikið umhugsunarefni.
Rað má gjarnan heita svo, að grund-
völlurinn undir grein minni hafi verið
hinn sami og undir fyrirlestri hr. B.
L. eins og hann kom mér fyrir sjón-
ar og síðar kemur fram í gein þessi.
IV.
Mér skibt, að nú orðið megi það
vera blindir menn, sem ekki sjá til
hvers refar Dags hafa verið skornir í
vetur. Og sá tilgangur á vissulega að
takast til greina, þegar litið er á at-
hæfi blaðsins og dómur kveðinn upp
yfir því. Dagur segir n.I. sjálfur, að
þessi tilgangur sé sá, að baka hr. B.
L. ȇlitshnekki og hneisu*.
Lííum á sakir þær, sem blaðið þyk-
ist hafa á hendnr B. L. Rær eru
fólgnar f því, að hr. B. L. liafi borið
fram ókvæðisásakanir á hendur ýmsum
nafnkendum mönnum (vitanlega til
þess að auka þessum mönnum óvirð-
ing eða álitshnekki).
Blaðið ásakar þannig B. L. fyrir
það, sem það jafnframt lýsir yfir, að
sé tilefni sinna eiginna ásakana á
hendur hr. B. L.
Talar því blaðið ódjarft úr flokki
og kveður alla dóma upp yfir sjálfum
sér um leið.
Nú má segja, að sá valdi meira, sem
upphafinu veldur. Dagur segir að
leyfilegt sé að ausa þann mann per-
sónulegu órökstuddu níði, sem dirf-
ist að ræna áðurnefnda merkismenn
misnotkunar á almennu trausti. Það
gerir hann. Hin siðferðislega ástœða
Iimheimíumeim
fyrir áskrifendagjöld Islendings eru:
I Vestur-Húnavatnssýslu:
- Austur-Húnavaínssýslu:
* Skagafjarðarsýslu: |
- Þingeyjarsýslu:
Björn P. Blöndal póstafgrm. Hvammstanga.
Carl Möller verzlunarmaður Blönduósi.
Benedikt Jóhannsson verzlunarm. Sauðárkrók.
t
Vilhelm Erlendsson verzlunarm. Hofsós.
E. Möller verzlunarstj. Haganesvík.
Bjarni Benediktsson, kaupm. Húsavík.
ar þannig sú, að það eina, sem einn
gerir, það megi og annar gera.
Nú hafa ýmsir orðið til að drýgja
margskonar vammir og skammir, t. d.
segja ósatt. Mér sýnist því Dagur muni
leyfa sér það, hvenær sem hann hygg-
ur það tiltækilegast til þess að ná til-
gangi sínum. En þegar svona er kom-
ið, er blaðið sjálft búið að ómerkja
sig að eigin ummælum með rök-
semdafærslum sínum. Pá má leiða af
ályktanir á þessa leið: Mannskemm-
andi ásakanir þær, sem blaðið vill eigna
B. L., geta verið upplognar og blaðið
getur hafa samkvæmt siðferðis-»teori-
um« sínum rangfært framkomu hr. B.
L. 2. febr. s.l. í þvi skini, að rægja
hann og tortryggja í augum eyfirskra
kjósenda. Pað er skoðun mín, eins og
hér verða leidd frekari rök að, að
þetta sé rétt.
V.
í 12. tbl. ísl. tekur hr. B. L. fram,
að tilgangurinn með erindi sinu hafi
verið sá, að vekja marga til umhugs-
unar um þau alvarlegu »málefni«, sem
mest lágu þjóðinni á hjarta. Eg álít,
að flestum öðrum en hinum »nokkuð
mörgu« fylgifiskum Dags hafi virst B.
L. vera þessum tilgangi fullkomlega
trúr. Hann hafi eigi verið að útbýta
manndrápsklyfjum af mannskemmandi
ásökunum og skilyrðislausum fullyrð-
ingum, heldur verið að leggja fram til
umræðu og gagnrýni sinar skoðanir
á ýmsum landsmálastefnum, leitandi
upplýsinga hjá þeim, sem átt hefði að
geta veitt sönn og fullnægjandi svör.
Hr. B. L. tók það sérstaklega fram
og lýsti yfir því, að hann vildi ekkert
annað fremur en ,breyta þessum skoð-
unuin einum, ef þau svör sannfærði
sig um að þær væru rangar.
Petta álít eg fullkomna sannleiksást.
Skoðun, sem borin er fram með
spurningu, til þess að standa eða
falla með réttu svari, er alls ekki
hœgt að nefna mannskemmandi ásök-
un, sé hún óréttmæt, þá er svarið full-
komin verja, en réttmæt skoðun getur
engan skemt hvorki skálk eða val-
menni.
Petta skýtur allmjög skökku við
frásögn Dags, en eigi að síður hygg
eg, að nokkuð margir af þeim, sem
fundinn sátu, verði einnig til að
samþykkja þessa skoðun. Hinsvegar
gætu þeir, sem ekki voru á fundinum,
en tekið hafa til greina viðurkendan
tilgang bla^sins og siðþroska, nú far-
ið að ráma í, hvernig blaðinu var
hægðarleikur að laga þetta í hendi
sér.
Fyrst býr það ásakanirnar til úr
þeim ályktunum, sem draga hefði mátt
af spurningunum, ef þeim hefði verið
greidd röng svör. Pegar þetta þrek-
virki er unnið, fer blaðið af gróuviti
sínu að bisa við að koma þeim á
hendur ýmsum nafnkendum mönnum,
og sýnir það út af fyrir sig, að biaðið
er furðu ratvíst á þá blettina, þar sem
hégómaskapurinn er aumastur fyrir og
þess vegna hættast við, að persónu-
hroki annarsvegar en vinátta gagnvart
einstökum mönnum hinsvegar blindi
sýn. í fullkomnu samræmi við þetta
notar það »viljalausu verkfærin«, i
gæsalöppum sem æsingameðal á bænd-
ur vegna þess, að það er jafn lík-
legt að kveikja blindan þjösnaskap
í þeim sem grunnhyggnir eru og lítil-
sigldir. Pegar Dagur hefir búið þann-
ig í poltinn er hann sýnilega orðinn
hreykinn af afreki sínu, enda setur
hann upp yfirburðabros og spyr á
þessa leið:
Hver eru nú gögn hr. B. L.?
Pví svarar hann svo með fyrsta flokks
spekingssvip:
Gögn hr. B. L. eru sem sé ekkert
annað en spurningar! (!!)
Dagur spyr oftlega, hvers vegna
Björn hafi spilt áliti sínu með því að
afla sér ekki auðfenginna upplýsinga
áður en hann kom fram þarna sem
fulltrúi sannleikans, og í svarinu til
rnín er hann enn með mesta alvöru-
svip að útskýra, hvílíka"lítilsvirðingu
slík framkoma veki.
Petta er reyndar aðdáanleg alvara,
þegar um fund er að ræða, þar sem
hr. Björn Líndal kemur fram til þoss
að afla sér og öðrum uppiýsinga og
skýrara skilning shjá þeim, sem plöggin
höfðu í höndum og fræðsluna gátu
veitt.
»Heilbrigð skynsemi* stendur stunal-
um á höfði með aðdáanlegri alvöru.
Oð
Skákdæmi nr. 4.
Eftir G. Bergsson póstmeistara,
Akureyri.
S v a r t.
Hvítt leikur og mátar í 2. leik.