Íslendingur - 17.09.1947, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 17. seplember 1947
ÍSLENDINGUR
3
Framsóknarflokkurinn í Ijósi
staðreyndanna
Verk ttokksins þoia ekki einu sinni
„DAOS” I/ósið.
í næstsíðasta tölubl. „Dags“ birt-
ist bugvekja, sem nefnist „Ljósið,
sem varð að myrkri“. Á það að
vera svar við grein í ,.ísl.“ í þeirri
ísl. grein var dregin upp nokkur
mynd af verkum Framsóknarflokks-
ins síðustu árin í því ljósi, áem „Dag-
ur“ hafði varpað yfir þau með
margra mánaða grobbi sínu um af-
rek flokksins. Var svo að orði kom-
izt, að „Dags“-ljósið fegraði ekki
flokkinn. Nú segir „Dagur“ líka að
þetla ljós sé slokknað. Mun það ekki
fjarri lagi, því að nefnd „Dags“-
grein virðist helzt vera skrifuð í
myrkri, svo mjög stangast þar full-
yrðingar hver á annarrar horn.
Blaðið nuddar enn um kosning-
arnar í Vestur-Skaftafellssýslu. Fer
það að vera heldur leiðigjarnt um-
ræðuefni, því að ekki verður þeirn
úrslitum breytt fyrr en um næstu
kosningar. En það er þó ekki hægt
að stilla sig urn að benda á hina
klaufalegu útreikninga blaðsins. -—
„Dagur“ fellsl á þá vísbendingu Isl.,
að rétt sé að leggja kosningatölurn-
ar frá 1942 til grundvallar. Þá íékk
Gísli Sveinsson 410 atkv. Nú segir
,.Dagur“ kampakátur, að 30 komm-
únistar hafi kosið Jón Kjarlansson,
og sé því raunverulegt fylgi Sjálf-
stæðisflokksins ekki nema 355 atkv.
En hvað þá um aumingja Framsókn?
Frambjóðandi hennar fékk 427 atkv.
1942, en nú 390. Ef svo er, sem „Dag-
ur“ vill vera láta, að fjöldi Sjálf-
stæðismanna hafi kosið frambjóð-
anda Framsóknar nú, hvað þá um
alla fylgisaukningu Framsóknar-
flokksins sjálfs? Er þá ekki hans
tap enn meira en Sjálfstæðisflokks-
ins? „Dagur“ ætti ekki að vera að
burðast með útreikninga, sem hann
ræður ekki við. Svo má benda „Degi“
á það, að skrif kommúnistablaðanna
og fögnuður þeirra yfir falli Jóns
Kjartanssonar er öruggasta vitnið
um það, hvert atkvæði þeirra hafi
lent.
Samstarfið við kommúnisfa
Það er undarlegt, að jafn greinar-
góður maður og Ingimar Eydal skuli
setja saman aðra eins endaleysu og
þessi „Dags“-grein er. Flann er mjög
gramur yfir því, að „Isl.“ skuli ekki
hælta að minnast á makk Hermanns
við kommúnista. Gefur hann fyrst í
skyn, að ummæli „Isl.“ um bónorð
Hermanns til kommúnista árin 1942-
44 séu röng, en er svo nokkrum lín-
um neðar tekinn að afsaka þessa
samninga með þeim röksemdum, að
ekki geti þetta talizt ljótt, úr því að
Olafur Thors hafi síðar myndað
stjórn með kommúnistum. Reynir
Eydal svo að afsaka Hermann vin
sinn enn frekar með því, að ekki
hafi samvinna við kommúnista verið
nema hugrenningasynd hjá hönum,
en fullframinn verknaður hjá Olafi.
Hér er um slæman misskilning að
ræða hjá Eydal, því að hugrenn-
ingasyndir eru engu betri en full-
framinn verknaður, ef það eru utan-
aðkomandi aðstæður, en ekki hugar-
farsbreyting hjá manninum sjálfum,
sem veldur því, að af framkvæmd-
um verður ekki'. •— Og allir vita
að það stóð ó kommún-
istum en ekki Hermanni. Annars er
það misskilningur hjá Eydal, að ísl.
hafi kallað samvinnu við kommún-
isla „stórglæp“. Hér var aðeins á
það bent, að ,,Dagur“ skyldi spara
stóryrði sín um samstarf við koinrn-
únista, þar sem vitanlegt væri, að
Framsóknarforingjarnir hefðu bæði
fyrr og síðar reynt öll ráð til þess
að fá þá í stjórn með sér. Þá er það
mjög undarlegt, ef Eydal fylgist ekki
betur með athöfnum flokkins en svo,
að hann viti ekki, að samkomulag
var orðið um það í vetur milli Her-
manns og kommúnista, að Hermann
yrði forsætisráðherra í rauðri ríkis-
stjórn. Er næsta ólíklegl, að Her-
mann hafi verið svo hlálegur að
skrökva að Eydal um þetta efni.
Kjartan Olafsson kom ekki til sög-
unnar fyrr en úti var unr Hermann.
Framsókn og dýrtíðin
ÞÁ KEMUR að afreksþættinum
í grein Eydals, og má þar segja, að
hann verði bágbornari með hverri
nýrri útgáfu. Er ekki að furða, þótt
Eydal telji skynsamlegast að láta
ekki of mikla birtu falla á Framsókn
gömlu, því að hún er sannarlega ekki
falleg, þegar birta staðreyndanna
fellur á hana og verk hennar, og und-
an þeirri birtu kemst hún ekki.
Það skal sagt Eydal lil lofs, að ekki
er nú eins mikill keimur Jóns sterka
af sögum hans um afrek Framsókn-
arflokksins og áður var. Nú segir
hann, að Framsókn hafi raunar ekk-
ert getað gert, því að allir hafi verið
ó móti henni. Ekki er það nú beisin
skýring á aðgerðarleysi flokksins
undanfarin ár, því að engin tillaga
liefir frá honum komið á alþingi
síðan liaustið 1941 — og aldrei nein
raunhæf tillaga til úrlausnar á dýr-
tíðinni. Ekki hefði þeim þó verið
bannað að bera fram i þinginu frum-
varp um þetta efni. Eydal segir, að
ísl. hlakki yfir því, að ríkisstjórnin
bafi engin úrræði í dýrtíðarmólun-
um. Eydal getur verið alveg óhrædd-
ur um það, að ísl. hlakkar ekki eins
og Framsóknarmenn á upphafsdög-
um nýsköpunarinnar yfir því, ef erf-
iðleikar mæta þjóðinni. Isl. sagði
það eitt, að fróðlegt væri nú að sjá
hin „hugvitssömu" ráð Framsóknar-
manna, því að nú hefðu þeir að
minnsta kosti tækifæri til þess að
korna þeirn að. Ríkisstjórnin er ekki
sama og Framsóknarmenn, enda
væri þjóðin þó illa komin.
Eydal þvælir enn um „stöðvunar-
frumvarp“ Eysteins haustið 1941 og
vitnar nú í Mbl. því til sönnunar, að
Sjálfstæðismenn hafi verið dæma-
laust hrifnir af því. Auðvitað eru
unnnæli Mbl. rangtúlkuð. Þar er ált
við, að sú hugsun, sem felist í frum-
varpinu, þ. e. stöðvun dýrtíðarinn-
ar, sé sameiginlegt áhugamál allrar
stjórnarinnar, en á hitt var alltaf
bent, að frumvarp Eysteins væri eng-
an veginn líklegt til þess að ná þeim
tilgangi. Reynslan hefir síðan kveð-
ið sinn óvéfengjanlega dóm um það,
hversu fóránlegt þetta frumvarp var.
Eftirspurnin eftir vinnuafli var þá
svo mikil, að engin leið var að halda
kaupinu niðri, enda neyddist ríkis-
stjórnin meira að segja síðar sjálf
til þess að brjóta gerðardómslögin til
þess að fá verkamenn til að afgreiða
skip. Eina leiðin var því frjálst sam-
komulag við verklýðssamtökin eins
og Sjálfstæðismenn bentu á, en ár-
angur þeirrar viðleitni eyðilagði Páll
Zóphóníasson með mikilli hækkun á
mjólk, tveimur mánuðum eftir að
Eysteinn bafði lagt fram frumvarp
um bann gegn allri hækkun á land-
búnaðarvörum. Hefði frumvarp Ey-
steins verið samþykkt, hefði því af-
leiðingin orðið sú, að vérkalýðssam-
tökin befðu sprengt kaup upp úr öllu
valdi, en bændur hefðu orðið að
sætta sig við óbreytt verðlag á af-
urðum sínum, því að þeir hefðu ekki
getað farið bak við lögin. Ollum
heilvita mönnum mun líka nú vera
orðið ljóst, hversu óskynsamlegt
þetta svokallaða „stöðvunarfrum-
varp“ var á þeim tíma, þótt það gæti
verið gott nú i höfuðatriðum, því að
nú eru allt aðrar aðstæður.
„Afrek" Framsóknar-
flokksins
ÞAÐ ER harla fróðlegt að líta
yfir stjórnmálasögu síðustu 7 ára og
sjá, hversu haldgóðar fullyrðingar
Framsóknarblaðanna um afrek og
þj óðhollustu F ramsóknarflokksins
eru. Við þá athugun mun flestum
verða það skiljanlegt, að þjóðin
finni ekki ástæðu lil þess að verð-
launa þenna flokk við kosningar.
Það er í fyrsta lagi eftirtektarvert,
að „stöðvunarjrumvarp“ Eysteins er
eina ajrekið, sem Framsóknarmenn
sjáljir gela jrá skýrt á þessu tíma-
bili. Verður aj f)ví einu sœniilega
Ijóst, hversu þarfur flokkurinn hefir
verið þessi árin.
Gerðardómslögin sveik hinn „á-
byrgi“ Framsóknarflokkur, af því að
skapa átti meira réttlæti í skiptingu
þingsæta milli flokka. Þar var áhug-
inn á dýrtíðarmálinu látinn víkja
fyrir flokkshagsmunum.
Jafnvel í helgasta máli þjóðarinn-
ar, sjálfstæðismálinu, skirrðist flokk-
urinn ekki við að sýna ivískinung
lil þess að reyna að ná sér niðri á
Sj álfstæðisflokkn um.
Við tilraunir Sjálfstæðisflokksins
til þess að mynda samstjórn allra
flokka haustið 1944 til þess að
tryggja samstarf um lausn vanda-
mála eftirstríðsáranna, skarst Fram-
sókn úr leik.
Framsókn snerist öndverð gegn ný-
sköpunarstefnunni. Hún taldi glap-
ræði að nota gjaldeyrissjóðinn til
kaupa á nýtízku framleiðslutækjum.
Jón Árnason vildi lána gjaldeyris-
sjóðinn, og svo átti þjóðin að lifa á
vöxtunum. Ef ,,stefna“ Framsóknar
hefði sigrað, hefðu engin ný læki
verið keypt. Nýsköpunin var kölluð
„nýju fötin keisarans" af formanni
flokksins. Framsóknarblöðin réðust
hatramlega á ríkisstjórnina, er hún
1 sýndi þá miklu forsjálni að festa
kaup á 30 togurum í Englandi. Þá
átti „Tíminn“ ekki nógu sterk orð
til þess að lýsa fjárglæfrum Ólafs
Thors og Péturs Magnússonar;. Nú
keppast „Tíminn“ og „Dagur“ við
að dásama hina nýju iogara, eftir
að þeir eru teknir að færa þjóðinni
miljónatekjur, og eru þó aðeins fáir
þeirra komnir. Nú þykjast Fram-
sóknarmenn meiri nýsköpunarvinir
en allir aðrir og vonast iil að myrkr-
ið og gleymskan geymi fyrri stór-
yrði þeirra. En þjóðin er minnugri
en þeir halda, og hún mun launa
þeim að verðleikum.
1' lugvallarsamningurinn við Banda
ríkin var eitt viðkvæmasta utanríkis-
mál þjóðarinnar. Þar skiptist hinn
„ábyrgi“ Framsóknarflokkur svo ná-
kvæmlega til helminga, að engu máli
skipti, þótt þingmenn hans hefðu
ekki látið sjá sig í þinginu — og
miklu sæmra fyrir þá sjálfa.
Þannig er í stuttu máli „afreks-
saga“ þessa flokks, séð í ljósi stað-
reyndanna. Foringjar lians og blöð
hafa gasprað og sýnt algert ábyrgð-
arleysi, meðan Sjálfstæðismenn og
aðrir þjóðhollir íslendingar reyndu
að fá samtök um að bjarga því, sem
bjargað varð, og þrátt fyrir skannn-
sýni þjóðarinnar hefir tekizt að búa
svo í haginn fyrir hana, að hún hefir
aldrei verið betur búin undir efna-
hagslega lífsbaráttu sína en einmitt
nú, þótt margvíslegir erfiðleikar
leyni um stundarsakir á manndóm
hennar og þjóðfélagsþroska. Og þau
vandamál verða áreiðanlega aldrei
leyst, ef þjóðin sýnir ekki almennt
meiri þegnskap en Framsóknarflokk-
urinn liefir gert á liðnum árum.
að því að stæra sig af verkum sínum
og Framsóknarmenn. Sjálfstæðis-
flokkurinn hefir ætíð gert sér ljósa
hættuna af sívaxandi dýrtíð, en hann
hefir hagað sér eftir aðstæðunum
eins og þær voru, en ekki reynt að
grípa til aðgerða, sem aðeins gerðu
illt verra. Hann hafði aldrei trú á lög-
þvingun meðan augljósl var, að lög-
in voru óframkvæmanleg. Hann
reyndi þó að framkvæma gerðar-
dómslögin, þar til höfundar þeirra,
Framsóknarmenn, snerust sjálfir
gegn þeim. Sjálfstæðisflokkurinn
hefir allt frá árinu 1938, þegar Fram-
sókn bað um aðstoð hans, aldrei
reynt að skjóta sér undan stjórnar-
ábyrgð, þótt vænlegra hafi stundum
verið til fylgis að vera utan við sljórn
ina. Fyrir einbeilta forustu lians var
sjálfstæðismálið leyst. Uridir forustu
hans var nýsköpunarsljórnin mynd-
uð haustið 1944 með þeirri stórhuga
stefnu að hagnýta erlendar innstæð-
ur þjóðarinnar til kaupa á fram-
leiðslutækjum, er tryggt gætu efna-
hagslegt sjálfstæði þjóðarinnar og
komið í veg fyrir böl atvinnuleysis-
ins. Nú er upplýst, að milli 70 og
80% af gjaldeyrissjóði þjóðarinnar
hafi farið til nýsköpunarfram-
kvæmda, sem líklegar eru íil að færa
þjóðinni varanlegar gjaldeyristekj-
ur, ef rétt er að farið. Loks liafði
Sjálfstæðisflokkurinn forustu um
það að leysa flugvallarmálið á sóma-
samlegan hátt og tryggja brottför alls
erlends hers, jafnhliða því að gera
greiða þeirri þjóð, sem fyrst varð til
þess að viðurkenna íslenzka lýðveld-
ið. —
SamsHllt átök nú
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN
mun áfram vinna í sama anda og áð-
ur. Hann mun áfram beita sér fyrir
sem víðtækustu samstarfi allra stétta
til lausnar á vandamálum þjóðfé-
lagsins. Hann vill iryggja það, að
hið merka umbótastarf, sem hafið
var undir forustu hans í fyrrverandi
stjórn, renni ekki út i sandinn, og í
því skyni hefir liann valið tvo af öt-
ulustu foringjum sínuin í núverandi
stjórn. Hann telur enga ástæðu iil
svartsýni og kveinstafa, ef af ein-
lægni er gengið að lausn vandamál-
anna. Vonandi hlaupast Framsókn-
armenn þar ekki undan merkjum
eins og svo oft áður, ef þeir ielja það
pólilískan ávinning. Síendurtekin
níðskrif Fi^unsóknarblaðanna um
formann Sjálfstæðisflokksins og
stefnu lians, sem þeir þó sjálfir hafa
neyðst til að ganga til stjórnarsam-
starfs um, og undirróðursstarfsemi
form. Framsóknarflokksins, jafnvel
gegn ráðherrum flokks síns í núver-
andi ríkisstj., gefa því miður ekki
góðar vonir um heilindi þess flokks í
stjórnarsamstarfinu. En vonandi fer
þar betur en áhorfist og kann þá að
vera, að „Dagur“ geti lirósað Fram-
Afstaða Sjólfstæðis-
flokksins
S'iIÁLFSTÆDISFLOKKURINN
þarf áreiðanlega ekki að bera kinn-
roða fyrir gerðir sínar síðustu árin,
þótt ekki hafi hann gert eins mikið
sókn fyrir einhver raunveruleg
rek.
af-
VIL KAUPA
leyfi fyrir amerískri vörubif-
reið. Tilboð leggist inn á afgr.
blaðsins fyrir helgi, merkt:
„Vörubifreið“.