Íslendingur - 17.02.1977, Blaðsíða 4

íslendingur
Ctgefandi: Islendingur hf.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Gísli Sigurgeirsson.
Auglýsingastjóri: Sólveig Adamsdóttir.
Dreifingarstjóri: Jóna Árnadóttir
Ritstjórn og afgreiðsia: Ráðhústorgi 9, sími 21500.
Prentun: Prentsmiðja Björns Jónssonar.
Áskriftargjald: 150 kr. á mánuði.
Lausasaia: 50 kr. eintakið.
Að vera vitrír
eftir á
Ragnar Arnalds, formaður Alþýðubandalagsins, skrifaði ýtar-
Iegar greinar í 30. og 33. tbl. Þjóðviljans um Kröfluvirkjun,
en Ragnar á sem kunnugt er sæti í Kröflunefnd. I greinuin
sínum fjallar Ragnar um aðdragandann að Kröfluvirkjun,
virkjunarfrarkvæmdir og þær deilur, sem um þær hafa staðið.
Orkumarkað virkjunarinnar og orkuverð og pólitíkina á bak
við Kröfluvirkjun. Kallar Ragnar greinina í undirfyrirsögn
„Svar til Hjörleifs Guttormssonar og annarra þeirra, sem geta
verið vitrir eftir á.“
I grein sinni segir Ragnar m. a.: „ . . . hins vegar verða jarð-
gufustöðvar ekki byggðar nema í grennd við megin eldstöðvar.
Það eru sagðar hreinar línur. Stórar jarðvarmavirkjanir eru
taldar verða jafnvel arðvænlegri en hagkvæmustu vatnsafls-
stöðvar og háhitasvæðin eru tvímælalaust ein mesta auðlind
þjóðarinnar. Þessi auðlind verður ekki nýtt nema við tökum
nokkra áhættu.
Allir, sem með það höfðu að gera, voru sammála um að
taka þá áhættu við Kröflu. í þeim efnum getur enginn flokkur
skotið sér undan ábyrgð, ekki heldur Alþýðuflokkurinn. Satt
að segja hófst ekki gagnrýni Alþýðuflokksins á Kröfluvirkjun
fyrr en haustið 1975, þegar stöðvarhúsið var risið.“
Síðar í greininni segir Ragnar um eldgosið og afleiðingar
þess á Kröflusvæðið: „Ljóst er, að jafnvel þótt vinnsluholur
hefðu verið boraðar 1972 eða 1973 og þær blásið fram á árs-
byrjun 1975, þegar ákvarðanir voru teknar, hefði vandinn ekki
þar með verið umflúinn. Borholurnar hefðu samt sem áður
breytt sér hvað efnasamsetningu snertir í árslok 1975, þegar
eldvirknin magnaðist og við hefðum því staðið í svipuðum
sporum og við stöndum nú í.
Gosið kom of seint til að auðvelt væri að snúa við og
hlaupa frá öllu saman. Við stóðum þá þegar með þúsunda
milljóna króna fjárfestingu, og fram að þessu höfum við ekki
misst vonina um, að unnt verði bráðlega að láta hana skila
arði.“ Um útreikninga Kjartans Jóhannssonar, varaformanns
Alþýðuflokksins á orkuverði Kröflunefndar segir Ragnar:
„Áróðurinn um hið háa orkuverð frá Kröflu er lygasaga, sem
ákveðin pólitísk öfl hafa komið á kreik og hver étur upp eftir
öðrum.“
I Iok síðari greinar sinnar segir Ragnar: „Það vill vera fylgi-
fiskur stjórnmála, en flokkast þó ekki undir raunverulega
pólitík, að dunda við að útbreiða hviksögur um pólitíska
andstæðinga. Enda hefnir það sín fyrr eða síðar með ein-
hverjum hætti. Hitt er stjórnmálastefna, að standa við gerðir
sínar og segja ekki eitt í dag og annað á morgun.“ Hér hefur
aðeins verið fjallað um fáein atriði, sem Ragnar kemur inn
á í greinum sínum, en þær eru tæpitungulausar og fjalla um
hina umdeildu Kröfluvirkjun frá flestum hliðum.
Samstarfshópur sérfræðinga hefur sent iðnaðarráðherra
greinargerð, þar sem lagt er til að framkvæmdum verði haldið
áfram við Kröfluvirkjun, að svo mildu Ieyti sem nauðsynlegt
sé til að unnt verði að taka fyrri vélasamstæðu virkjunarinnar
í notkun. Vonandi verður Kröfluvirkjun farin að veita „birtu
og yl“ fyrir næsta haust til að forða Norðlendingum frá enn
meiri orkuskorti en orðinn er. Á meðan það er ekki fulltryggt,
er óverjandi annað, en að stefna að því að ljúka lagningu
byggðalínunnar fyrir Hvalfjörð fyrir 1. des. n. k., en það
mun vera mögulegt samkvæmt verkáætlunum. Sú framkvæmd
verður sem kunnugt er til þess, að auka flutningsgetu byggða-
línunnar til Akureyrar verulega.
IUinningarorð um
Jakob Ó. Péturs;
Fæddur 13. mars 1907 — Dáinn 7. febr.
Akir þú um Eyjafjörð
eftir dægurstritið,
fegri himin, hreinni jörð
hefurðu aldrei litið.
J. Ö. P.
Þegar ég frétti andlát Jakobs
Ó. Péturssonar, var ekki langt
um liðið, síðan ég hitti hann
heilan og hressan við embættis
störf, og saman unnum við í
nefnd fyrir skemmstu. Hann
var þar enn jafnglöggur, sam-
viskusamur og góðvilj aður
sem fyrr. Mér fannst Jakob
verða snemma roskinlegur, en
aídrei ellilegur. Því þótti mér,
er lát hans spurðist, að hann
væri yn'gri en hann var.
Jákob Ólafur Pétursson
fæddist á Hranastöðum í
Hrafnagilshreppi í Eyjafirði
13. mars 1907. Móðir hans var
Þórey Helgadóttir frá Leifs-
stöðum í Öngulsstaðahreppi,
systir m. a. Einars Helgasonar
garðyrkjustjóra í Reykjavík,
en faðir hans var Pétur Ólafs-
son, bóndi, oddviti og sýslu-
nefndarmaður á Hranastöð-
um, sem lést háaldraður á Ak
ureyri 1955 en Þórey kona
hans 1967. Þau Hranastaða-
hjón höfðu gott bú og þrifa-
legt, þó ekki væru þau efnuð.
Þar ólst Jakob upp við spar-
semi og nýtni, sem þá þóttu
dygðir, eins og hann sjálfur
sagði. Bæði höfðu þau Þórey
og Pétur traust og virðingu
manna, enda gegndi Pétur um
mismunandi langt skeið nær
öl'lum trúnaðarstörfum, sem
skipa þarf í hverju sveitarfé-
lagi.
Mér skilst, að Jakob hafi á
margan hátt hið ytra og innra
verið ærið líkur föður sínum.
Meðalmaður á velli, vörpuleg-
ur og þrekvaxinn, sterkur og
vel búinn að íþróttum líkams
og sálar.
Átján ára gamall fór Jakob
til Reykjavíkur í boði móður-
systkina sinna og hóf nám í
Kennaraskólanum. Hann lauk
kennaraprófi 1928 með ár-
angri, sem sæmdi góðri ástund
un og ágætum hæfileikum.
Sinnti hann þá fyrst far-
kennslu um Eyjafjörð neðan-
verðan, en einn vetur var
hann skólástjóri í Grímsey.
Þegar Gunnlaugur Tryggvi
Jónsson lét af ritstjórn Íslend
ings, blaðs Sjálfstæðimanna á
Akureyri, þótti þeim vand-
fyllt í það karð. Eftir nokkuð
tíð mannaskipti, þeirra er
leystu vandann í bili, varð
niðurstaðan sú að leita til
Jakobs Ó. Péturssonar. Hann
hafði verið meðal stofnenda
Varðar, félags ungra Sjálf-
stæðismanna á Akureyri,
1929 og var þá þegar kunnur
fyrir skáldskap sinn og færni
í meðferð íslensks máls. Jakob
hlýddi þessu kalli og varð í
fyrstu lotu ritstjóri íslendings
1937—’45, síðan aftur 1949—
’50 og loks frá 1951 til árs-
loka 1965.
Svo má kalla, að Jakob væri
fæddur blaðamaður. Ekki var
hann nema átta ára gamall,
þegar hann stóð að útgáfu
heimilisblaðs á Hranastöðum,
og síðan var hann viðriðinn
önnur sveitarblöð og skóla-
blöð.
Ekki var þar til gróða að
slægjast, þegar Jákob tók við
íslendingi, því að fjárhagur
blaðsins var löngum bágur, og
stundum hékk líf þess á þræði.
Hugsjónir og löngun til þess
að neyta orðlistar sinnar mun
hafa ráðið því, að hann var
lengur ritstjóri fslendings en
nokkur annar. Og í minningu
okkar, sem unnum þar með
honum, eru íslendingur og
Jakob órjúfanlega saman
tengdir.
Jakob Ó. Péturssyni var
ákaflega létt um mál. Hann
gat skrifað fyrirhafnarlítið
um sundurleitustu efni, en
slíkt verður óhjákvæmilegt
hlutskipti manns, sem einn
verður stundum um allt að
fjalia á litlu og fátæku viku-
blaði. í pólitískum snerrum
var Jakob í senn vígfimur og
markvís í besta lagi, en aldrei
rætinn eða gífuryrtur. Hann
gat með réttu sagt í lok rit-
stjórnarferils síns, að hann
hefði verið vinur ritstjóra
allra hinna bæjairblaðanna.
í starfi sínu lagði Jakob sig
fram um, að allt, sem í blöð-
um hans birtist, væri sem
vandaðast að málfari. Hvers
konar málspjöll voru honum
hvimleið og sár, og marga
hugvekjuna og ádrepuna hafði
hann birt til málverndar og
málfegrunar í þætti sínum,
Hent á lofti. Það er sannmæli,
sem skrifað stendur annarstað
ar, að blaðamennskuferill
hans hafi að öllu samanlögðu
verið giftudrjúgur, og þar gaf
hann vissulega stórum meira
en hann þá.
Samflokksmenn Jakobs litu
fyrst og fremst á hann sem
hinn málsnajalla talsmann
hugsjóna þeirra og áhuga-
mála. En fyrir utan ritstjórn
Íslendings vann hann mörg
trúnaðarstörf á vegum Sjálf-
stæðisflokksins. Hann gegndi
bæði formennsku í Verði og
Sjálfstæðisfélagi Akureyrar,
einnig í fulltrúaráðinu á Ak-
ureyri, og sæti átti hann í kjör
dæmisráði flokksins í Norður-
landskjördæmi eystra. Hann
var kosnn í framfærslunefnd,
niðurjöfnunar- og síðar fram-
talsnefnd og var þar sem
endranær vandvirkur, skyldu
rækinn og mjög skilningsrík-
ur á vanda þeirra, sem minna
máttu sín og aðstoðar samfé-
lagsins þurftu. í kjörstjórnum
var hann margsinnis. Flokks-
bræður Jakobs voru á einu
máli um, að ölluim þeim störf-
um, sem þeir höfðu kjörið
hann til, væri sinnt, svo að
sómi væri að. Hitt var annað
mál, að Jakob var hlédrægur,
og honum var það mjög fjarri
skapi að trana sér fram til op-
inberra trúnaðarstarfa, hafn-
aði jafnvel boðum um það,
sem þótti talsverður frami.
Jakob Ó. Pétursson „lærði
ungur að smíða stöku og
kveða kíminn brag.“ Úrval af
kveðskap sínum birti hann í
ljóðabókinni HNÖKRAR 1955.
Eru æskuljóð hans ákaflega
rómantísk, en seinna bregður
skáldskap hans smám saman
til meira raunæis. Þjóðernis-
sinni var hann mikill og ætt-
jarðarvinur, og eðlileg sveita-
mennska með dýrkun vors og
sólar er gildur' þáttur ljóða
hans. Miklu fremur var hann
trúr fornum hefðum en upp-
næmur fyrir dægurflugum og
tískufyrirbrigðum. Aldrei fat-
aðist honum hagmælska né
rímfimi, og er fram liðu
stundir, mátti heita, að hann
sneri sér alfarið að hinni alda-
gömlu íslensku alþýðulist,
stökunni. Var hann lands-
kunnur vísnasmiður og vísna-
safnari og stofnaði til sam-
taka á Akureyri með þeim
mönnum öðrum, sem létu sér
annast um þessa gömlu og sí-
stæðu íþrótt. Hann lék sér að
f j ö lbrey tilegus tu háttum og
fór þar svo létt, að ekki
kenndi átaka. Stundum var
mál hans í senn bundið og
óbundið. Hnittinn, beinskeytt
ur og gamansamur var hann
í besta lagi. í íslendingi hélt
hann lengi upp vísnabálki,
hvort sem hann var ritstjóri
blaðsins eða ekki, og það allt
til hins síðasta. Vonandi feil-
ur sá bálkur ekki frá sam-
tímis höfundi sínum.
Eftir að Jakob lét af rit-
stjórn íslendings hið fyrsta
sinn, gerðist hann starfsmað-
ur bókaverslunarinnar Eddu
og var framkvæmdastjóri
hennar 1947—’50. Skrifstofu-
stjóri fasteignamatsnefndar
Akureyrar var hann frá 1966
—’71, en þá varð hann starfs-
maður á skrifstofum bæjar-
fógetans á Akureyri og gegndi