Faxi - 01.06.1965, Blaðsíða 4

„Sjávarútvegurinn er þróttmesti máttarstólpi
okkar íslendinga,/
Sjómannadagsræða Jóns Sæmundssonar, skipstjóra.
um, ef efnt yrði til sögulegrar skólasýn-
ingar í sambandi við norræna skólamótið
í sumar, og væntanlegt byggðasafn gæti
haft gagn af henni.
Vitanlega verður sýning sem þessi ekki
athuguð niður í kjölinn á stuttri stundu
— og þar sem ég hef nauman tíma að þessu
sinni, hygg ég gott tii að koma hér síðar
og kynna mér hana rækilegar.
Að lokum þakka ég aftur forráðamönn
um sýningarinnar og forstöðumanni
hennar fyrir heimboðið og allan þann
sóma sem mér er sýndur á þessari sýn-
ingu, sem ég veit að er meir af vinsemd
en maklegleikum mínum.
Oska ég svo Keflavíkurkaupstað og öll-
um, sem að sýningunni hafa unnið heið-
urs fyrir verkið, en skoðendum hennar
gagns og ánægju.
Ræðu þessa flutti Bjarni M. Jónsson náms-
stjóri við opnun skólasýningarinnar í Kefla-
vík og þar sem ræðan þótti hin athyglisverð-
asta fékk ég leyfi námsstjórans til að birta
hana í blaðinu. Ritstjóri.
F
I
Ljósmynd: Heimir Stígsson.
Þessi mynd er af minnisvarða, sem reistur
var í Keflavíkurkirkjugarði til minningar um
skipshöfnina á mb. Stuðlabergi, sem fórst
með 11 manna áhöfn 17. febrúar 1962.
Varðinn var afhjúpaður s. 1. Sjómannadag
við hátíðlega athöfn, er fór fram í kirkju-
garðinum og hófst kl. 1 e. h.
Við þessa athöfn flutti sóknarpresturinn,
sr. Björn Jónsson, stutt ávarp og bæn, en
karlakvartett söng.
Dóttir skipstjórans á mb. Stuðlabergi, María
B. Jónsdóttir, afhjúpaði minnisvarðann.
Góðir samkomugestir.
Enn einu sinni erum við hér saman
komin til að taka þátt í hátíðahö 'utn
Sjómannadagsins. Eins og kunnugt er,
hefur sjómannastéttin tileinkað sér einn
Jón Sæmundsson.
dag á ári hverju síðastliðin 28 ár og ef-
laust eru ailir sammála að svo megi verða
um alla framtíð.
Sjómannadagurinn hefur verið haldinn
hátíðlegur fyrsta sunnudag í júní þar til
nú að því var breytt, og er hann núna
síðasta sunnudag í maí. Þessar breytingar
voru gerðar til áð sem flestir síldveiðisjó-
menn gætu verið heima á þessum degi,
til að breyting þessi næði fullum tilgangi
hefði þurft að liafa hann mun fyrr.
Sjómannastéttin hefur gildar ástæður til
að efna til samfagnaðar á þessum árstíma,
þá er nýafstaðin vctrarvertíð með öllum
þeim erfiðleikum sem henni fylgja og
ennfremur, að framundan er margra mán-
aða útilega hjá stórum hópi sjómanna
norð-austur og austur í hafi í eltingarleik
við silfur hafsins, síldina.
Ég mun reyna að ræða þau mál, sem
efst eru á baugi í dag og varða sjómenn
og sjávarútveginn í heild.
Arið 1964 var eitthvert það gjöfulasta,
sem yfir íslenzkan sjávarútveg hefur
komið og átti það við, bæði um þorsk-
veiðarnar við suðvesturland og síldveið-
arná% fyrir norðausturlandi og austur-
land, sem stóðu mun lengur en þekkzt
hefur, eða frá því um mánaðamót maí og
júní og allt fram undir jól.
Þeir sem gjörþekkja til þessara mála
eru flestir á þeirri skoðun að síldarmagnið
íyrir norðaustan og austurlandi hafi ekki
verið meira en oft áður.
Megin ástæður fyrir þessum aukna afla
eru því þær, að á undanförnum árum
hefur fiskveiðiflotinn verið endurnýjaður
á myndarlegri hátt en dæmi eru til. Skipin
eru stærri en áður og búin öllum þeim
nýjustu og beztu veiðitækjum, sem völ
er á. A því sviði hefur verið unnið braut-
ryðjandastarf, sem sjávarútvegurinn getur
verið hreykinn af. En þetta kostar fram-
sýni, áræðni og mikinn dugnað, enda
virðast þeir menn, sem að þessum málum
starfa, hafa þessa eiginleika í það ríkum
mæli að mörgum finnst nóg um.
Ekki er það svo að hin nýju skip, með
sínum fullkomnu tækjum séu alveg óbrigð-
ult ráð til aukins afla, það sýnir okkur
nýafstaðin vetrarvertíð, sem var nú lé-
legri hér við Faxaflóa en hún hefur verið
í mörg ár. Eiga því margir útvegsmenn
í fjárhagsörðugleikum sökum þessa afla-
brests. Dagblöð Reykjavíkurborgar eru
líka undarlega þögul um aflahlut skip-
verja og segir það að sjálfsögðu sína sögu.
Hinn langi úthaldstími síldveiðiskip-
anna hefur skapað ný vandamál, sem áður
voru svo til óþekkt. Við getum tæplega
ætlast til, að þessir menn séu í burtu fra
heimilum sínum í 5—6 mánuði samfellt,
það samrýmist tæplega því þjóðfélagi sem
við búum við í dag. Við hljótum því að
vera sammála um, að þarna er úrbóta
þörf. Eflaust eru þarna margar leiðir til
bóta, en því fyrr sem við leysum þetta
vandamál því betra. Eg lield að knapb
sem tekur þátt í veðreiðum þætti ekki
vænlegt til sigurs að tefla fram þreyttuni
gæðing.
Með tilkomu hinna nýju skipa við síld-
veiðarnar hefur það komið fram að stór
hópur báta, aðallega af stærðinni 40—70
lestir, hefur reynst vera orðinn úreltur
við þessar veiðar.
1 þessum bátum felast mikil verðma:ti,
en verkefni þeirra í dag eru ákaflcga tak-
mörkuð. Það má segja, að vetrarvertíðin
sé eini tíminn úr árinu, sem þeir eru reknir
80 — F A XI