Íslendingur - 06.01.1954, Blaðsíða 6

6
ÍSLENDINGUR
Miðvikudagur 6. janúar 1954
Avorp til Akareyrinjfl
Góðir Akureyringar!
Eins og getið heíir verið um í blöð-
urn bæjarins, hefir veivð ákveð.ð að
hefjast handa um fjársöfnun til kaupa
á vönduðu pípuorgeli í Akufeyrar-
kirkju og hefir verið stofnaður sjóður
í þeim tilgangi.
Við undirritaðir vorum á sfðasta
safnaðarfundi kjörnir í nefnd lil þess,
að vinna mtð sóknarnefnd Akureyrar
að fjársöfnuninni.
Við snúum okkur liér með til bæj-
arbúa og heitum a þa til drengilegs
sluðnings þessu má-efni, — bæði ein-
staklinga og féiög.
Þótt hver einstakur geti ef til vill
ekki lagt fram stóra fjárhæð, þá „safn-
ast, þegar saman kemur,“ cn mikið íé
þarf lil kaupa á góðu pípuorgeli.
Nú kann einhver að spyrja: Er
það, sem nú cr í kirkjunni nægilega
gott? Og ertt gc-íendur þess samþykkir
þesari ráðagerð?
Þvi er þar til að svara, að Vilhjálm-
ur Þór, for-tjóri, hefir fyrir hönd þeirra
hjóna tjáð sig samþykkan þessari hug-
mynd, og gefið leyfi til að Hammond-
orgelið verði selt, að því tilskildu að
andvirði þess gengi til kaupa á vönd-
uðu pípuorgeli.
Þegar þau hjón, af alkunnum höíð-
ingsskap, kcyptu Hammondorgelið og
gáfu Akureyrarkirkju, voru þessi hljóð
íæri svo til nýkomin á markaðinn,
(fyrst 1935) og bundu margir all-mikl-
ar vonir við, að þarna væri a ferðinni
orgel, sem ef til vill myndi taka við af
pípuorgellnu. Þessar vonir hafa brugð-
ist. Eðli Ifammondorgclsins er svo frá-
brugðið p'puorgelinu, að liér er raun-
verulega um tvær tegundir hljóðfæra
að ræða. Þó ýmis hljómbrigði Ilamm-
ondorgelsins séu skemmtileg, þegar
veikt er leikið, er tónmyndun þess of
vélræn og skorlir tóninn því eðli hins
lifandi tóns. Kemur þetta æ skýrar í
ljós, eftir þvi sem tónninn verður sterk-
ari og lýsir sér í því, að tónblærinn
verður harður og líflítill, og getur o:ð-
iff óþægilegur fyrir eyrað, ef sterkt cr
leikið. Þe sa galla hefir ekki tekizt að
laga. Þá eru iærri nótur á fótspili
(pedal) Hammondorgelsins en venju-
legt er S pípuorgelum, svo að þegar af
þeirri ástæðu er ekki unnt að leika öll
orgelverk á þaó. Þar sem orgeltónlisl
er yfirieitt samin fyrir pípuorgel, verð
ur hún ekki leikin á Hammondorgel.
nema hún afflytjist meira cða minna,
þar sem eðli hljóðfæranna er 6vo ó-
iíkt.
HammondorgeLð er hins vegar bet-
sé farinn að stunda skíðaferðir á
Mont Blanc, enda ekki ósennilegt,
því að maðurinn er snar í snún-
ingum og flmur vel, eins og sjá
mátti á myndum þeim, sem íeknar
voru þegar íslenzkum togaraflski
var landað í Grimsby að riætur-
þeli um miðjan september síðast-
liðinn.
En mórallinn af þessu öllu er
sá, að það er ekki heiglum lient
að fást vip þorsk og Grímsbæjar-
lýð og græða á viðskiptun-
um.
London, 28. desember 1953.
D jak.
ur fallið til að leika á það léttari tón-
i.st, t. d í st.l við tónlist þá, sem leik-
m er á svonefnd Bíó-orgel.
Af þessu leiðtr, að organleikarar
vilja yfirleitt ekki halda orgeltónleika
á Hammondorgel, þegar leika á klass-
-ska orgeitónlist.
Þar sem Akureyrarkirkja er höfuð-
Kirkja hér norðanlands og Akureyri
næst stærsti bær landsins, þarf að vera
aðstaða til að taka á móti þeim organ-
leikurum, sem hér ber að garði og
skapa þá aðstöðu, að bæjarbúum gef-
íst kostur á að hlýða á þá, en af fram-
ansögðu e. ljóst, að sú aðstaða cr ckki
fyrir hendi. Hér er því um bcint menn-
ingarmál að ræða fyrir bæinn. I*á
mundi gott pípuorgel setja enn hátíð-
legri blæ á þær athafnir, sem frarn fara
í hinni veglegu kirkju bæjarins.
Ennfremur má minnast á, að trufl-
ani: á rafmagni mundu ekki þurfa að
hindra orgelieik í kirkjunni, ef pípu-
orgel væri þar. Þótt belgurinn verði
raíknúinn, má blása hann með hand-
afli (eða fótafli), ef rafmagn bregzt.
En eins og menn vita, hafa oft orð.ð
óþægiiegar truflaair á kirkjulegum at-
höfnum vegna rafmagnstruflana, þac
sem með engu móti ve.ður leikið á
Hammondorgelið, ef svo ber undir,
enda er tónninn myndaður með raf-
magnssveiflum í liátaiara.
Við heitum nú á alla Akureyringa
að sameinast um þetta metnaðar- og
menningarmál.
Eins og áður er að viklð, þarf sú
fjáihæð, sem hver einstakur leggur
fram ekki að vera stór, ej þáttlakan
verður nógu abaenn.
Fyrst fámennari söfnuðir, svo sem í
Vestmannaeyjum og á Eyrarbakka,
(Eyrbekkingafélagið) hafa séð sér
fært að kaupa pípuorgel í kirkjur sin-
ar, ætti okkur Akureyringum ekki að
verða skotaskuld úx því.
Nú á næslunni munu söfnunariistar
verða bornir um bæinn. Ef til vlll næsl
ekki til alira, og eru þeir þá góðfúsiega
beðnir að snúa sér til einhvers okkar
nefndarmarina með framlög sín.
A þrettánda dag jóla 1954.
Páll Sigurgeirsson. Jakob Tryggvacon.
Árni Björnsson.
Sfjóralistinn.
Það hefir verið sérstakt ein-
kenni á Framsóknarflokknum við
fiamboð til allra opinberra kosn-
inga, hvort sem heldur er til Al-
þingis eða bæjarstjórna, að flest-
ir frambjóðendurnir bera hinn
fína tiltil „stjórar“. Við Alþingis-
kosningar teflir flokkurinn fram
bankastj órum, framkvæmdastjór-
um, kaupfélagsstjórum, búnaðar-
málastjórum o. s. frv., en titillinn
bóndi er þá sjaldséður. Hér á Ak-
ureyri hefir Framsókn nýlega birt
lista sinn til bæjarstjórnarkosn-
inga í þessum mánuði, og virðist
þar svipað uppi á teningnum, að
flokkurinn eigi vart völ annarra
manna en einhverra „stjóra“. Að
vísu bregður þar fyrir nokkrum
meisturum og frúm. Af 8 efstu
mönnum listans eru 6 sljórar og
1 meistari, en alls eru meðal
hinna 22 manna á llstanum 11
s'jórar og þó einum betur, því að
einn framkvæmdastjórinn á list-
anum er aðeins nefndur . . .smið-
ur (s.b. Smiður er ég nefndur).
En til viðbótar eru svo 3 „meist-
arar“. Þess er og rétt að geta, að
í væntanlegum aðal- og varasæt-
um eru eingöngu „stjórar“. Má
því með sanni segja, að Fram-
sóknarflokknum hér í bæ sé ráð-
legast að leggjast við stjóra.
Sjclfsagt í Reykjavík. —
Óhæfa á Akureyri.
Vinstri blöðin í Reykjavík
hafa ráðizt þar á borgarstjórann
og bæjaistjórnarmeirihlutann fyr-
ir að hafa ekki enn lagt fram og
tekið til afgreiðslu fj árhagsáæll-
un Reykjavíkur fyrir hið nýbyrj-
aða ár 1954. Láta þau í það skína,
að þessi drát'ur stafi af hugleysi,
— borgarsljórinn j>ori ekki að
láta áætlunina sjá dagsins Ijós fyr-
ir bæjarstjórnarkosningarnar, og
sé slíkur háttur óþolandi.
Hér á Akureyri kveður við
annan ión. Hér var fjárhagsáætl-
unin lögð fram í desember og á
að takast til afgreiðslu í þessum
mánuði. Þelta telur síðasti Verka-
maður óhæfu. Með þessu sé verið
að „binda hendur næstu bæjar-
stjórnar um e.ns árs skeið“, eins
og liann orðar það. Ef ekki má
ieggja áætlunina fram á sama
líma í þessum tveim stærstu bæj-
um landsins, ættu vinstri blöðin
að svara því, hvenær eigi að
leggj a fram fj árhagsáætlun
Reykjavíkur og hvenær Akureyr-
ar.
Mikið stendur nú til!
Síðasti Verkamaður birtir
stefnuskrá Sósíalistaflokksins í
bæjarmálum Akureyrar fvrir
næstu 4 ár, og er hún hln glæsi-
legasia, eins og vænia mátti. Á
þessum 4 árum ætla þeir að
reisa: hraðfrystistöð, fiskþurrk-
unarslöð, drátlarbraut fyrir tog-
ara, er taki til starfa að ári, tog-
arabryggju, smábátahöfn, niður-
; suðuverksmiðju, skrifstofubygg-
ingu fyrir bæinn, hafnarhús, dag-
heimili, upptökuheimili, barna-
skóla á Oddeyri o. fl., iaka upp
rekstur strætisvagna, s'eypa götur
o. s. frv. Um tekjuöflun til þess-
ara framkvæmda er eigi getið, en
lagt til að unnið sé að því að afla
bæjarfélögum nýrra íekjustofna,
til þess að lækka útsvörin. Ef um
fjáröflunartillögur er að ræða í
sambandi við framkvæmdir, rekst
maður á tillögu um lœkkun fast-
eignaskatlsins og sameiningu
Glerárþorps við bæinn! (Hvergi
ér þó getið um framkvæmdir í
Glerárþorpi.)
Þessar áætlanir eru eins og
aðrar 4 ára áætlanir kommúnista,
— hinar fegurstu á pappírnum,
ællaðar til að veiða á þær at-
kvæði, en þegar kemur að því að
kommarnir eigi að sýna, hvernig
eigi að sjá fyrir fjárhagshlið
málsins, þá stendur hnífurinn í
kúnni. Gildir þe'ta jafnt um yfir-
boð þeirra á Alþingi og heima í
héraði.
ALF ERLING — 14
Bræður myrkursins
hann. Hann heyrði hása rödd Plochs ofan af húsþakinu, sem kallaði
eitthvað út í nóttlna á sínu pólska hrognamáli, og í smugunni fyrir
neðan sig heyrði hann skot við skot.
Hrollvekjandi hugsun skaut upp. Setjum svo, að neðra netið
brysti. Það voru grennri þræðir en þeir efri.
Hann gat ekki hangið þarna um kyrrt. Hann fann blóðið renna
niður úlnhðina og kraftarnir voru að þverra. Hann fór að klífa eft-
ir þráðunum, eins og menn klífa eftir skáslá.
Hann nálgaðist hina gagnstæðu hlið götunnar. Einn metra enn,
og honum var borgið. Hjarta lians barðist um af fögnuði, er hann
fann sig sloppinn og stóð á stalli á húsveggnum. Þakbrúnin var rétt
fyrir ofan hann. Hann lók báðum höndum í þakrennuna og óg sig
upp.
Nú tók hann fyrst eftir því, að blóðið lagaði úr höndum hans, og
að svitinn sat í stórum dropum á enni hans, og hann hné hálf-með-
vitundarlaus niður á þakið.
Þegar hann kom aftur til sjálfs sín, lá hann í legubekk á næstu
lögregluslöð, og læknir stóð hálfboginn yfir honum.
— Sár yðar eru ekki hættuleg, sagði læknirinn, — en þér hafið
fengið alvarlegt taugaáfall, og þarfnist hvíldar.
Ivan Disna var mjög vanhaldinn eftir þetta æsandi ævintýri hjá
Ploch, en læknirlnn hafði misreiknað sig mjög um líkamsástand
hans. Strax urn kvöldið var „Sjakalinn“ frískur á ný, og daginn
eftir fékk hann lilkynningu um, að Iögreglus'jórinn, Sarkas fursti,
óskaði að tala við hann.
Þegar hann kom í lögregluráðuneytið, var honum strax vísað
inn í skrifstofu furstans.
Sarkas fursti þrýsti hönd hans.
— Það hugrekki, sem þér hafið sýnt, er eitt hið óviðjafnanleg-
asla, er ég hef heyrt um, sagði furstinn.
— Ég hef aðeins gert skvldu mína, yðar hágöfgi, svaraði hann.
— Þér hafið gert meira, Ivan Disna, sagði Sarkas fursti. •— Þér
hafið vissulega sýnt hugrekki, sem ekki verður til jafnað. Það veld-
ur því tvöföldu hugarangri, að leiðangur yðai skyldi verða svo
gjörsamlega árangurslaus, sem hann varð.
— Náðust þeir þá ekki, Ploch og glæpanautar hans? spurði Ivan
Disna.
Sarkas fursti hristi höfuðið gremjulega.
— Nei, því miður, sagði hann. — Lögreglumennirnir heyrðu
skothrlðina frá þakinu og ruddust inn í húsið, en Níhilis'arnir
eiga marga áhangendur í pólsku smugunni. Ég held að sá rangali
sé fullkomið Níhilis'.ahreiður, og þess vegna hef ég gefið skipun
\ um, að hvert hús verði rannsakað og allir tortryggilegir menn tekn-
ir til yfirheyrslu, svo að við getum grennslast nánar um afstöðu
þeirra. Það er fljótséð, að Oslo greifi hefir haft njósnara sína á
varðbergi. Lögreglan, sem komin var inn í húsið, varð fyrir árás
að baki sér. Það sló í harðan bardaga, sem breiddlst út um alla
smuguna, sem á nokkrum mínútum breylltist í sannkallað helvíti.
— Og Ploch? spurði Ivan Disna.
Furstinn yppti öxlum.
Er horfinn. Húsið var grandskoðað neðan úr kjallara upp
á hanabjálka, en hann var þar ekki.
— Jæja, bætti furstinn við og sló öskuna af vindlingi sínum, •—
tið náum honum að sjálfsögðu. Hann er of þekktur til þess, að hann
geti lengi leikið lausum hala. Ég hef þegar sent duglega sporhunda
út á eftir honurn. — Það er aðeins eitt í þessu máli, sem ég hefi á-
huga fyrir, lvan Disna, og það er, hvernig á því stóð, að þú þekkt-
ist í húsi Plochs. Hafið þér hlaupið á yður, eða hafið þér á ein-
hvern hátt komið upp um yður?
— Nei, yðar hágöfgi, svaraði Ivan Disna. — Tveir menn, sem
eru vinir Plochs, réðust allt í einu á mig, um leið og Ploch hrópaði
upp, að ég væri „rauði sjakalinn“. Ég varð mjög urtdrandi á þessu,
þar sem gervi mitt og klæðnaður var svo ágætt, sern verið gat.
— Það er eitthvað dularfullt við þelta mál, Disna, sagði furstinn
og strauk hendlnni hugsandi yfir ennið. — Ploch grunaði, að þú
mundir koma. Ja, ég þarf náttúrlega ekki að spyrja yður, hvort þér
hafið verið þögull um fyrirhugaða heimsókn yðar til Plochs?
— Leyndarmál ríkisins eru mér of dýrniæt til þess að ég þann-
ig .. . .
Furstinn stöðvaði hann og lagði hönd slna á. öxl honum.
— Já, já, Disna, ég velt það, sagði hann. — Þér hafið alltof
snjallt höfuð til þess að segja hið minnsta um, að þér ætluðuð að
líta á spilin hans Plochs. En það, að Ploch grunaði, að þetta væri
Ivan Dlsna, sem iil hans kom, veldur mér mikillar furðu.
— Og mér ekki minni, sagði „Sjakalinn“.
Furs'inn hamraði með fingurgómunum á stólarmana, og það
varð andartaks þögn.
jj — JæÍa> Disna, sagði hann síðan. — Við hljótmn að fá skýr-
fflingu á þessu fyrr eða síðar, og ég hef hér engu við að bæta nema