Íslendingur - 27.10.1933, Page 5

AUKABLAÐ
ÍSLENDINGUR
j5
»Jörð«.
f'riðji árgangur »JarÖar« er fyrir
skömmu útkominn í einu bindi, sem
er hátt á þriðja hundrað blaösíður
að stærð.
Allur er hinn verklegi frágangur
ritsins hinn snyrtilegasti, svo aö yfir
öllu útliti »]arðart hvílir virðulegur
blær, er það, út af fyrir sig, hinn
nauðsynlegasti hlutur, að tímarit séu
þannig til fara, að þau bjóði af sér
góðan þokka. Og þaö gerir »Jörð«
með útliti sínu.
Er þá næst að athuga innihaldið.
Það er afar fjölbreytt, eins og sjálf-
sagt er að sé í riti, sem ber jafn
yfirgripsmikið naín. Mun iiér aðeins
drepið á þau atriði efnisins, er mér
á einhvern liátt hafa orðið hugstæð
við skyndilestur.
Fyrsta ritgeröin: Framtíð kirkj-
unnar, er mjög athyglisverð. Hún
er eftir ritstjórann, sr. Björn O.
Björnsson, Presturinn spyr: »Hvern-
ig stendur d því að heimurinn er að
snúa sér frá henni?< (þ.e. kirkjunni)
og hann svarar spurningunni hiklaust
og ákveðið: >Það er af því að hún
hefir ekki fylgt meistara sínum og
Drottni fast eftir. Trú hennar hefir
yfirleitt verið hálfvolg eða blendin.
ttún hefir því ekki megnað að leggja
hið lífgandi orð til málanna, með
sannfærandi afli.« — Það er eftir-
tektavert, að hér er gripið á því
kyiinu, sem um langan aldur hefir
þjáð kirkjuna, og því eftirtektaverð-
ara er það, þegar það er prestur,
sem kveður upp dóminn. — Þessi
hreinskilni sr. Björns er rnjög virð-
ingarverð, og á rneðan að kirkjan
á þá þjóna, sem þora að horfast í
atigu viö staðreyndirnar og segja
sannleikann hispurslaust, tel ég ekld
loku fyrir það skotið, aö kirkjan
geti »megnað að leggja hið lífgandi
orð til málanna.*
Sr. Björn segir ennfremur: >Það
er búið að hlaða svo undir oss,
nútímann, að af oss verður krafist
meira og miklu meira en af nokk-
urri annari undangenginni kynslóð.
Betur að sem flestir af þeim, sem
undir hefir verið hlaðið, kæmu auga
á þessi sannindi, og geröu sér ljóst,
að þeir eru ekki aðeins til sýnis á
þrepinu, heldur einnig til að verða
þjóöfélaginu og samtíðinni boðberar
þess fagnaðarerindis, sem tímarnir
krefjast. —
Hallgerður Höskuldsdóttir heitir
all-langt erindi, eftir sr. Ólaf Ólafs-
son, fyrv, fríkirkjuprest. Var upp-
haflega flutt í Útvarpið, en er nú
prentað í »Jörð«. Höf. er merkur
og þjóðkunnur ræðuskörungur, og
hefir tekið sér fyiir hendur að tala
máli Hallgerðar, sem honum þykir
að Njála beri söguna ver en efni
munu til. —
fað er ætíö góðs ínanns starf, að
rétta hluta þeirra, sem orðið hafa
fyrir ranglátum ásökunum eða stað-
lausum sleggjudómum. Frá því
sjónarmiöi skoðað er erindi sr. Ólafs
riddaralegs eölis, og á alla virðingu
skilið. Annars munu skoðanir manna
nokkuö á reiki um, hvernig beri að
skilja og skýra Njálu.
Flestum mun koma saman um,
að skáldsögublærinn sé nokkuö auð-
sær á ýmsum köflum hennar, en
hvað sé skáldskapur og hvað hafi í
raun og sannleika gerzt, þar býst
ég við að ágreiningur verði milli
manna. Ég skoða Hallgerði Hösk-
Sjálfyirkt þ + ® ©f rsi
7

Konan, sem þvær þvottinn minn, syngur:
Ef línið viltu fannhvítt fá
og forðast strit við þvottinn,
þér sem fljótast fáðu þá
FLIK-FLAK út i pottinn.
Allar húsmæður vilja helzt FLIK-FLAK
þvottaduft. Fað er því sjálfsagt að
FLIK-FLAK fáist í hverri verzlun.
Jorð til solu.
Jörðin Rútstaðir í 0ngulstaðahreppi er til sölu og laus til ábúð-
ar í næstu fardögum. Fasteignamat jarðarinnar er kr. 6500. Tún
er 5,8 ha. og gefur af sér 200 hesta í meðalári og nýrækt 40—
50 hesta. Fullur helmingur túnsins er vélslægt. Útheysskapur
er 300 —400 hundruð hestar. Ræktunarskilyrði eru góð á
jörðinni.
Hús jarðarinnar eru gömul en stæðileg.
Bjarni Einarsson skipasmiður Akureyri, tekur á móti kauptilboð-
um og gefur allar nánari upplýsingar viðkomandi jörðinni.
Akureyri, 4. okt. 1933.
Bjarni Einarsson.
uldsdóttur sem persónugjörfing hinnar
ófyrirleitnu, kaldlyndu og sjálfselsku-
fullu konu, sem höfundur Njálu not-
ar til að sýna, livað af geti lilotizt,
ef aldrei er beygt af.
Hann lætur þeim Bergþóru og
Hallgeröi lostið saman í sögu sinni
og verður af því sá eldur, sem öllu
gtandar. Speki Njáls, hreysti og
glæsimennska Gunnars og margra
annara, megna ekki að reisa rönd
við ofsa og ósköpum þeirra kvenna,
sem hafa skaphöfn Hallgerðar og
Bergþóru. Fess vegna virðist mér
að vörn fyrir máli Hallgerðar sé
hæpin, eða nokkurrar annarar sögu-
persónu, sem sköpuð er af þeim
kenndum og ástríðum, sem allir vita
að til eru, og hafa ætíð verið tiF, í
sálum kvénna og karla.
Eða liver mundi vilja ómaka sig
til að taka upp málstað Gróu sáluðu
á Leiti? Enginn, sem vissi að hún
er aðeins persónugjörfingur slúðurs
og kjaftæðis, en þó engu að síður
sönn og meistaralega máluð.
f*að kastar ekki rýrð á Njálu, í
mínum augum, þótt hún sé skoðuð
sem skáldsaga — hún heldur öllu
sínu fyrir því, sem máli skiftir.
Náttúra og siðmenning, eftir Odd
Björnsson, er ein af þeiin ritgerð-
um, sem vekja munu athyggli les-
enda »Jarðar«. Er þar óvægilega,
— en þó ekki um oí — deilt á ýmis-
konar yfirdrepskap í hugsun og
breytni manna, og leitast við að
sýna að margt aí því, sem eftir er
sókst, sé glepjandi og spillandi og
leiði í allskonar ógöngur. Er þar
bent á, það sem nú á síðustu árum
er alitaí að koma greinilegar í Ijós,
að »vísindum íylgi ofmetnaður og
stærilæti, og notuð séu þau í þarfir
hins óþarfasta og skaðvænasla, sem
til er: heildar-dráps og hernaðar-
djöfulæðis.«
Fleira mætti benda á í sambandi
við nefnda grein, sem vert er að
athuga, t. d. það sem höf. segir um
borga- og sveitalíf, og þó að ein-
hverjum þyki höfundur ef til vill
taka árinni full djúpt í, þú munu
menn verða að játa, að hann heíir
mikiö til síns máls.
l£g sleppi því, að minnast á þann
kafla þýðingarinnar »Kristur á veg-
um Indlands,* sem umræddur-ár-
gangur »Jarðar« ílytur. Ég hefi ekki
fylgzt með þeirri þýðingu frá upp-
hafi, en vil þó taka fram, að þýð-
ingin á bókarheitinu virðist mislukk-
uð. Samkvæmt gamalli íslenzkri
málvenju þýðir: Að vera á vegum
einhvers, allt annað en það, sem
skiljast á við heitíð: Kristur á veg-
um Indlands.s Fað mun hafa vakað
fyrir þýð., að þýða orði til orðs, en
það er oft miður heppilegt.
Margt er enn ótalið, sem »Jörð«
flytur, og sem allt mun verða vel
þegið aí lesfúsum mönnum,
Ég hefi að vísu verið dálítið und-
randi yfir að sjá »Tídægru« í ís-
lenzkri þýðingu í »Jörð«. Fví ef
minni mitt svíkur mig ekki, þá er
margt kámugt og kyndugt, sem sú
bók hefir að geyma, ef allt væri
þýtt, sem þar er saman komið En
»]örð* mun aðeins ætla aö birta
það, sem einhver ábati er að.
Að svo mæltu þakka ég »Jörð«
fyrir komuna, og hreinskilnislegar
umsagnir um eitt og annað.
F. H. Berg.