Íslendingur - 26.03.1965, Síða 5

(Framliald af blaðsíðu 8).
liinum ýtarlegu áætlunum og
samanburði Kn. Otterstedt raf-
veitustjóra um tilhögun Laxár-
virkjunar, en allar væru niður-
stöðurnar á eina lund: Að ný-
virkjun Laxár væri heppilegri
en lina frá Búrfellsvirkjun og
því hefði ekki verið hrundið á
nokkurn hátt.
Það væri stefna Akureyrar
að halda sem mest við Laxá og
það hefði engan veginn verið
með gleði, sem
stofnað var til
þeirrar sam-
vinnu, sem nú
er um hana
við ríkið. Því
mundum við
síðast af öllu
óska eftir aðild
að landsvirkjun, svo fremi sem
annar kostur væri fær. Eins og
sakir stæðu væri meginverk-
efnið að tryggja Laxárvirkjun-
arsvæðinu nægilegt rafmagn
með beztu fáanlegum kjörum.
Sagði hann, að nú ríkti meiri
vilji en áður til þess að tengja
Laxárvirkjunarsvæðið Austur-
landi og jafnvel Norð-Vestur-
landi, en ef það yrði gert,
mundi það styrkja aðstöðu Lax-
árvirkjunar gagnvart lands-
virkjun síðar. Eins og sakir
stæðu mundu tengsl við Aust-
urland ekki verða á kostnað
Laxárvirkjunar, en ef við yrð-
um aðilar að landsvirkjuninni,
yrði það á hennar kostnað, svo
að það yrði greinilega óhag-
stæðara.
Þá kvað hann augljóst, að
ekki yrði úr virkjun Laxár að
svo stöddu, ef við gengjum
strax í landsvirkjun, en kvað
marga útreikninga liggja fyrir
um það, að tenging við Búrfells
virkjun væri ekki tímabær.
Kvaðst hann því fylgjandi auk-
inni Laxárvirkjun, en vildi hafa
opið að gerast aðili síðar, þegar
það væri tímabært. Það gæti
orðið eftir 10 ár, og það gæti
orðið seinna.
Ingólfur Árnason (K) kvaðst
alltaf hafa litið svo á málið, að
stefna bæjarstjórnarinnar hefði
verið mörkuð með ályktuninni
10. febrúar s.l. og kvað fljót-
ræði að taka málið nú upp aft-
ur, enda mundi bæjarstjórn
halda fast við fyrri samþykktir
sínar.
LANDIÐ EIN HEILD.
Arnþór Þorsteinsson (F) kvað
stefnuna í rafmagnsmálunum
þá, að gera landið í heild að
einu virkjunarsvæði, en hag-
LESSTOFA ísl.-ameríska félags
ins, Geislagötu 5: Mánudaga
og föstudaga lcl. 6—8, þriðju-
5daga og fimmtudaga kl. 7,30
—10, laugardaga kl. 4—7.
kvæmara væri
riú að halda
sig við sjálf-
stæða virkjun
og þess vegna
væri sín af-
staða að Ak-
ureyri frestaði
því um sinn
að gerast aðili að landsvirkjun.
Tók hann undir með G. J., að
það væri styrkur fyrir Akur-
eyri að koma fram sem ein
heild í þessu merka framtíðar-
máli.
ÓDÝRT RAFMAGN — HVAÐ-
AN SEM ÞAÐ KEMUR.
Jón G. Sólnes (S), forseti
bæjarstjórnar, tók fram í upp-
hafi máls síns, að hann væri
ekki að túlka skoðanir Sjálf-
stæðisflokksins heldur gerði
grein fyi'ir sinni eigin afstöðu.
Fyrir tæplega ári liefði sér vei'-
ið sýnt uppkast að frumvarpi
að landsvii-kjun, sem átti að
hafa að meginstoðum ríki,
Sogsvii'kjun og Laxárvirkjun,
og við skjóta athugun hefði sér
fundizt það að mörgu leyti að-
gengilegt. Hann hefði verið að
bíða eftir því, að bæjarstjórn
fengi málið sent til formlegrar
afgreiðslu, en slík tilmæli hefðu
látið á sér
standa. Hann
kvaðst ekki
líta svo á, að
Akui'eyii hefði
hafnað aðild
að landsvirkj-
un, þótt Laxái'-
virkjunarstjórn
hefði gert þá heppilegu ráð-
stöfun fyrir Akureyri, að leita
eftir lagaheimild til framhalds-
virkjunar við Laxá, þar sem
vel væri hugsanlegt, að fram-
haldsvirkjun Laxár yi'ði fram-
kvæmd á vegum landsvirkjun-
ar. Upphaflega tillagan hefði
svo mai'ga góða kosti og mögu-
leika til að hafa áhrif á stór-
kostlega hluti, að það væri
ábyrgðarhluti að kasta henni
fi-á sér, þar sem væri 8—10%
eignahlutdeild, 2 af 15 í stjói-n,
einn af 5 mönnum í fram-
kvæmdaráði og ekki væri óeðli-
legt, að annar fulltrúi í'íkisins
yi'ði einnig frá Noi'ðurlandi.
Hann tók fram, að hjá sér
ríktu fyx-st og fremst kaupsýslu
sjónai'mið. Sem Akureyringur,
bæjarfullti-úi og neytandi legði
hann höfuðáherzlu á að fá
næga raforku með sambæri-
legu beztu verði. Hvaðan það
kæmi, væri ekkert trúaratriði
fyrir sig.
FYLGJAST MED FRÁ UPP-
HAFI.
Fjárhagslega yi'ði öll aðstaða
léttari og á allan veg fram-
kvæmanlegri undir slíkri stjórn
sem landsvirkjun, sagði hann.
ISLENDINGUR
Með því yi'ði ríki og boi'gar-
stjói'n Reykjavíkur beinir aðil-
ar að framhaldsvii'kjun við
Laxá, og þótt við velviljaða að-
ila sé að eiga, mundi öll útveg-
un fjái-magns verða þægilegi'i
með þeim hætti. Af þeim sök-
um er vai'hugavert að hafna að-
ild að svo stöddu. Hið minnsta
er, að við fáum að fylgjast að
öllu leyti með umræðum til að
geta metið sjálfir, hvort við
viljum gerast aðilar nú þegar
eða síðai'. Ég sé ekki, sagði
hann, að það skaði nokkuð
eðlilega, fjái'málalega leið, að
stæi'stu virkjunaraðilarnir slái
sér saman. Við verðum að
tryggja okkur og umbjóðend-
um okkar næga raforku með
sanngjarnasta verði á hverjum
tíma og þess vegna vil ég fylgj-
ast með frá upphafi.
NÝ LEIÐ.
Árni Jónsson (S) sagði í upp-
hafi máls síns, að eðlilegt hefði
verið að leita eftir lagaheimild
til framhaldsvirkjunar Laxár
til að búa okk-
ur undir fram-
tíðina, en með
því hefði engin
afstaða verið
tekin til lands-
virkjunar. Síð-
an ræddi hann
rafmagnsmálin
almennt og sagði m. a., að ódýi’-
ast vii'tist næstu tíu árin að
vii'kja með díselstöðvum. Ýmsir
möguleikar opnuðust þó til
virkjunar í Laxá, ef ríkisraf-
veiturnar legðu línu til Austur-
laixds, en ekki væri grundvöll-
ur fyrir að Laxá gerði það á
eigin kostnað, þar sem það væri
of dýrt.
Ég hefi litið svo á, sagði hann,
að með stói-virkjun sé farið inn
á nýja braut og stefnt að því að
virkja þau fallvötn, sem gefa
ódýrasta rafox-ku, öllum til hags
bóta. Kvaðst hann því mjög
hlynntur henni og tók undir
með J. S., að sér þætti líklegt,
að það væi'i óhyggilegt að taka
ekki þátt í landsvii'kjun, ef úr
henni yi'ði.
Með því að stærstu aðilai'nir
hér á landi stæðu saman, væri
líklegt, að þeir gætu leyst mál-
in af meiri hagsæld en hver út
af fyrir sig. E. t. v. skipti ekki
meginmáli, hvort við gerðumst
aðilar strax eða síðar. Hitt
væri frumskilyi'ði að fylgjast
með málinu fi'á upphafi til að
geta komið sjónarmiðum okkar
fx’am. Eftii'leikurinn yi'ði ái'eið-
anlega erfiðai'i, ef við fyndum
einhvern agnúa síðai', sem
þyi'fti lagfæi’ingar við.
IIÖLDUM ÖLLUM DYRUM
OPNUM.
Gísli Jónsson (S) kvaðst verða
að álykta, að fullur samkomu-
lagsgrundvöllur væri 1 bæjai'-
stjórn. Hann sagðist ekki sjá,
að það væri nein knýjandi nauð
syn að taka afstöðu til tnálsins
að svo stöddu og benti á, að ef
horfið væri fi'á því að leggja
línu norðui', væri landsvirkjún
meira oi'ðaleikur en sköpuð af
raunhæfum aðstæðum, enda
hlyti afstaðan að breytast eftir
því, hvort línan væri ákveðiri
eða ekki.
Ekki væri enn ákveðið, hvort
ráðizt yrði í Búrféllsvirkjun,
svo að við vissum lítið; út í
hvað við gengjum. Aðalatriðið
væri, að við héldum. öllúm
+ •/> V' ■í '"
möguleikum opnum og 'gætum
orðið aðilar að landsvirkjun,
þegar okkur þætti henta.
Þá sagði hann stjóx’narfrum-
vai-p væntanlegt um nývirkjun
Laxár og kvaðst hafa ox-ð ráð-
hei'ra fyrir því, að litið væri á
hana af fulli'i vinsemd og hefði
hann heitið fyrirgreiðslu og full
um skilningi á útvegun láns-
fjár. Bent hefði verið á, að það
kynni að koma fram í fx-umvai'p
inu, að ráð væri gert fyrir línu
til Austurlands og Norð-Vest-
urlands frá Laxá. Ég sé ekki
betui', sagði hann, en þá standi
BRÉF:
Um daginn
MIG minnir að það væri Jón
Eyþói'sson jöklafræðingur, sem
gaf þætti útvarpsins nafnið. Síð
an eru liðin möi'g ár, því að
skírnin átti sér stað á fyi'stu hér
lendisárum broadcastings-upp-
finningarinnai'. Sjálfur flutti
Jón Eyþói-sson marga þætti um
daginn og veginn. Og sakna ég
þess, að hann er ekki lengur þar
á vettvanginum. Svona getur
pólitíkin farið illa með höfuðið
á sumum, því Jón neitaði allri
starfsemi fyi'ir stofnunina, þeg-
ar flokksbi'æður hans misstu
töglin, eða komu þeim ekki í
hagldirnar. Mátti hann þó muna
lagsbræðrum sínum illan grikk,
þegar hann fékk ekki að koma
alskeggjaður inn á Hótel KEA.
Nú er síður að safna skeggi og
allir borða kampasíðir hvar sem
er! Og þau oi'ð sem sögð eru
um daginn og veginn eru nú
jafngóð frá loðinbörðum sem
nauðrökuðum.
Einn góðan veðui'dag nú fyrir
skömmu, höfðum við íslending
ar mætt dönskum manni á veg-
inum. Hann talaði heima hjá
sér, en noi-ska stórblaðið Aften-
posten flutti fregnina, fi'á frétta
ritai'a sínum í Kaupmannahöfn.
Daninn sagði: „Vi danskere
bui'de gi Island fjex-nsyn, sá kan
vi beholde handskrifterne!“ Síð
an taldi hann upp marga erfið-
leika fyrir íslendinga á að eign
ast sjónvai-p, bæði kostnað og
uppsetningu. Þetta hélt hann að
íslendingar mundu telja sér hag
kvæm viðskipti. Hlaupa frá
handritunum, en þiggja að
gjöf fullkomna uppsetningu
sjónvarps, sem næði um land
allt. Mikið skal til mikils vinna,
Laxáx-vii'kjun svo sterk af sér,
að við þui-fum ekki fyrii-fram
að sækjast eftir landsvirkjun.
Ingólfur Árnason (K) lét í
ljós mikinn ótta vrið landsvii'kj-
un og taldi, að þá mundi ein-
sýnt, að hér kæmi díselrafstöð.
Að vísu yrði rafmagnsverð hið
sama og í Reykjavík, en hins
vegar óvíst, hvort við fengjum
næga raforku.
Sigurður Óli Brynjólfsson (F)
benti á, að framkvæmdir við
Laxárvirkjun yrðu geysilega
mikils virði fyrir Norðui'land,
en hins vegar væri ekki óeðli-
legt þótt við fylgdumst með um
í'æðum um landsvix-kjun, a. m.
k. eitthvað framan af.
Þegar hér var komið, var
gert hlé á fundinum til að ná
samkomulagi um ályktun bæj-
ai'stjói'nar, er Steindór Stein-
dórsson (A) mælti með og fyrr
er getið. Gísli Jónsson (S) þakk
aði nefndinni síðan fyrir þann
samkomulagsvilja, er fram
hafði kornið og kvaðst vænta
þess, ao tiilagan hlyti sem víð-
tækastan stuðning.
segja Danir!! Islendingar segja
það líka, en með þeirri mein-
ingu orðanna, að handritin skuli
lieim, en sjónvai'pið bíða. Þessa
er hér getið aðeins til gamans.
Við íslendingar eigum nefnilega
góða vini í Danmöi'ku, sem hafa
réttan skilning á handritamál-
inu, ágæta menn. Þurfum því
ekki að tala við þá landa þeirra,
sem enn luma á eðli einokunar-
tímanna. Nóg um það.
Ollum hafís verri er hjai'tans
ís, sem heltekur skyldunnar
þor, — sagði Hannes Hafstein.
Er gott að minnast þessara oi'ða,
taka lærdóma þar af, um leið og
gefinn er gaumur að ís raun-
veruleikans við strendur lands
ins. Það er vel gert af hafísn-
um, að minna okkur af og til á
skyldurnar, sem hjartans ís má
ekki heltaka. Ef meira yrði af
hafís við ísland á vorin en ver-
ið hefur um ái-abil, gæti hof-
móðurinn rokið úr okkur.
Við högum okkur oftast núorð-
ið, eins og við værum í'ómversk
ir kóngar (Cesai's) syðst á ítal-
íu-stígvélinu. Og ekki er það
rétt, sem íslendingur sagði um
daginn, að fimmtíu ár væru lið
in síðan hafisinn minnti okkur
seinast á skyldui-nar. Að vísu
kom hafís 1915, og syntu þá jak
arnir alla leið inn á Poll um
miðjan júnímánuð. Á ég enn
póstkort með mynd eftir Hall-
gi'ím heit. myndasmið Einai'sson
af júníjökunum það ái'. En það
var síðast þrem árum síðar,
frostaveturinn 1918 sem hafís-
inn sýndi sig við norðurströnd
lands vors. Af honum komu
frostin miklu, og lagísinn á inn
(Framhald á blaðsíðu 7).
og veginn