Faxi - 01.01.1968, Qupperneq 10

Hyað er framundan?
Framhald úr síðasta blaði.
Sú mikla tækniþróun, sem framundan
er og öllum þjóðum stendur til boða, geti
þær tileinkað sér hana og hagnýtt, hefir
inú þegar nokkuð verið kynnt hér í blöð-
um og útvarpi, að ógleymdu sjálfu sjón-
varpinu, því mikla fjölmiðlunartæki, sem
að undanförnu hefir flutt mjög athyglis-
verða og fróðlega þætti um þessi mál.
Þess er því ekki að vænta, góðir Faxa-
félagar, að það sem ég nefni hér í þessari
framsögu minni, verði nýtt innlegg til
þessara mála og áður óþekkt, heldur er
tilgangurinn sá einn, að benda á þá vís-
indalegu tækniöld, sem framundan er, ef
verða mætti okkur til umhugsunar og
umræðu hér á fundinum.
í fróðlegum greinum, sem ég hefi lesið
um þessi efni, er oft drepið á eldri tíma
hugmyndir um framtíð mannkynsins,
stundum í formi skáldsagna, er sumar
hverjar hafa vakið feikna athygli. Þá er
þar ekki ósjaldan getið um ýmsar nú-
tfma bókmenntir, sem fjalli um þessi mál,
oft af furðumikilli nákvæmni. En það er
sameiginlegt með öllum þessum ritum, að
höfundar þeirra miða athafna- og atburða-
svið sitt við tímabilið frá 1980—2000.
Leyfi ég mér að vitna hér í eina slíka
frásögn:
Arið tvö þúsund er töfrandi ártal. En
hafa menn gert sér grein fyrir, að innan
rúmra 30 ára mun talan 2000 standa letruð
á almanakið, sem hangir í eldhúsinu?
Ef ekki, þá er tími til þess kominn.
Framtíðin breytist óðum í nútíð og það,
sem verra er, framtíð okkar hefir ekki
jafn sakleysislegan svip og framtfð þeirra,
sem lásu á dagatal fyrir 100 árum. Fram-
farir í tækni og vísindum valda erfiðleik-
um, sem aukast með ári hverju og mun
að lokum leiða til öngþveitis, ef ekki verða
ráð í tíma tekin og reynt að undirbúa
komu framtíðarinnar.
Dæmi þessa er mengun andrúmslofts-
ins og saurgun jarðvatns. Urgangsefni frá
verksmiðjum og samgöngutækjum, jafnvel
frá mönnum, ógna nú þegar heilbrigði
fólks og dýra. Eitraðar reykþokur hjúpa
stórborgir og iðnaðarsvæði, fiskar drepast
unnvörpum í ám og vötnum, sem taka
við skólpi frá þéttbýli milljóna.
Við þessari þróun hlýtur maðurinn að
sporna. Afskiptaleysið kemur honum í
koll. Arið 1962 var haldið þing vfsinda-
manna í London. „Ciba Congress" og var
verkefni þess „Framtíð mannsins, vanda-
mál, sem á vegi hans kunna að verða, og
lausn þeirra“. Eg sleppi hér að nefna þá
heimsfrægu vísindamenn og nóbelsverð-
launahafa, sem þar tóku til máls, en á
meðal þeirra má þó nefna Julian Huxley,
sem margir kannast við.
A þessu þingi varð til ný vísindagrein,
sem hlaut nafnið „Tutuologi“ eða „fram-
tíðarfræði“. Er hlutverk hennar kerfis-
bundnar rannsóknir og niðurskipan á
framtíðarheimi mannkyns, eins og hann
mun að líkindum verða. Fjöldi vísinda-
manna hefir nú þegar lagt ýmislegt af
mörkum til þessarar greinar, dregið upp
framtfðarmyndir og fundið hugsanlega
lausn hugsanlegra vandamála. Skulum við
nú skyggnast lítið um í hugmyndaheimi
þessara manna. Þeir álíta, að árið 1975
muni VesturTEvrópulönd hafa náð þeim
lífsstuðli, sem Bandaríkjamenn nú búa
við, en framfarir þróunarlandanna verði
minni.
Árið 2000 hafa Bandaríkjamenn enn
forustu á sviði tækni, vísinda og stjórn-
mála. Um næstu aldamót eiga 9 af hverj-
um 10 Bandaríkjamönnum og 7 af 10
Evrópubúum, heimili í stórborg. Er talið
að Bandaríkin ein verði að reisa borgir
fyrir hundrað millj. manna á næstu 30
árum. Um borgir þessar mun leika til-
búið andrúmsloft, hitað og hreinsað af
úrgangsefnum. Einbýlishús verða sjald-
séð, en þeirra í stað blasa við augum feikna
miklar íbúðarsamstæður, tengdar verzl-
unum og öðrum þjónustufyrirtækjum.
Mikillar byltingar er að vænta í heim-
ilistækni, og má þar fyrst nefna tölvuna
(Computer). Árið 2000 verður tölvan jafn
sjálfsagður hlutur inn á heimilið og sím-
inn er nú. Hún verður til mikils hagræðis
fyrir fjölskylduna, útfyllir skattskýrsluna,
gerir áætlun um næstu sumarleyfisferð og
semur kennsluskrár í kennsluvélar barn-
anna, en slíkar vélar hafa þá tekið við
hlutverki skólans.
Árið 2000 munu vélknúin gerfimenni
hjálpa húsmóðurinni við heimilisstörfin.
Hð fyrsta slíkrar tegundar var í desember
1966 til sýnis í verzluninni Macys í New
York og vakti að vonum geysiathygli við-
skiptavina. Gerfimenni þetta hefir konu-
líki (málin 95 — 60 — 90) og nefnist
Roberta. Það er gætt margvíslegum hæfi-
leikum, getur m. a. sagt fram setningu,
eins konar afsökun, t. d. þegar hún brýt-
ur matardisk við uppþvott: — Fyrirgefið,
en handliðirnir eru nýsmurðir. Að vísu
nægir þetta ekki til að halda uppi and-
ríkum samræðum við húsmóðurina, en
reiknað er með, að slík gerfimenni verði
orðin málgefnari um árið 2000. Talið er,
að gerfimenni verði notuð við sorphreins-
un og að þeim verði falið að hafa eftirlit
með skolpræsum og sjá um viðhald þeirra.
Eldhús framtíðarinnar verða næsta sjálf-
virk. Til dæmis verða gólfþvottar úr sög-
unni. Húsmóðurin klædd pappírsmorgun-
kjól, ýtir einungis á hnapp og innan
stundar er gólfið gljáþvegið og skínandi
eins og pjáturtöflur frúarinnar. I eldhús-
inu verður tölva, er semur matseðil dags-
ins til samræmis við fæðusmekk fjöl-
skyldumeðlimina og sendir pantanir til
matvöruhússins.
Örbylgjuofnar breyta hráu í soðið á
3—4 sekúndum. Mataræðið verður án efa
nokkuð frábrugðið því, sem nú er, t. d.
gefst kostur á kjarnalausum plómum, og
þá munu fást gómsætar steikur, fram-
leiddar úr þara. Og fleiri verða þægindin,
t. d. fást litlar töflur við nöldursemi, er
þeim launað í mat þess, sem haldinn er
slíkum kvilla. Fleiri slík lyf verða á boð-
stólum.
Árið 2000 verður vinnudagur hins al-
menna borgara þannig: Hann vaknar
endurnærður af draumvana lyfgerðum
svefni. Hann gleypir 200 hitaeininga
morgunpillu og skolar óbragðið úr munni
sér með frískandi gerfimjólk.
Eftir neðanjarðarbrautum þýtur hann
í rafmagnsbifreið á vinnustað. Næstu 7’Á
klst. situr hann í rykúrgangsefna- og
hávaðalausri verksmiðju, þrýstir á vél-
tippi og les af mælum. Þá heldur hann aft-
ur til síns heima, snæðir ljúffenga nauta-
steik úr grænþörungum, fær sér hóflegan
skammt af LSD, sem er frískandi og
nærandi drykkur og horfir síðan á lit-
sjónvarpið. Engum verður þá íþyngt með
vinnu utan vélanna. Árlegt sumarleyfi
Evrópubúa verður 13 vikur. I Bandaríkj-
unum verður komin 4 daga vinnuvika
og sérhver starfsmaður fær tveggja til fjög-
urra mánaða ársleyfi. Meðalárstekjur verða
1 milljón króna.
Tímans vegna verð ég að sleppa að geta
um fleiri undur veraldar. Mun sumum
þykja nóg að gert, þó hér sé staðar numið.
í síðari umferð umræðnanna gefst mér
kannske kostur að ræða um fleira nýstár-
legt. Þó vil ég að lokum geta þess, að árið
2000 er talið að maðurinn muni geta ráðið
kynferði barna sinna, ráðið litarafti og
10 — F A X I