Íslendingur - 15.03.1935, Qupperneq 1

ISLENDINGUR
XXI. árgangur.
Akureyri, 15. marz 1935.
11. tölubl.
NYJA-BIO
Stefnir að
gjaldþroti?
Skuldirnar við útlönd
orðnar yfir 90 milj.kr.
Á síðastliðnum 8 árum, eða síðan
að Sjálfstæðismenn létu af völdum
1927, hafa skuldir þjóðarinnar við
útlönd aukist um rúmar 40 miljónir.
Voru þær við stjórnarskiptin um 48
milj. kr., en eru nú orðnar yfir
90 miljónir. — Skuldir ríkissjóðs,
sem hér eru meðtaldar, hafa meir
en þrefaldast á þessu tímabili, voru
túmar 11 milj. kr., en munu nú,
með síðustu lántöku, vera komnar
upp í um 35 milj. kr. eða vel það.
Á stjórnartímabili Sjálfstæðis-
manna lækkuðu skuldir ríkissjóðs
um þriðjung og hagur þjóðarinnar
gagnvart útlöndum batnaði um nær-
fellt 24 milj. kr. Síðan hefir Fram-
sóknarflokkurinn haft fjármálastjórn-
ina með höndum og á mesta sök
á því hvernig nú er komið.
Og fyrri hluti Framsóknartíma-
bilsins eru þau mestu góðæri, sem
yfir Iandið hafa komið, síðan það
fékk sjálfforæði. Tekjurnar streyma
í ríkissjóðinn og fara langt fram úr
allri áætlun. En öllu er jafnóðum
eytt og auk þess safnað skuldum.
Pegar svo kreppan skellur yfir, er
ríkið, eftir öll góðærin, vanmegnugt
að reisa rönd við henni og sekkur
dýpra og dýpra í skuldafenið, því.
eyðslan heldur áfram að vera sú
sama. —
Og svo óskaplegt er ráðlag Fram-
sóknarflokksins, að hann velur fyrir
fiármálaráðherra, þegar fer að syrta
yfir fyrir alvöru, unglingspilt, óreynd-
an °E þekkingarsnauðan um allt
það, er að fjármálastjórn lýtur, en
þekktan að glannahætti og ofstæki.
Er ekki hægt að hugsa sér fráleit-
ara val á manni til þess að stjórna
fjármálum ríkisins, enda hefir það
þegar sýnt sig á þeim fáu mánuð-
um, sem hann hefir gegnt embætt-
inu. Fjárlögin í ár og fjárlagafrum-
varpið fydr næsta ár eru með þeim
endemum, að þingsagan geymir
engin, er komast þar f n-'kkurn
samanjöfnuð. Eyðslan og skatta-
kúgunin meiri en nokkru sinni
áður. — Það er kreppuhjálpin, sem
fjármálaráðherrann, Eysteinn Jóns-
son, réttir að þjóðinni.
Afkoma síðastl. árs ætti þó sann-
arlega að hafa gefið ástæðu til, að
gengið yrði þannig frá fjárlögunum,
að þar væri sýnd einhver spam-
aðarviðleitni. Á búreikningi ríkis-
ins varð 21/* milj. króna greiðslu-
halli. Pó höfðu tekjurnar farið nær-
fellt 31/* milj. kr. fram úr áætlun.
En stjórninni hafði tekist að eyða
5,4 milj. meira en áætlað var á fjár-
lögum ársins. Urðu þau rúmar 17
milj. kr., en voru áætluð 11,6 milj.
krónur. — Hafa Framsóknarstjórn-
irnar aldrei getað haldið sig innan
ramma fjárlaganna, hvað útgjöldin
snertir, og því er komið sem komið
er, að ríkissjóðurinn er í botnlaus-
um skuldúm, en sem hefði þó verið
í lófa lagið að hafa skuldlausan, ef
fylgt hefði verið þeirri fjármáiastefnu,
sem Sjálfstæðismenn stjórnuðu eftir
á árunum 1924 — 1927.
Þá hefir hagur þjóðarinnar út á
við versnað á árinu 1934 um 10 — 11
milj. kr. Hefði mátt ætla að eitt-
hvert tillit væri tekið til þess við
samning fjárlagafrumvarpsins, en því
er enginn gaumur gefinn. Vöruút-
flutningur nam á árinu 44 milj. og
800 þús, kr. og er það um 2 milj.
og 200 þús. kr. minna en árið á
undan. Vöruinnflutningur hefir aftur
á móti orðið um 48VS milj. kr. —
Samkvæmt þessu er verzlunarjöfn-
uður ársins 1934 óhagstæður um
3 milj. og 700 þús. kr. — Aðrar
greiðslur til útlanda, en fyrir vörur,
eru áætlaðar um 7—8 miij. meiri
en innborganir frá útlöndum, aðrar
en andviðri vara. Hefir hagur þjóð-
arinnar þannig varsnað, eins og
fyr segir, um lö—11 milj. kr. á árinu
og gerir það ástandið afar alvarlegt.
Með þannig lagaða afkomu fyrir
augum og þegar fullkomin óvissa
er um söluhorfur íslenzkra afurða,
þegar sannað er, að aðal atvinnu-
vegur landsmanna, er gefur um 90%
af útflutningnum, er að kikna undir
sköttum og skyldum, þegar land-
búnaðnum þarf að hjálpa af heljar-
þröininni með kreppulánamiljónum,
þá finnur ríkisstjórnin, stjórn rauðu
flokkanna, þau ráð bezt henta, að
auka sem mest á örðugleikana.
Hún hækkar skattana, sem áður
reyndust of háir.
Og hún gefur út 15 miljón króna
fjárlög. Hún jafnar niðnr á þjóðina
útgjöldum, er nema nálega 700
krónum á hvert 5 manna heimili
í landinu. Og ætlar þó ekkert sem
nemur af þessari 15 nvljóna fjár-
fúlgu til þess að greiða skuldir,
Olæpsamlegra andvaraleysi hefir
engin stjórn, sem verið hefir við
völd f þessu landi, aldrei sýnt,
hvorki fyr eða síðar.
Og þjóðin og íslenzka ríkið er
að tapa tiltrú erlendis Skuldirnar
eru orðnar svo miklar, að viðskipia-
þjóðum okkar þykir nóg um. 90
miljónir krónur er engin smáræðis-
fúlga fyrir þjóð, sem telur aðeins
rúma 100 þús. íbúa. Síðasta lán-
taka okkar hjá Bretum sýnir líka að
þeim þykir full ástæða til að líta
eftir því hvað hér er að gerast, og
hvað getur svo af því leitt fyrir
sjálfstæði þessarar þjóðar, eí fjár-
hagurinn fer enn versnandi?
Það er svo sem engum efa
bundið, að verði framhald á því
framferði í fjármálastjórn landsins
og verið hefir ríkjandi stjórnartíma-
bil Framsóknarflokksins, er gjald-
þrot og glötun fjárhagslegs sjálf-
stæðis óumflýjanlegt innan tiltölu-
lega lítils tíma.
Fiskverziunin.
Markaðurinn gengur
sanian.
Versnandi horfur.
Öllum almenningi er það Ijóst,
að «i engu ríður meira, fyrir íjár-
hagsafkomu þjóðarinnar, en að fisk-
verzlunin sé trygg og fari vel úr
hendi. —
I?að hefir verið áhyggjuefui allra
hugsandi manna undanfarin dr,
hvernig tækist í hvert sinn að
koma í verð öllum þeim landburði
af fiski, s%m komið hefir hér á land
á ári hverju. — Arlegur fiskafli
landsmanna lieíir, sem kunnugt er,
meir en tvöfaldast sfðasta áratuginn,
og á þessum aukna afla hefir fjár-
hagur u'kis og landsmanna byggst.
Allar framfarir þessi árin má rekja
til þess, að tekist hefir að finna
markaði fyrir þessa aðalframleiðslu-
vöru landsmanna og koma henni í
verð. —
Nú eru allt annað en glæsilegar
horfur í þeim efnum.
Birgðir af saltfiski í landinu voru
um síðustu áramót um 18,000 smá-
lestir og hefir lítil breyting orðið
þar á siðan. — Aflinn, síðastl. ár,
nam 62.000 smálestum og fiskbirgð-
irnar um áramótin 1933 og 1934
voru 14,500 smálestir, svo að út-
flutningurinn síðastl: ár hefir numið
58,000 smálestum,
Árið 1933 nam saltfisksútflutning-
urinn o6,500 smálestum. Hefir því
útflutningurinn siðastl. ár orðið um
8 þús. smálestum minni en árið
1933, —
Þessi mismunur á útflutningnum
stafar eingöngu af innflutningshöml-
unum á Spáni — Árið 1933 voru
flutt þangað 11,000 smálestum meira
en innflutningur fékkst fyrir í fyrra.
— Er sá munur því 3000 smálestum
meiri en mismunurinn á heildarút-
flutningnum. — Svo til hinna mark-
aðslandanna hefir flutzt f fyrra meira
af fiski en árið 1933. Sýnir það
berlega, hve traustum fótum íslenzka
saltfiskverzlunin stendur, þegar inn-
flutningshöft viðskiptaþjóðanna koma
þar ekki í veginn. — En nú þreng-
ir að úr fleiri áttum.
Mikill hluti af þeim fiskbirgðum,
sem í landinu eru nú, eru verkaðar
fyrir Spánar- og Portúgalsmarkað.
Fer með útflutning á birgðum þess-
um mest eftir því. hvernig fer með
Laugardags- og
Sunnudagskvöld kl. 9:
N} mynd!
Sunnudaginn kl. 5:
Alþýðusýning. Niðursett verð.
Vester Vov Vov
Litli og Stóri
sýndir enn samkv, fjölda áskor-
áskorana.
innflutningsleyfi til Portúgal. Er nú
svo komið, að það þarf sérstakt inn-
flutningsleyfi fyrir fisk þann, sem
þangað er fluttur, og er þeim fisk-
framleiðendum bægt frá markaðin-
um, sem ekki hafa leyji. Eftir síð-
ustu fregnum þaðan eru taldar litlar
líkur á því, að innflutningurinn verði
leyfðar héðan, að nokkru ráði, jafn
vel útlit fyrir að markaðinum verði
algerlega lokað fyrir íslenzkum fiski.
Haía Norðmenn komið ár sinni svo
fyrir borð, að ætla má að þeir hafi
lagt undir sig mestallan portúgalska
markaðinn. — Þrengist þá um hag
vérn allverulega.
Og svo koma þær fregnir frá
Ítalíu, að innflutningur af fiski þang-
að verði stórkostlega takmarkaður,
jafn vel aðeins leyft að ílytja inn
35,%" af því fiskmagni, er áður var
flutt þangað. — Kemur þetta einnig
þunglega niður á íslenzkum fiskút-
flytjendum, þótt ekki sé það eins
viðurhlutamikið og skerðing spanska
markaðsins og lokun þess portú-
galska. —
Horfurnar fyrir saltfisksölunni
eru því allt annað en glæsilegar. —
Pað eina, sem gæti bjargað málun-
um við, eins og nú horfir, eru nýir
markaðir, — en hvar er þeirra að
leita?
í Suður-Ameríku, hafa einhverjir
sagt. — Jú, mikið rétt, þangað er
flutt mikið af saltfiski frá Newfound-
land, nokkuð frá Noregi, Skotlaudi
og víðar að — en okkar fiskur er
þar óþekkt vara og það tæki tíma,
og það langan tíma, að vinna hon-
um markað og breyta svo til hér
um verkun og útbúnað, sem þar
ætti \ið og krafist yrði. — Og langa
bið þola íslenzku fiskframleiðendurn-
ir ekki. —
En það liggur í hlutarins eðli, að
ef ekki fást nýir markaðir fyrir
saltfiskinn, þegar á næstunni, verð-
ur að takmarka framleiðslu hans og
flytja fiskinn út í annari mynd t. d.
nýjan eða freðinn.
Á hagstæðri fiskverzlun hvílir fjár-
hagslegur velfarnaður þjóðarinnar,