Íslendingur - 10.03.1948, Síða 5

Miðvikudaginn 10. marz 1948
ÍSLENDINGUR
i
Sextugur
lón Siprðsson
alþingisma ður
Ur kvikmyndaheiminum
Einn af merkustu forustumönnum
íslenzkra bænda, Jón SigurSsson, al-
þingismaður og óðalsbóndi á Reyni-
stað í Skagafirði, verður sextugur
laugardaginn 13. þ.m.
Jón Sigurðsson er fæddui' á Reyni
stað 13. marz 1888, og voru foreldr-
ar hans merkishjónin Sigurður bóndi
Jónsson þar og kona hans Sigríður
Jónsdóttir frá Djúpadal. Hann varð
gagnfræðingur 1903 og búfræðing-
ur frá Hólum 1904. Ilann stundaði
nám við lýðháskólann í Askov 1906
■—1907 og var við landbúnaðarnám
í Danmörku og Noregi 1907—1908.
Forráðamaður var hann fyrir búi
föður síns 1908—-1919, en hefir síð-
an búið stórbúi á Reynistað.
Hinir miklu hæfileikar Jóns og
mannkostir ollu því, að hann varð
snemma valinn til margvíslegra trún
aðarstarfa í sveit sinni. Hann hefir í
fjölmörg ár setið í hreppsnefnd, ver-
ið hreppstjóri um langt skeið og er
það nú. Þá hefir hann einnig lengi
verið sáfnaðarfulltrúi og átt sæti í
sóknarnefnd og fræðslunefnd.
Jón hefir látið sér annt um alll
það, er mætti verða til eflingar land-
búnaðinum og bætt hag fólksins í
sveitunum, og hann hefir jafnan
barizt ötullega fyrir öllum framfara-
málum Skagafjarðar. Hann átli
stærstan þátt í stofnun Búnaðarsam-
bands Skagfirðinga og var aðal-
hvatamaður að stofnun áveitufélags-
ins „Freyr“ og form. þess, þar til
hinum mikla skurðgreftri félagsins
var lokið. Skagfirzkir bændur vita
gerla, að þeim er óhætt að treysta
leiðsögn Jóns á Reynistað um bún-
aðarmál í héraði, og gildir það jafnt
um andstæðinga í sljórnmálum sem
samherja. Hann hefir átt sæti í stjórn
Búnaðarsamb. Skagafjarðar síðan
það var stofnað 1931, og verið bún-
aðarjiingsfulltrúi fyrir Skagafjörð
allt frá 1932. Þá hefir hann um langt
skeið setið í stjórn S.láturfélags Skag
firðinga og vetið formaður þess. Á
Búnaðarþingi hefir hann verið mjög
atorkusamur og látið mörg fram-
faramál landbúnaðarins til sín taka,
enda hefir hann verið valinn í marg-
ar nefndir til að gera tillögur um
þau efni.
Jón var kosinn á þing árið 1919
og átli þar samfleytt setu til 1931.
Hann var aftur þingm. 1933—1934
og síðan frá 1942 og til þessa dags.
Hann hefir aldrei tamið sér þann
hált að vasast í öllum þeim málum,
sem fyrir þingið hafa komið, heldur
hefir hann snúið sér af alúð að fram
gangi þeirra mála. sem hann taldi
mikilvægust, og hefir umhyggjan
fyrir hag sveitanna og bættum lífs-
skilyrðum fólksins þar jafnan mótað
þingstörf hans. Er óhætt að fullyrða
það, að sveitirnar eiga ekki eitdæg-
ari fulltrúa á þingi en Jón á Reyni-
slað. Um afstöðu hans setn annarra
til einstakra mála, má auðvitað allt-
af deila, en það getur aldrei breylt
meginniðurstöðunni.
I höndum Jóns er Reynistaður orð
in ein glæsilegasta jörð á Islandi.
Hann hefir að vísu haft betri skil-
yrði til búnaðarumbóta en margir
aðrir, en hann hefir líka hagnýtt þau
skilyrði til hlýtar. Hann hefir fram-
kvæmt stórkostlegar umbætur á bú-
jörð sinni jafnhliöa fjölþættum op-
inberum störfum, sem oft hafa neytt
hann til að vera langdvölum fjarri
heimili sínu. Hefir það komið hon-
um vel að eiga ágæta og duglega
konu, Sigrúnu Páhnadóttur, prests í
Hofsós, er hann kvæntist 1913. Síð-
ustu árin hefir sonur þeirra hjóna,
Sigurður, annast stjórn búsins með
mesta myndarskap.
En þótt Jón hafi jafnan verið störf
um hlaðinn, hefir hann gefið sér tóm
til að sinna ýmsum öðrum hugöar-
efnum en húskapnum. Sagnfræði og
þá fyrst og fremst skagfirzk fræði
hafa verið honum mjög hugleikin.
Hefir hann safnað miklum fróðleik
um það efni, var forgöngumaður.
um stofnun Sögufélags Skagfirðinga
og hefir átt sæti í sljórn þess frá upp-
hafi. Hefir það félag unnið merki-
legt starf með útgáfu sinni á Skag-
firzkum fræðum.
Eg hefi sérstaka ástæðu til þess að
minnast Jóns á Reynistað og færa
honum heillaóskir á þessum címa-
mótum merkrar og afkastamikillar
ævi hans — ekki vegna opinberra
starfa eða búnaðarframkvæmda,
heldur vegna persónulegra kynna og
vináttu. Frá því ég var smáhnokki,
hefir Reynistaður verið annað heim-
ili mitt og hjá þeim Jóni og konu
hans hefi ég orðiö aðnjólandi um-
hyggju og ástúðar, sem aldrei gleym
ist. Skapgerð Jóns á ReynistaÖ er
heilsteypt og hann er sannur vinur
vina sinna. Vinsældir hans heima í
héraði stafa ekki af því, að hann er
stórbóndi á Reynistaö, heldur af
mannkostum hans og hispursleysi,
einlægni og ástúðlegri framkomu,
sem aldrei gerir neinn mannamun.
Jón er einbeittur og lætur ógjarna
sinn hlut, en engan hefi ég heyrt
draga í efa drengskap hans gagnvart
andstæðingum sínum.
Skagfirðingar, og raunar þjóðin
öll, á margt að þakka Jóni á Reyni-
stað. Er ekki að efa, að honurn muni
berast margar hlýjar kveðjur á sex-
tugsafmælinu.
Sjálfur vil ég nota tækifærið og
flytja hinum ágæta vini mínum og
frænda hjartanlegustu þakkir fyrir
ómetanlega vináttu og stuðning á
liönum árum og óska honum far-
sældar á komandi árum með þeirri
von, að hérað okkar og þjóðin öll
fái enn um langa hríð að njóta hinna
miklu hæfileika hans og starfskrafta.
Magnús Jónsson.
Gon um
Eyjafjarðarbraut.
Út af greinum þeirra Magnús
ar á Krónustöðum í 4. tbl. Dags
og Jónasar Péturssonar í 8. tbl.
íslendings þ. á.,langar mig til að
benda á nokkur atriði, sem virð
ast hafa farið framhjá þessum
mönnum, þegar þeir skrifuðu
greinar sínar, þótt báðir séu
þeir gætnir og skírir menn. Það
skal strax tekið fram að þessar
athugasemdir mínar eru ekki
gerðar til þess að andmæla
þeirri þörf að endurbæta Eyja-
fjarðarbraut, því að hún hefir
vissulega þörf á endurbótum.
En það er annað, sem þessir
menn virðast ekki hafa athugað
í því sambandi og það er, að
þrátt fyrir endurbótaþörf þessa
vegar, er hann sterkasti og
bre'ðasti hliðarvegur hér innan
Eyjafjarðar, það er að segja
kaflinn frá Akureyri á Melgerð-
ismela, sem nefndar greinar
fjalla um. Auk þess er flutninga
þörf bæði Dalvíkur og Sval-
barðsstrandarvegar meiri en
Eyjafjarðarbrautar. Það væri
því mjög einkennileg ráðstöfun
hjá þeim, sem fara með al-
mannafé, ef byrjað væri að end-
urbæta þann veginn, sem skást-
ur er af hliðarvegum héraðsins,
áður en aðalleiðin milli Akureyr
ar og Reykjavíkur væri orðin
sæmileg og áður en aðrir hliðar-
vegir hér innan héraðs, sem
bæði hafa meiri flutningaþörf
og eru mun lakari, væru lag-
færðir að verulegu leyti.
Hvað viðkemur flugvellinum
á Melgerðismelum, virðist mér
eftir þeim upplýsingum, sem ég
hefi fengið um hann, að réttara
væri að kalla hann lendingar-
stað en flugvöll. Þvi að þótt
ekki væri farið lengra en miða
við sæmilegan völl fyrir þær
flugvélar, er til eru í landinu
nú, þarf ábyggilega að gera við
þennan völl fyrir miljónir
króna. Nú er það svo, að ákveð-
ið er, að hér skuli vera fyrsta
flokks flugvöllur, sem í alla
staði er mjög eðlilegt og ætti þvi
að vera sjálfsögð krafa allra
hér um. slóðir, að staður fyrir
slíkan völl yrði tafarlaust val-
inn og framkvæmdir hafnar. —
Mætti þá kannske svo fara, ef
vel tækíst til um staðarval, að
hægt væri að koma upp jafngóð
um lendingarstað fyrir flugvél-
ar nær Akureyri en á Melgerðis
melum fyrir það fé, sem verja
þyrfti í vallarendurbætur þar á
staðnum og vegagerð í sam-
bandi við hann. Teldi ég þá bet-
ur farið með almannafé heldur
en þó farið væri að gera við
lendingarstaðinn á Melgerðis-
melum fyrir hundruð þúsunda
eða miljónir króna, bara til þess
að fá frest til að ákveða hinn
endanlega stað fyrsta flokks
flugvallar hér, sem að því, er
mér er sagt, fáum eða engum
Erfitt um kvikmyndaútvegun.
lslenzku kvikmyndahúsin eiga nú
í miklum erfiðleikum að fá kvik-
myndir vegna gjaldeyrisskortsins. Er
J>aö mjög miður farið, ef ekki reyn-
ist auðið að veita almenningi jafn
góðar og ódýrar skemmtanir og
kvikmyndirnar eru. Verst er þó, ef
gjaldeyrisskorturinn veröur þess
valdandi, að ekki verði hægt að fá
góðu myndirnar, sem greiða j>arf
mun hærri leigu fyrir.
Kvikmýndastjórar
gegn síðu kjólunum.
Síða kjólatízkan hefir hlotiö al-
varlegt áfall, því að kvikmyndastjór-
ar í Hollywood hafa neitaö að láta
stjörnurnar sýna sig í slíkuin kjól-
um í kvikmyndunum. Eru ýms tízku-
; hús í New York }>egar orðin í vand-
ræðum með að selja síðu kjólana,
og margir tízkusérfræðingar spá því,
að J>eir verði ekki langlífir. Munu
fáir gráta það.
Tarzan nýtur kvenhylli.
Johnny Weissmuller, sem kunnur
er úr Tarzanmyndunum, virðist
njóta mikillar kvenhylli. Iiann er nú
að skilja við J>riðju konu sína, en
móðir 22 ára gamallar Kaliforníu-
stúlku hefir skýrt frá J>ví opinber-
lega, að hann muni ganga að eiga
dóttur hennar undir eins og hann
hefir fengið skilnað.
Lana gafst upp.
Lana Turner neitaði fyrir nokkru
að leika daðurskonuna Milady de
Winter í kvikmynd, sem verið er að
gera af hinni frægu sögu „Skytturn-
ar“ eftir Dumas. Forstjórar M-G-M
. kvikmyndafélagsins urðu henni mjög
j gramir fyrir þetta hátterni, enda
sögðu þeir hana hafa fengið 25 þús.
dollara fyrirframgreiÖslu. Var hún
útilokuð frá kvikmyndunum í hálf-
an mánuð, en lét þá undan.
Sœmilegar tekjur.
Kvikmyndafélögin í Hollywood
hafa nýlega gert yfirlit yfir hagnað
af einstökum kvikmyndum, greiðsl-
ur til helztu leikaranna og tekjur
hefir dottið í hug að ákveðinn
yrði þar framfrá
Eg vil í þessu sambandi
benda á, að suður frá Dagverð-
areyri liggur stórt melasvæði
fGlæsibæjarmelar), sem frá
mínum bæjardyrum séð, væri
þess vert að athuga. Melasvæði
þetta liggur rétt við þjóðveginn
og fáa metra frá bryggjunum
á Dagverðareyri. Væri því mjög
gott að komast þaðan til Akur
eyrar, hvort heldur væri á landi
eða sjó. Hitt er svo ekki mitt að
dæma um, hvort svæði þetta er
hæft til að byggja á þvi flugvöll
annara orsaka vegna, til þess
skortir mig þekkingu.
Akureyri, 29. febrúar.
Karl Friðriksson.
kvikmyndafélaganna á árinu 1947.
75 myndir hafa fært félögunum 2
rnilj. dollara tekjur eða þar yfir. Þar
er hæst á lista „Beztu ár ævi okkar“
(Goldvin-RKO) með 11.5 milj. doll-
ara.
Tekjuhæst af leikurunum er Jenni-
fer Jones með 10.750.00 dollara (fyr-
ir eina mynd), þá koma Gregory
Peck nreð 8 milj. dollara (tvær mynd
ir), Linda Darnell 8 milj. dollara
(ein mynd), Gary Cooper 7.500.000
dollara (ein mynd), Teresa Wright
7.200.000 dollara (tvær myndir),
Dana Andrews 6.875.000 dollara
(tvær myndir), William Powell
6.250.000 dollara (ein mynd), Irene
Dunn 6.250.000 dollara (ein mynd),
Bing Crosby 6.100.000 dollara (ein
mynd) og Larry Parks 5.250.000 doll
ara (tvær myndir).
Tekjuhæstu kvikmyndafélögin
voru (miðað við áðurnefndar 75
kvikmyndir): M-G-M með 50.900,-
000 dollara fyrir 15 myndir, Para-
mount með 48.050.000 dollara fyrir
13 myndir, RKO með 39.050.000
fyrir 10 myndir, Warner með 38,-
800.000 dollara fyrir 14 myndir og
20th Century-Fox með 35.750.000
dollara fyrir 10 myndir.
Hollywood tapar.
Oll stærstu kvikmyndafélögin í
Hollywood hafa verið rekin með tapi
síðan ■ Bretar lögðu 75% skalt á
bandarískar kvikmyndir. Eru kvik-
myndafélögin þegar tekin að segja
upp ýmsum leikurum og öðru starfs-
liði sínu og lækka laun ýmissa starfs-
mánna.
Stúlkubarnið Ditte.
Nýja Bíó hefir að undanförnu
sýnt danska kvikmynd, Stúlkubarnið
Ditte, eftir sögu Martin Andersen
Nexö, Ditte Manneskebarn. Fjallar
hún urn æskuár slúlkubarnsins Ditte,
sem elst upp við mikla fátækt og
skort og verður að þola margvísleg-
ar andlegar og líkandegar þjáning-
ar. Er mynd þessi bæði ágætlega
leikin og áhrifarík og ein af fáum
góðum myndum, sem hingað koma.
SÍLDARVERKSMIÐJ-
URNAR HÆTTA AÐ
TAKA Á MÓTI SÍLD
Síldarverksmiðjur ríkisins á Siglu
firði eru nú hættar að veita síld mót-
töku, en verksmiöjurnar hafa nú
starfað samleitt næstum fjóra mán-
uði. Telur verksmiðjustjórnin og
f ramkvæmdastj órar verksmiðj anna,
að hreinsun verksmiöjanna og lag-
færing undir sumarvertíðina muni
taka svo langan tíma, að ekki sé
hættandi á að taka á móti meiri síld.
Áætlað er, að taka muni næstum
þrjár vikur að bræða þá síld, sem nú
er í þróm verksmiðjanna.
Veiði mun enn vera nokkur í Hval
firÖi, en þó tnun minni en áður.