Íslendingur - 21.01.1953, Qupperneq 5

Miðvikudagur 21. janúar 1953
ÍSLENDINGUR
5
HáMur hlcnás i friðunarmtlinu nýtur shilnings
forystumanna lýðneði^ijððanna
Greinargerö Ólafs Thors, atvinnu-
málaráðherra
ÓLAFUR THORS atvinnumálaráðherra kom heim úr ut-
anför sinni 13. þ. m. Fimmtudagskvöldið 15. janúar flutti
hann greinargerð í útvarpið um för sína, og fer hún hér á
eftir:
skilning á þö.f og rétti íslendinga
í þessu máli og talið málstað ís-
lendinga sterkan.
Að loknum fundi þessum hófst ^ ^ ^ þesgar yiðræður geri
fundur í Atlantshafsbandalag nu ,g ^ gJeggri grein fyrif þgim
og stóð hann í 4 daga. Mr. Eden ðrðugjeikumj sem brezka stjórn-
„Eins og skýrt var frá í útvarpi
og blöðum fór ég utan þriðjudag-
inn 9. fyrra mánaðar áleiðis til
Par's til þess að mæta þar fyrir
hönd íslands á ráðherrafundum
í Efnahagssamvinnustofnun Ev-
rópu og Atlantshafsbandalaginu.
Skyldi fyrri fundurinn, í Efna-
hagssamvinnustofnuninni, hefj ast
12. desember en fundur Atlants-
hafsbandalagsins 15. desember.
Höfuðtilgangur þessarar farar
var þó sá, að ræða við brezku
ríkisstjórnina þau vandkvæði,
sem skapast höfðu í viðskiptum
milli Breta og íslendinga vegna
löndunarbannsins, sem brezkir
útgexðarmenn höfðu sett á ís
lenzkan togaraíisk, og jafnframt
að skýra fyrir þeim þjóðum, sem
standa að Efnahagssamvinnu-
stofnuninni, nauðsyn íslendinga
og rétt til þess að færa út land'
helgina og áhrif aðgerða Breta á
efnahagsafkomu íslendinga.
Á leið minni til París ræddi
ég málið við utanríkisráðherra
Breta, Mr. Eden og ennfremur við
fiskimálaráðherrann, Sir Thomas
Dugdale. En mest og oftast ræddi
ég þó við Mr. Nutthing, aðstoðar-
utanríkisráðherra, en hann er
ungur og óvenju geðþekkur mað-
ur, sem vafalítið á eftir að koma
mikið við sögu brezka heimsveld-
isins. Átti ég við þessa menn ítar-
lcgar viðræður dagana 10. og 11.
desember og skýrði málið eins og
það horfði við frá sjónarhóli ís-
lendinga.
Viðræður þessar leiddu ekki til
niðurstöðu að svo stöddu, sem
heldur ekki hafði verið ráð fyrir
gert.
Sem fyrr greinir hófst fundur
Efnahagssamviiínusttofiuþiarinnar
í París föstudaginn 12. desember
og slóð hann í 2 daga. Síðari dag-
inn, 13. desember, flutti ég ræðu
um mál.ð. Hefir hún verið birt
almenningi á íslandi.
í þeim umræðum, sem fram
fóru á eftir, vék ég nokkuð nán-
ar að sjónarmiðum lslendinga en
fram hefir konrið í íslenzkum
blöðurn, og lagði einkum áherzlu
á, að hin vestræna samvinna
byggðist ÖIl á því, að rétturinn
véki ekki fyrir valdinu, hvorki
réttur vestrænna frelsisunnandi
þjóða fyrir valdi einræðisríkj-
anna né réttur hinnar litlu ís-
lenzku þjóðar fyrir valdi fámenns 6
en voldugs hóps eiginhagsmuna-
manna i Bretlandi. Hygg ég ekki
ofmælt, þótt sagt sé, að jnargir
af forystumönnum vestrænna Iýð-
ræðisþjóða hafi fengið nýjan
einnig formaður brezku ^ . yið að etja um laugn máls.
nefndarinnar á þeim fundi og þori ,g ekkert að fullyrða
-^afst mér oft tækifæri t.l þess að um hvernig henni tekgt að ráða
minnast á landhelgismálið við fram úf ^ en að minum dómi
hann einnig þá daga, þó að sjalf- er Bretuin ekki minni þör{ skjótra
sögðu væri þá-ekki tími til itar-, ákvarðana j þessum efnum en f8.
I/i/Yr n tr 1 r n I
egra viðræðna.
lendingum.
Það varð að ráði að ég ræddi ^ Að ]okum vil ég aðeins segjai
þetta mál við b ezku stjórnina að ég geri mér vonjr um ag áður
áfram að loknu jólafríinu, og en jangt um Jfðiir, muni frekari
hófust þær viðræður í London' fregna að vænta; enda þótt hæp.
upp úr nýári. Hafa þær ver.ð all- ■ ið sé að endanleg lausn málsins
ítarlegar og tel ég ekki timabært sé á næstu grösum.1*
að skýra nánar frá þeim að þessu j __________
sinni, að öðru levti en því, að j
Ritstjórashipti viö »Vísi«
imu skýrt og afdráttarlaust, að ^
frá ákvörðunum s'num munu ís- Kristján Guðlaugsson hdl. hef-
lendingar ekki víkja nema að ir látið af ritstjórn Vísis. Hefir
undangengnum dómi, sem þeir hann verið í stjórn Vísis síðan
að sjálfsögðu munu lúta, hvort 1934 og ritstjóri frá 1938. Með-
sem hann gengur þeim meira eða ritstjóri hans, Hersteinn Pálsson,
minna í hag. Þá þykir mér og tekur nú við aðalritstjórn blaðs-
rétt og sanngjarnt að ég skyri frá! ins. Hefir Kristján kosið að snúa
Ázni G. Eylands:
Bnddar
Svo brátt hefir nýja samgöngutækni borið yfir hina síð-
ustu áratugi, að þjóðin hefir ekki haft undan að vega land-
ið, svo að hjólum væri fullfært þar, sem hófar einir tróðu
áður götur og gerðu að ferðaslóð.
Hinum nýju samgöngutækjum hefir því víða verið beitt á
vegleysur og bratta, langt umfram það, sem þekkist í þeim
löndum er standa á traustari fótum um vegagerð og það allt
frá fyrri öldum.
Enginn harmar það, þótt öku’ækin hafi stundum og sums
staðar orðið á undan vegunum, öfugt við hið venjulega, þó
að bíllinn hafi orðið að hrautryðjanda, um heiði og sand.
Þannig hefir farið á fleiri sviðum framsóknar þjóðarinn*
ar. Hér hefir ýmislegt borið öfugt að og með öðrum hætti
heldur en t. d. í nágrannalöndunum. Það er auðvelt að gagn-
rýna margt, sem gert hefii verið, og benda á að brokkgéngt
hafi verið. En niegnið af framsókninni hefir orðið þjóðinni
tjl góðs. Hér hefir þurft svo margt að hrúa, að landsmenn
hafa ekki alllaf mátt vera að því, að beita kúnstarinnar regl-
um við hlutina. Þannig hefir það verið um margt á sviði
búnaðarins. Vér höfum stundum steypt dálítið stömpum í
búnaðarmálum, en einnig af því er hægt að læra, er lengra
;kal lialda og betur gera. Samanlagt hefir þetta orðið til
góðs.
í þáttum þeim, sem hér fara á eftir veiða rakin nokkur at-
riði þess, hvernig að hefir horið, um byrjunarbröltið og hina
íyrstu sprelti á sviði búnaðartœkninnar. Hvernig þar hafa
verið ruddar götur ög farið eftir þeim, án þess að um neitt
Jullkomið skipuleg væri að ræða. Jafnvel verið stiklað á
FRAMBOÐ
FRAMSÓKNAR.
Framsóknarflokkurinn hefir birt
framboðslista sinn fyrir Eyja-
fjarðarsýslu við Alþingiskosning-
arnar í sumar. Segir Dagur svo
frá, að algjör eining hafi verið
um framboð fyrsta manns listans,
Bernharðs Stefánssonar, en „ein-
hvers skoðanamunar hafi í upp-
hafi gætt um það, hvern bæri að
velja“ í annað sæti Estans.
Skoðanamunurinn, sem Dagur
lalar um, byggist á því, að bænd-
ur í héraðinu voru því eindregið
fylgjandi, að einhver nýtur og
þekktur bóndi úr kjördæmlnu
sk.paði annað sætið, svo sem
hingað til hefir tiðkast, eigi s'zt
þar sem það hefir „hvarflað að“
núverandi þingmanni, eins og
Dagur segir, að fara að draga sig
í hlé eftir langan starfsdag. Mun
tillaga hafa komið fram á full-
trúaráðsfundinum, um að tiltek-
inn bóndi skipaði annað sætið, en
sú tillaga var felld með örlitlum
atkvæðamun.
BLEKKINGAR
ÞJÓÐVILJANS OG VM.
í Þjóðviljanum 15. þ. m. er
ráðist á Ólaf Thors atvinnumála-
ráðherra fyrir ummæli í greinar-
gerð sinni um landhelgismálið, er
hann flutti í útvarpið eftir heim-
komuna frá París, og að sjálf-
sér eingöngu að lögfræðislörfun-
um, en þau hefir hann stundað
jöfnum höndum allan þann tíma,
er hann hefir verið ritstjóri
Vísis.
sögðu lepur Verkam. hér það upp
daginn eftir. Gefur Verkam. í
skyn í fyrirsögn greinar sinnar,
að ráðherrann sé á undanhaldi í
landhelgismálinu, þar sem hann
segist hafa sagt brezku stjórn-
inni „skýrt og afdráttarlaust, að
íslendingar rnuni ekki víkja frá
ákvörðunum sísum nema að und-
angengnum dómi, sem þe!r að
sjálfsögðu muni lúta, hvort sem
hann gengur þeim meira eða
minna í hag.“
Verkam. spvr, hvaða heimild
ráðherrann hafi til að lýsa yfir
því, að íslendingar muni hlíta
„úrskurði erlends dómstóls um
innanlandsmál sín“. Þarna læzt
Vm. ekki vita það, sem hann þó
veit, eða a. m. k. ætti að vita, að
það er aðeins um einn dómstól að
ræða, sem landhelg smál íslands
verða lögð fyrir, og sem flestum
ber sarnan um að verði að leggja
fyrir, þótt íslendingum beri ekki
að hafa frumkvæði uin það, held-
ur Bretum, — en það er alþjóða-
dómstóllinn í Haag. Gjörðir ís-
lend.nga í landhelgismál.nu nú
eru einmitt byggðar á úrskurði
þess dómstóls í landhelgisdeilu
Breta og Norðmanna, og beygðu
Bretar sig skilyrð.slaust fyrir
þe m dómi, þótt hann gengi þeim
í mót. Við munum líka ætlast til
þess, að Bretar hlíttu dómi sama
dómstóls í landhelg sdeilunni við
okkur, þótt hann gengi þeim í
mót, e.ns og við teljum nokkurn
veginn öruggt að hann mundi
gera. Það er því hrein blekking
að tala um undanhald, þótt því
sé lýst yfir, að hvergi verði frá
málum hvikað, meðan ekki er fyr-
ir hendi úrskurður alþjóðadóm-
stóls, sein málsaðilar lúti, hvernig
sem hann fellur.
XXX
steinum yfir gömul fen og foræði, og þau lögð að baki.
Hvernig tækni og ræktun hefir þokast úr sporum, einkum
síðustu 30 árin. Hvernig ný spor hafa verið stigin, stundum
víxlspor, en þó langoftast spor sem miðuðu nokkuð á leið,
svo að öllu samanlögðu viljum vér ekki eiga þau óstigin.
Víða fer ég fljótt yfir sögu, en alls staðar mun ég revna
að hafa það er ég veit sannast og réttast um málefni og við-
burði, hver sem í hlut á, og þótt stundum kunni að vera
óglöggar heimildir. Sjálfur hefi ég lifað nokkuð með í því,
sem gerst hefir og má því bezt um vita sumt það, er aðrir
kunna að telja að orki tvímælis.
Svo ört hefir borið að með bútæknina hin síðustu ár, að
oss hættir við að gleyma því, sem fyrst gerðist í þessum mál-
um. Hættir við að gleyma því, að undirstöðurnar voru oft
ekki miklar né beisnar, kringumstæðurnar mörkuðu því bás,
en samt voru það undirstöður.
Það skapar oss skyldur er fram skal stefna, að hæta um
frá grunni ef nýir tímar leiða í ljós að þess sé þörf. Um leið
er skylda vor að skilja liðna tímann og meta, hvernig þá
voru ruddar götur, þar sem vér nú byggjum hrautir og stræti
í áttina til framtíðarlandnáms þjóðarinnar.
Eftir aldamótin.
Árið 1895 flutti Björn Þorláksson frá Munaðarnesi í
Mýrasýslu „út hingað heyvinnuvélar til sláttar og raksturs“.
Björn hafði farið til Noregs til að kynna sér ullariðnað, og
stofnaði upp úr því klæðaverksmiðjuna á Álafossi. Þetta
var fyrsta sláttuvélin og fyrsta rakstrarvélin, sem til lands-
ins komu, og hér voru reyndar.
Ujjp úr þessu eru gerðar fleiri tilraunir að nota sláttuvél-
ar, en fram yíir aldamót allt með lélegum árangri. Vélarn-