Íslendingur - 13.11.1946, Blaðsíða 4

4
Miövikudaginn 13. nóvember 1946
ÍSLENDINGUR
Ritstjóri og ábyrgð'armaður:
MAGNÚS JÓNSSON.
Útgefandi: Utgáfufélag íslendings
Skrifstofa Gránufélagsgötu 4.
Sími 354.
Auglýaingar og afgreiSíla:
Svanberg Einarsson.
Pósthólf 118.
Tveggja flokka
keríi
Enn er ríkjandi alger óvissa um
myndun nýrrar ríkisstjórnar, og flest
ir leiðandi menn í stjórnmálaflokk-
unum munu vantrúaðir á, að sú fæð-
ing verði auðveld, Þrír flokkar bíða
flokksþinga í því skyni að heyra
tóninn í flokksmönnunum. Á með-
an er rætt fram og aftur um málið,
en engin niðurstaða fæst.
Þelta er svo sem engin ný bóla í
íslenzku stjórnmálalffi og rauliar
hvarvetna þar sem svo er ástatt, að
enginn einn flokkur hefir hreinan
þingmeirihluta. íslenzka þjóðin hlýt-
ur nú að fara að skilja, hversu óvið-
unandi slíkt ástand er. Mánuðum
saraan eru flokkarnir að reyna að
bræða sig saman á ýmsa vegu og á
meðan er látið reka á reiðanum um
stjórn landsins. Þegar svo einhverjir
flokkar eftir margvísleg hrossakaup
koma sér saman um stjórnarmynd-
un er oftast ekki fylgt neinni heil-
steyplri stefnu, heldur er verzlað
þannig, að þetta málið er leyst í
samræmi við stefnu þessa flokks, en
hitt málið eftir vilja annars.
Þjóðin verður að gera sér lj óst,
að hún ein getur lagfært það ófremd
arástand. Einungis með því að skapa
einhvðrjum flokki hreinan meiri
hluta getur skapazt sú festa í stjórn
landsins, sem kemur í veg fyrir það,
að sífellt þurfi að óttast að landið
verði stjórnlaust, af því að einhver
stjórnárflokkurinn telur sér flokks-
lega hagkvæmt að hlaupast undan
merkjum.
Ef einn flokkur fengi hreinan
meiri hluta við kosningar, mundi
það tvímælalaust stuðla að myndun
tveggja flokka kerfis, og sú skipan
málanna er langæskilegust. Tveggja
flokka kerfi myndi auka festuna í
stjórn landsins og stöðva hrossa-
kaupin á Alþingi. í tveimur voldug-
ustu lýðræðisríkj um heimsins, Bret-
landi og Bandaríkjunum, eru aðeins
tveir aðalflokkar, og hefir sú flokka-
skipting komið í veg fyrir stjórn-
málaöngþveiti í þessum löndum.
Ýmislegt hefir verið rætt og ritað
um tveggja flokka kerfi hér á landi,
bæði með og móti. Það má án efa
eitthvað að því finna eins og öllum
hlutum, en engum getur blandazt
hugur um það, að styrkleikahlutföll-
in milli íslenzku stj órnmálaflokkanna
nú eru ekki líkleg til þess að tryggja
örugga og markvissa stjórn þjóð-
málanna. Það virðist því vera óhjá-
kvæmilegt fyrir þjóðina að velja á
milli þess að hafa stjórnarkreppu sí-
iÞandaSrot
Það er í rauninni dálítið kátbroslegt,
þegar „Verkamaðuririn“ talar af mikilli
Frá liðnum dögum /.
Fangelsin og John
Howard.
Broslcat. óðadot
o o
DAGUR gerir „íslendingi" þann sóma
aS helga rilstjórnargrein sína frásögn um
stækkun blaðsins. Segir blaðiS aS vísu,
að stækkun „Islendings" liafi ekki lcitt
af sér neinn „héraðsbrest".
Raunalegt er þó, að cillhvert öryggi
virSist hafa sprungiS á ritstjórnarskrif-
stofu „Dags“, því aS í skyndi var ákveðiS,
aS „Dagur“ skyldi . koma út samdægurs
„Islendingi“. Var tilkynnt í næstsíSasta
blaSi „lslendings“, að' blaSið kæmi hér
eftir út á miðvikudögum. Var ástæðan til
breytingarinnar sú,að ógerlegt hafSi reynzt
aS koma blaðinu til nærliggjandi héraða
fyrir helgi. Var því afráðið að velja mið-
vikudaginn, af því að „Dagur“ hafði
fimmtudaginn, og fleslir nninu þeirrar
skoðunar, að óheppilegt sé, að tvö bæjar-
blöðin komi út samdægurs. En af einhverj-
um ástæðum virðist hið virSulega Fram-
sóknarmálgagn hafa talið sér misboðið,
því að rokið var upp til handa og fóta og
tilkynnt með miklum móði í útvarpinu,
að „Dagur“ kæmi nú einnig út á mið-
vikudaga. Vannst ekki einu sinni tími til
að tilkynna þessa breytingu fyrir fram í
blaðinu.
ÞaS gerir „tslendingi" að sjálfsögðu
ekkert til, hvort „Dagur“ kemur út sam-
dægurs, 'á undan eða eftir, en þetta óðagot
er dálítið broslegt og virðist óneitanlega
benda lil þess, að einhver „brestur" hafi
orðið í licrbúðum Dagsmanna, þótt liann
verði auðvitað ekki kallaður „héraðs-
brestur".
„Ordrur“ Verkamannsins
AUMINGJA kommúnistarnir eru heldur
uppstökkir núna, enda er það að vonum,
því að hlýjan frá „stjörnunni í austri"
getur nú ekki lengur yfirunnið þann sí-
vaxandi kulda, sem til þeirra streymir frá
því íslenzka alþýðufólki, sem undanfarið
hefir lagt trú á glamur kommúnista, en
er nú tekið að eygja hið sanna innræti
kommúnistaforsprakkanna gegnum blekk-
ingamoldviðrið.
Starfsbróðir minn við „Vérkamanninn"
á ekki nægilega hrakleg orð til þess að
lýsa málfhitningi mínum, og verður ekki
betur skilið en hann telji „íslending" und
ir minni ritstjórn vera „ógeðslegastan"
allra íslenzkra blaSa, eins og hann kemst
að orði með sinni alkunnu hógværð og
smekkvísi. Telur ritstjórinn allar þessar
meinsemdir stafa af því, hversu oft ég fari
í „sumarfrí" til Reykjavíkur, því að ég
fái þá jafnaðarlega „ordrur" um aS verja
þau mál, sem séu svo „hæpin eða ógeðs-
leg“, að jafnvel Morgunblaðið og Vísir
treysti sér ekki til að verja.
Mér þykir þaS auðvilaS leitt, ef „Verka-
maðurinn" er tekinn að óttast það, að „ís-
lendingur“ hafi í hyggju að reyna að
hrinda „Verkamanninum“ úr þeim sessi
að vera orðljótastur allra blaða í þessunt
bæ. Get ég fullvissað minn ágæta starfs-
bróðir um það, að „íslendingur“ hefir
ekkert slíkt I hyggju, enda litlar líkur til
þess að hann yrði sigurvegari í þeirri
samkeppni.
fellt vofandi yfir höfði sér — eða
veita ákveðnum flokki nægilegt bol-
magn til þess að geta stjórnað land-
inu á eigin ábyrgð.
vanþóknun um „ordrur". Félagi Rósberg
getur sofið rólega þess vegna, að ritstjóri
„Islendings" er ekki að sækja neinar
„ordrur“, þótt hann kunni aS skreppa til
Reykjavíkur, því að stefna SjálfstæSis-
flokksins er ekki svo hreytileg frá degi til
dags, að sífellt þurfi að fá leiðbeiningar
um hana. Ilinsvegar er ekki ólíklegt, að
ritstjóra „Verkamannsins" yrði æði tíð-
förult til höfuðborgarinnar, eí liann ætti
að fara suður í hvert sinn, sem flokkur
hans skiplir um stefnu. Skal það sagt
honum til hróss, að hann virðist furðu
fimur að halda sér á línunni.
Annars ætli ritstjóri „Verkamannsins“
að tala sem minnst um ordrur, því að lians
flokkur er eini stjórnmálaflokkurinn á ís-
landi, sem bannar félögum sínum að hafa
aðrar skoðanir á málunum en þær, sem
flokkurinn samþykkir. Er vissast #fyrir
hann að halda sér vel við ordrurnar frá
foringjunum, svo að hann verði ekki kærð-
ur fyrir húsbændunum í í Moskva og þurfi
opinberlega að biðja fyrirgefningar á mis-
gjörðum sfnum eins og sumir kunnir
kommúnistar urSu að gera fyrir nokkr-
um árum.
„0 aldarflokkur“
föðurlandsvina
TVO dæmi nefnir „Verkamaðurinn" um
(
„ógeoslegan" málflutning „íslendings",
og telur liinn ágæti ritstjóri, að þar hall-
ist ekki á „klaufaskapurinn og illgirnin".
Sennilega hefði verið heppilegra fyrir
hið línulrúaða kommúnislamálgagn að
velja einhver önnur dæmi en skrif-„ís-
lendings" um misnotkun kommúnista á
útvarpinu, ef það hefir ætlaS að sanna
„ógeðslegan" málflutning blaðsins. Það
er staðreynd, að Brynjólfur kommúnista-
ráðherra fyrirskipaði auglýsingaskrifstofu
útvarpsins með ráðherrabréfi að brjóta
útvarpslögin. Það er staðreynd, að útvarp-
ið var notað lil þess að hvetja menn til
uppreisnarverkfalls gegn rfkisvaldinu.
Þetta veit öll þjóðin, og því verða æ há-
værari kröfurnar um það, að erindrekum
erlendrar einræðisstefnu verði ckki leng-
ur þoluð yfirstjórn útvarpsins.
• „VerkamaSurinn“ hneykslast mjög á því,
að „íslendingur“ hafi krafizt þess, að
grískir föðurlandsvinir væru kallaðir „Ó-
aldaflokkur". Enda þótt „íslendingur“ geti
vel sætt sig við þessa nafngift á grískum
kommúnistum, þá er samt alrangt hjá
„Verkamanninuin“, að „lslendingur“ hafi
krafizt þess af fréttamönnum útvarpsins,
að þeir fylgdu þeirri venju. Ilér í blaðinu
var aðeins á það bent sem eitt dæmi um
hin kommúnisjtisku viðhorf fréttamanna
útvarpsins, að þegar brezka útvarpið nol-
aði um þessa menn orð, sem þýddi „upp-
reisnarmenn", þá þýddu fréltamennirnir
það sem „lýðveldissinna". Þegar útvarpið
segir, að fréttirnar séu frá London, á það
líka að reyna að fara rétt með þær.
Annars hefði það átt öllu betur við, ef
„Verkamaðurinn" hefði sett gæsalappirn-
ar utan um orðið föðurlandsvina heldur
en óaldarflokkur, því að föðurlandsástin
er víst ósköp svipuð hjá grísku komipún-
istunum og þeim íslenzku.
Auglýsið í Islendingi
Framh,
fangarnir látnir vera iðjulausir.
Hvorki eru til áhöld til að vinna
með >né efni til að vinna úr.
Klæðnaður fanganna er hrak-
legur, og margir næstum naktir,
og sést þá, hversu líkami þeirra
er hlaðinn kaunurn og kýlum.
Undir bert loft koma fangarnir
aldrei, annað hvort af því, að
fangagarður er enginn eða þá,
að fangavörður notar hann
handa sjálfum sér. í sumum
fangelsum eru salerni engin, en
hræðilega viðbjóðsleg, þar sem
þau eru. í hverju fangelsi hefir
fangavörður drykkjukrá. Sá,
senr hefir peninga, getur keypt
það, sem hann vill, en við afar-
háu verði. Jafnhliða hungri og
sárustu eymd fer fram drykkju-
skvaldur langt fram á nætur, og
á helgum undir guðsþjónustunni
Idandast saman drykkjuvísur og
sálmasöngur. Skuldafangar hafa
hjá sér konur^sínar og börn og
einnig vændiskonur, og þetta
fólk er stundum fleira en fang-
arnir. Auk sakamanna eru í
fangelsunum hafðir fábjánar og
vitskertir menn til skemmtunar
föngum og gestum. Fangarnir
umgangast hver annan tálmunar-
Huggun sorgmæddar ekkju.
Hún missti manninn sinn við
járnbrautarslys í Vesturheimi,
og járnbrautarfélagið greiddr
henni 10.000 dollara í skaðabæt
ur. Hún lét sér það nægja í
bráðina.
Nokkru seinna frétti hún, að
maður hefði misst fótinn við
sama slysið og fengið 20.000
Tóm heyhlaða
EFTIR Alþingiskosningarnar í vor
höíðu margir Framsóknarmenn orð á því,
að sennilega hefði veriS heppilegra, aS
færri blöð hefðu verið gefin út af „Tím-
anum“ fyrir kosningarnar, svo mjög blöskr
aði jafnvel Framsóknarmönnum sjálfum
málflutningur blaðsins.
Fyrir skömmu gaf fyrrverandi formaður
Framsóknarflokksins Jónas Jónsson „Tím-
anum“ þann vitnisburð, að hann „væri
eins og heyhlaða eftir harðan vetur“. MeS
svipuSu áframhaldi mun heldur naumast
.1 íða á löngu, þar til Hermann hefir með
stuðningi blaða sinna ctið svo upp fylgi
Framsóknarflokksins, að svipuð samlíking
geti átt við hann.
Um þá tilraun Framsóknarmanna að
gera Tímann að dagblaði, segir Jónas í
síðasta Ófeigi sínum, að eftir kosningarn-
ar hafi Vigfús Guðmundsson gestgjafi
auglýst, að hann liefði „óvenjumikið af
góðum umbúðapappír" til sölu.
laust og setja sér sjálfir lög og
reglur, enda líður stundum ár,
án þess að fangahússtjórinn sýni
sig þar. Karl- og kvenfangar lifa
í saurlifnaði og unglingar 12—
14 ára að aldri nema þar alla
glæpsamlega leyndardóma og
alast upp til að verða afbrota-
menn. Óloftið í fangelsunum er
svo megnt, að við litla dvöl þar
verða klæði manna gagntekin af
megnasta ódaun. Bólusóttir og
aðrar sóttir strádrepa fangana.
Fangahússtjórarnir eru oftast
nær menn af lakasta tagi, enda
illa launaðir eða ólaunaðir, og
þeim þá ætlað að hafa atvinnu
af því, sem þeir geta náð af föng
unum með vínsölu eða á annan
hátt. Beita þeir því harðræði og
pínslum við fangana til þess að
þeir láti fé af hendi og kaupi sig
undan slíkri meðferð.
Þessi lýsing átti að vísu sér-
staklega við ensku hegningar-
húsin, en Howard lýsti því sjálf-
ur, að hún ætti og í öllum megin-
atriðum við ástandið í fangels-
um annarra landa, nema einu,
Hollandi. Þar reyndust fangels-
in fyrirmynd.
dollara fyrir. Henni þótti kyn-
legt, að mannsfóturinn skyldi
vera virtur fyrir 20.000 dollara,
en líf mannsins hennar ekki
meira en 10.000 dollara. Fór
hún því til járnbra/tarformanns
ins í illu skapi og ásakaði hann
fyrir það ranglæti, að hann
skyldi meta mannslífið helmingi
minna en mannsfót.
Hann svaraði þessu blíðlega
og sagðist skyldi sannfæra hana
um að virðingin væri í alla
staði rétt. ,.Fótinn getur mann-
auminginn aldrei fengið aftur,
hann verður að ganga við hækj-
ur alla sína æfi. Aftur á móti
eruð þér, frú mín góð, ung og
fríð, og getið fengið yður hve-
nær sem er mann aftur, ef til
vill betri en hinn var. Þegar þér
nú auk fríðleikans eigið 10.000
dollara, þá er ég sannfærður
um, að ungu mennirnir berjast
um yður.“
Fagur roði kom fram í kinn-
um ekkjunnar. Hún hneigði sig
brosandi og fór burtu þegjandi,
fullkomlega sannfærð um rétt-
læti járnbrautarformannsins.
Jómjrúin: Hvað haldið þér að ég
sé gömul?
Prófessorinn: Eg er ekki f°r11'
fræðingur.
Framhald.
yaman og aívara.