Íslendingur - 20.11.1936, Blaðsíða 2

2
ÍSLENDINGUR
skipulagi, ásamt þeim mönnum,
sem fremst hafa staöið í þeirri bar-
áttu, að veita heilbrigðu atvinnu-
lífi mn í Dalvíkur-þorp — án þess
að hafa nokkuð til samanburðar,
um kosti og yfirburði annars skipu-
lags — annað en hugðnæm heila-
brot sjálfs sín, liann hagar sér
eins og glópur, sem enn stendur á
því stigi, sem þú hefir sjálfur kallaö:
»Svartnætti vanþekkingarinnar«.
f*ú talar um mikinn »úlfaþyt« í
sambandi við stofnun »Vl,fél. Dalv.«.
Ég man ekki eítir öðrum »þyt« í
herbúðum íhaldsins, en nokkrum
blaðagreinum, sem fóru á milli mín
og stofnanda félagsins, kommúnist-
ans A. Straumlands. En ef ég man
rétt, þá fóru þeir leikar þannig,
að ábyrgðarmaður »Verkamannsins«,
varð að biðja lhaldið á Dalvik fyrir-
gefningar á frumhlaupi og rógi A.
Strl. á þehdur nafngreindum mönn-
um. —
Pá talar þú um »vaknandi frels-
isbaráttu« ’alþýðunnar á Dalvík. En
því ekki að kalla það frelsisstríð,
til þess að gera frásögnina meira
spennandi? Manstu nokkuð um
það, hverjar voru aðal frelsislietj-
urnar? Éað skyldu ekki hafa verið
nokkrir uppfiosnaðir útgerðarmenn?
Þú leiðréttir það, ef svo hefir eigi
verið. Annars er það þér að kenna,
ef þessar upplýsingar kynni e. t. v.
að draga úr þeim helgiljóma, sem
sagan og komandi kynslóðir myndu
hafa sveipað um höfuð þessara ó-
eigingjörnu fielsishetja. Má segja
um þig, að höggur sá, er hlífa
skyldi.
fú talar um gott samstarí innan
félagsins í öðru orðinu, en »tölu-
verð átök* í hinu. )ú, það fóru
töluverðar sögur af þessum »átök-
um« fyrir kosviingarnar 1934, þeg-
ar þið svifuð á milli »kommúnism-
ans» og »socialismans«, þegar Ein-
ar Olgeirsson og Ingólfur Jónsson
»sátu yfir« ykkur 1 2 daga og
Halldór Friðjónsson 3 daginn, —
(Sumir töluðu um þóknun í því
sambandi) Munu flestir hafa fylgt
»Verkal.samb. Norðurlands*, eins
og áður, en það réði þó úrslitum,
að V. S. N. þótti eigí nægilega sterk-
ur bakhjallur, ef til vinnudeilna
kæmi, og var þvl samþykkt, með
litlum meiri hluta, að ganga í Al-
þýðusamb. ísl (Upplýsingar frá
einum félagsmanni, ekki ósannorð-
ari en þú).
Ekki getur þú neitt um það,
hversu alvarleg átökin hafa verið.
en mér þykir það mjög að líkind-
um, að þar hafi hin »karlmannlega
ró alþýðunnar á Dalvík«, (sem þú
kallar) fengið sig fullreynda.
Sneiðina, sem þú réttir ung-
mennafélögum (»vormönnum íhalds
ins«), vil ég aðeins svara með því,
að kommúnistum — eöa jaínaðarm.
— hefir löngum veriö það þyrnir í
augurn, að á meðal æskulýðs sveit-
Móðir mín og fósturmóðir,
Steinunn Guðmundsdóttir, frá Hrís-
ey, andaðist í gær þann 19. þ. m.
Elínbjörg Þorsteinsdóttir.
Lilja Valdimarsdóttir.
anna skuli enn finnast menn og
konur, sem viJja starfa að þjóð-
þrifamálum af óeigingjörnum hvöt
um, og hafa þeir því notað hvert
tækifæri til þess að ófrægja og
kasta rýrð á félagssamtök þeirra,
um leið og þeir hafa reynt að ginna
ungmennaíélaga yfir til sín, En ég
get fullvissað þig um það, að ung-
mennafélagsskapnum, er meira lið
að fámennum hóp góðra manna og
kvenna, sem vita hvað þeir vilja,
og stefna að göfugu marki, heldur
en stórum hóp manna, sem nlaup-
ast undan merkjum, þegar mest á
ríður, og gerast leiksoppar í hönd-
um pólitískra »braskara«, sem hrópa
í sífellu: >Lifi kommúnisminn! Lifi
Lenin! (sjá Söngvar Alþýðu bls.
36), en niður með íhaldið, — þótt
vitanlegt sé, að innan »íhaldsins« séu
margir af mætuStu og beztu sonum
íslenzku þjóðarinnar.
Pú telur þú, að »Vl.fél.« hafi eflzt
mjbg. °g meðlimatala þess marg-
faldazt, »svo nú megi heita að hver
einasti verkamaður og sjómaður á
Dalvík«, sé f félaginu. Fyrra atriðið
skal ég ekki véfengja, en vil þó
geta þess, að sú meðlimafjölgun,
sem þú ta'.ar um, mun aðallega
hafa orðið eftir að félagið gekk í
Alþ.sambandið, og mönnum talin
trú um, að meo aðstoð þess væri
hægt að útiloka alla ófélagsbundna
verkamenn frá vinnu.
Að því er síðara atriðið snertir,
skal það tekfð fram, að við 12 vél-
báta, sem gengu hér til veiða í
sumar, störfuðu 78—80 manns, þar
aE munu vera 25 — 6 félagsbundnir,
og 53—4 utanfélags. Sýna þessar
tölur, að þú átt erfitt með að segja
rélt frá. (meira).
Aðalfandur
verður haldinn í
Sjáilstæiisfélasi flkureyrar
laugard. 21. þ.m. kl. 8,30 e. h.
í Verzlunarmannahúsinu.
1. Dagskrá samkvæmt
félagslögum.
2. Lögreglumálin.
F j ö 1 m e n n i ð !
Stjórnin,
Arthur Gook er kominn heim úr sum-
ardvöl í Etiglandi og heldur samkomu á
Sjónarhæð n k. sunnudag kl. 5 e. h.
Tómasi Björnssyni.
Jarðræktarlögin
nýju.
Undirtektirhreppabúnaðarfélaga
Þvi var snemma spáð. að bændur
landsins myndu ekki verða sér-
staklega hrifnir af sumum ákvæðum
jarðræktarlaganna nýju, þegar þeir
fengju lögin í hendur til gaum-
gæfilegrar athugunar og yfirvegun-
ar, enda þótt flutningsmenn þeirra
og málsvarar, þættust knýja íram
hinar helztu breytingar á gömlu
lögunum af móðurlegri umhyggju
fyrir hag bændanna og til þess að
tryggja sem bezt beint ábrifavald
HEILDSALA:
Umbúöapappir,
(20, 40, 57 og 90 cm).
Maccaroni
hvotfasodi
Pvottablámi
f’vottaduft
Handsápur fl. teg.
Ræstiduft
Gljávax (bón)
Skóáburður
F'ægilögur o. m. fl.
I. Brynjðllsson & Kvaran
Akureyri.
Leikfélag Akureyrar
bændann* innan Búnaðarfélags ís-
lands, með hinu nýja kosningafyrir-
komulagi til Búnaðarþings. — En
bændurnir sjálfir voru ekki kvadd-
ir til ráða, né um þeirra álit
spurt, áður en lögin voru sett.
Nú eru spárnar að rætast. Bænd-
ur eru að rumskast, Dómur þeirra
á jarðræktarlögunum nýju er að
birtast. Er hann mjög á einn veg
í hreppabúnaðarfélögunum, þar sem
til hefir spurzt.
Mótmæli gep ýmsum ákvæðum
I. og II. kafla Iaganna.
Atkvæðatölur með eða móti, vit-
um vér ekki alstaðar, en látum þó
eftirfarándi lista birtast til athugun
ar þeim, sem áhuga hafa á gangi
málsins 1 sveitum laadsins:
í Suður-Bingeyjarsýslu:
Bf. Svalbarðsstrandarhr. 15 með 9 móti.
í Eyjafjarðarsýslu:
Bf, Öngulstaðahr. 36 með 19 móti.
A Akureyri:
Jaðræktarfél. Ak. 5 með 44 móti.
í Dalasýslu:
Bf. Saurbæjarhr. 8 með 10 móti.
— Hvammshr, \
— Miðdalahr. nál. einróma móti.
— Hörðudalshr, '
I Snæfellsnessýslu:
Bf. Skógarstrandarhr. 2 með 14 móti.
— Helgafellssveitar 1
— Fróðárhrepps [ einróma móti.
I Árnessýslu:
Bf. Gnúpsverjahr. 4með21móti.
— Hrunamannahr. 26 — 29 —
— Biskupstungnahr. 24 — 22 —
í Rangárvallasýslu;
Bf. Austur-Eyjafjalla | Vérul. meirihl,
— Vestur-Líndeyja j móti.
— Rangárvalla. Nál. einróma móti,
— Holtamanna. 4 atkv. meirhl. með.
I Suður-Múlasýslu:
Bf. Skriðdalshr. — 5 með 13 móti.
— Breiðdalshr. — ~/s atkv. móti,
— Vallahr. — 7 með 6 móti.
— Norður-Valla — 7 með 5 móti,
— Eskifjarðar Tillaga stjórnarliða
felld með iöfnum atkvæðum.
í Norður-Múlasýslu:
Bf, Jökuldalshr, Yfirgnæfandi meiri
hluti móti,
— Tunguhr. — 5 með 17 móti.
— Fellahr. — 5 með 17 niúti
Fað' er eftirtektarvert, hvernig
Austfirðingar snúast við þessari
nýju lagasetningu, í kjördæmum
fjármálaráðherra og Pálanna.
HúsfriiSigurbjöru Jónasdóttir, kona Júlí-
usar Ólafssonar fynum bónda í Hólshús-
um í Eyjafirði andaðist að heimili sínu
s. 1. sunnudagskvöld. Hún var nálægt
sjötugu, myndar og atgerviskona.
Guómundur Pétursson útgejðarmaður
frá Akureyri, sem nú er staddur i Kaup-
mannahöfn, varð sextugur 17. þ. m.
er byrjað að æfa sjónleikinn »Dans-
inn í Hruna* eftir Indriða Einarsson.
Er leikrit þetta talið eitthvert veiga
mesta rit þessa höfundar. Þar heíir
hann að líkindum lagzt dýpst í list-
inni og tekizt bezt. Til grundvaliar-
leiksins liggur þjóðsaga sú í safni
Jóns Árnasonar, er nefnist »Dansinn
í Hruna*. Einnig liggja og ýmsar
aðrar þjóðsagnir til grundvallar leik-
ritinu, er gerist á fyrsta hluta
16. aldar og að efni til fjallar eink-
um um vald kirkjunnar yíir hngsun
manna og athöfnum á þessu tíma-
bili, og bannfæt ingum hennar og hinni
mögnuðu galdra- og þjóðtrú, er
þá var mest ríkjandi.
• Dansinn í Hruna« er stórfeng-
legur leikur og inn í hann er fléti
að fögru ástarælintýri, dönsum, söngv-
um og annari »tnúsik« er gerir hann
fjölbreytilegri en ella,
Leikurinn hefir áður verið sýndur
í Reykjavík 19-5 — 26, en hvergi
annars staðar á landi hér, og veldur
þar um, hve eriitt er aö koina hon-
um á leiksvið á ýmsan hátt. Að
Leikfél Ak, réðst, þrátt fyrir þdð,
í að laka hann til sýningar nú er,
að félagið telur sig eiga 20 ,ára af-
mæli f vetur, ennfremur að það var
svo heppið að geta fengið Ágúst
Kvaran til að hafa leikstjórnina á
hendi og leikur hann jafnframt aðal-
hlutverkið, Ógautan, er hann lék
áður 1 Reykjavík, og þótti takast
með ágætum.
Vegna langs æfingatíma og mikils
leiksviðsútbúnaðar, verður ekki hægt
að sýna leikinn fyr en upp úr næstn
áramótum. — Er þess að.vænta,
að bæjarbúar og aðrir, kunni að
meta viðleitni fátæks leikféiags, er
og nýtur mjög lítilfjörlegs opinbers
styrks, er það ræðst í að koma á
fót veigamikilli leiksýningu, með því
að sækja leikinn vel, er þar að
kemur.
□ Rún 593611248 — Frl . .
1 0. 0. F. 11811208 * l 2/«. — O.
BæJarstJórnarfundur var haldinn þriðju-
daginh 17. þ. in. Voru þar samankomnir
aliir bæjarfuiltrúarnir — öðru hvoru a.m.k.
— Voru þar ýms bæjarmál til umræðu
og ályktana, sein ekki eru tök á að geta
um að þessu sinni. Skai aðeins tveggja
getið:
1. „Jón Sveinsson kom fram með til-
lögu uin aukastyrk úr bæjarsjóði til elli-
launa handa þeim, sem hjá höfðu verið
settirum elli styrk, og viðbótarstyrk handa
tveimur, er honutn þótti hafa oflítið bor-
ið úr býtum við úthlutun. Var tillaga
þessi samþykkt ineð samhljóða atkvæð-
urn.
2. Kosin var, samkvæmt ósk) frá Sjó-
rnannafélagi Akureyrar og Verkam.fél.
Akureyrar, 5 manna nefnd. til þess að
rannsaka möguleika bæjarféiagsins til
togaraútgerðar og kynna sér kaupkjör
á 1—2 togurum, ef á þyrfti að halda.
Skiþa þá nefnd: Axei Kristjánsson,
Árni Jóhannsson. Jón Sólnes, Stefán
Jónasson og Tryggvi Helgason.
Óþarft er að gera sér von um skjótar
framkvæmdir i máii þessu, þvi að mikils
mun á vant, að meiri hluti bæjarstjórnar
æski þess eða telji heppiiegt, eins og
nú standa sakir, að bærinn hætti sér út
í svo tvísýnt stórræði. —
Fundurinn stóð frá kl. 4—11 e. h.