Faxi - 01.05.1947, Blaðsíða 7

F A X I
7
Þorparar
Allir kannast við orðið þorpari. Það er
venjulegast notað sem skammaryrði um
þá menn sem eru ófyrirleitnir ribbaldar,
jafnvel drykkjusvolar og þess háttar.
Hvernig skyldi nú standa á að þessi merk-
ing skuli hafa verið lögð í þetta orð,
því í fornmáli er þetta orð aðeins notað
um þá sem í þorpum búa, en alls ekki
sem skammaryrði? Það virðist svo, að
þjóðin hafi orðið þess vör á seinni tím-
um að þeir sem í þorpunum búa séu
ekki eins heflaðir í umgengni eins og þeir
sem ala aldur sinn nær íslenzkri náttúru
upp til sveita. Þetta mun allt til síðustu
tíma hafa þannig verið, og jafnvel enn í
dag mun að öllum jafnaði þetta eiga sér
stað yfirleitt. Það væri dálítið gaman að
gera sét grein fyrir af hverju þetta stafar,
og sennilega mun margt liggja þar til
grundvallar þó eitt sé víst, að umgengni
utanhúss í þorpunum, og skortur á feg-
urðarsmekk í skipulagningu bæjanna
(þorpanna) eigi þar sinn drýgstan þátt.
Það mun nú orðið almennt viðurkennt,
að umhverfið hafi mjög sterk uppeldis-
áhrif á einstaklingana, og ef maður með
það í huga ferðast um sjávarþorp á ls-
landi, verður maður ekki undrandi vfir
því,þ ó þessi merking á orðinu hafi kom-
ist inn í málið. Það er í rauninni nóg að
Eins og allar aðrar stéttir gera konur nú
sífellt auknar kröfur til aukinni lífsbæg-
inda og betri aðbúnaðar. Er það í ntörg
um tilfellum réttmætt. Og enginn skyld''
minnast hins liðna í lífi margra kvenna,
nema með þeim ásetningi, að nútírna kon-
an skuli aldrei þurfa að líða slíkt. En svo
koma allar kröfurnar, sem konan gerir.
Vildi ég í allri vinsemd leyfa mé: að
spyrja, hvar taka skal fé til að fullnægja
þeim. Eiginmaðurinn má vinna alla daga,
oft helga jafnt sem virka, 10 til 18 tíma
í sólarhring, hefur ekki einu sinni tíria
til að aflaga brotin í sparibuxunum, svo
konan losnar alveg við að „pressa“ þær,
en hún heimtar öll þau þægindi, sem feng-
hafa séð eitt fiskiþorp á landi voru, þau
eru lík hvert öðru, þar virðist ríkja sá
hugsunarháttur meðal flestra, sem fólst í
orðum eins bæjarfulltrúa í höfuðstað Vest-
urlands er bæjarstjórnin hafði látið leggja
fiskreit yfir velhirtan blómagarð sem var
í hjarta bæjarins. Hann sagði við mig
þegar ég fór að finna að þessu: „Hér eig-
um við ekki að liugsa um annað en grjót-
ið og gol-þorskinn“. Hann hefur eflaust
haft dálítið til síns máls. En ég vil segja
að maður lifir ekki á einu saman brauði.
Við þurfum líka að hafa eitthvað til að
horfa á annað en grjót og gol-þorsk. Við
verðum að gera þá kröfu til forráðamanna
bæjanna að þeir gangi á undan í því að
prýða bæina eins og mögulegt er, og hafi
vakandi auga fyrir því að bæirnir séu
vel hirtir.
Ef við lítum nú á bæinn (þorpið) okkar
Keflavík, dylst engum að þar vantar
mikið á, að sæmilegt geti talizt. Allar göt-
ur eins og forarvilpa. Við aðalgötur bæj-
arins er fult af mjög óhuggulegum hálf-
dottnum skúrum, sem leggur óþef af þeg-
ar hitnar í veðri, brotnar girðingar um
húslóðir, fjárhúskofar úr marglitum báru-
járnsnepplum ganga jafnvel inn í göt-
urnar og margt fleira af slíku tagi sem
allir hljóta að sjá, ef þeir vilja. Það er
engin afsökun þó menn vilji halda því
fram að t. d. þessir skúrar tilheyri útgerð-
inni, og séu þar af leiðandi einn þáttur
í lífæð bæjarins, það eru nógir staðir fyrir
þá annarsstaðar en við aðalgöturnar. Það
sem vantar er auga fyrir þessum málum
af þeim sem hér búa. Það hefur oft verið
svo, þegar heitt hefur verið í veðri að
það hefur varla verið komandi í vestur-
hluta bæjarins í kring um Dráttarbraut-
in verða fyrir peninga. Getur þar af leið-
andi oft lokið heimilisverkunum á 1 til 4
tímum. Taki stór hluti kvenna og karla
ekki framförum í umtali og afskiptasemi
sinni um náungann, má vera að hann hafi
fundið fyrir frístundastarfi þeirra áður en
langt um líður. Sem betur fer, er þó stór
hluti kvenna laus við þetta ofboðsiega
ástand. En konur ættu að setja sér það
markmið að þær væru fleiri. Þarna er
stórt verk að vinna fyrir kvenfélógin.
Losni kvenfólkið við þetta, munu karl-
mennirnir heltast úr lestinni í þcssu sem
öðru, ekki er nú karlmennskan meiri en
það.
Skúmur.
ina fyrir óþef af rottnandi fiskúrgangi.
Þetta verður að lagast og það sem fyrst.
Ég veit að það er von margra hér í bæ,
að hin svo til nýkjörna hreppsnefnd geri
sitt bezta til að bæta úr þessum ágöllum
því þar er margt af ungum áhugasömum
mönnum um velferðarmál bæjarins sem
hafa haft tækifæri til að kvnnast hvernig
er hagað þrifnaðarmálum annarra bæja,
þar sem menningin er meiri.
Það er trúa mín, að þegar þeir sem í
þorpum búa eru komnir á það menning-
arstig, að kunna að hirða og prýða þorpið
sitt, þá muni ástæðurnar fyrir því að orðið
þorparar breytti sinni upprunalegu merk-
ingu hverfa, og það verði ekki lengur
notað sem skammaryrði. Ég vona það ein-
dregið, að forráðamenn þessa litla bæjar-
félags seti metnað sinn í að gera sitt til,
að bæta úr þeim ágöllum sem ég hef
þegar minnst á, svo Keflavík geti verið í
framtíðinni laus við að ala upp „þorpara“
í þeirri merkingu sem það orð hefur verið
notað nú um hríð.
P. E.
r
Atthagaféiag
Nýlega var stofnað hér í Keflavík Ar-
nesingafélag. Formaður þess er Ingimund-
ur Jónsson kaupmaður, en aðalhvatamað-
ur að stofnun þess mun hafa verið Tómas
Snorrason. Er markmið félagsins, eins og
er hjá öðrum slíkum félögum í stærri
kaupstöðum og bæjum, að vernda minn-
ingar frá heimahéraðinu með því að gefa
aðfluttum samhéraðsmönnum kost á að
koma saman og skemmta sér innan vé-
banda félagsins. Einnig að vinna að því
að viðhalda og efla sambandið milli hinna
brottfluttu og þeirra sem heima búa. Virð-
ist slíkur félagsskapur eiga fullan rétt á
sér, enda er grunntónninn fagur, þar er
að verki hin ramma taug, er rekka dreg-
ur föðurtúna til. I Reykjavík eru slík
félög algengust, enda er þar fjölmenni nóg.
Þar á svo að segja hver sýsla landsins
sinn félagsskap, sem markvisst vinnur að
heill sins héraðs og greiðir götu þeirra,
sem þaðan eru fluttir. Arnesingafélagið
hér í Keflavík er fyrsta tilraunin, sem hér
hefir verið gerð í þessa átt, og er fyllsta
ástæða fyrir fólk annarra héraða, sem hér
er búsett, að gefa því gaum og athuga,