Faxi - 01.12.1980, Page 58

eru talin, sem virtust vita fyrir
veöurbreytingar, t.d. lóan,
kæmu þær fléiri saman heim á
tún í þurrviöri, það vissi alltaf á
regn. Mun það hafa stafað af því,
að þá vissu þær af reynslu, að
ánamaökurinn kom upþ í
bleytuna og þá varð að nota
tækifærið og grípa hann en
votviörið gat hún vitað fyrir, þó
við sæjum það ekki, en hvernig?
Þaö er gátan. Þá var þaö einkum
er leið á sumar og dimmt var
orðið á kvöldin og heyrðist hún
þá segja stutt dí! Þaö þótti vita á
þurrk, en segði hún dí, dí,í það
var vætuhljóð.
Þá var það kjóinn, hann var nú
einn spáfuglinn. Þegar hann
renndi sér og hengdi niður
vængina og sagði díá.díá díá þá
spáði hann regni og fékk oft að
launum mörg ónotaorðin og þau
Ijót stundum, að minnsta kosti
hér á Suðurlandi því hér vantar
svo oft þurrk um sláttinn, en
hann reyndist oft sannspár, en
ég man ekki eftir að hann spáði
þurrki.
( Meöallandi var mikið mark
tekið á lómnum, þar verpti hann
v(ða ( tiarnarhólmum og við
tjarnir. Á sumarkvöldum mátti
oft heyra breytileg hljóð í
honum. Vældi hann ámátlega og
"drægi seiminn,, þaö vissi einatt
á rigningu, en ef hann gaggaði
snöggt þétt þaö þótti vita á
þurrk.
Svo er það krummi, liklega er
hann nú vitrastur allra fugla sem
við hér höfum kynni af, enda
hefur honum ekki veitt af öllu
sínu viti til að lifa. Ár eftir ár að
hausti til meðan foreldrar okkar
áttu heima í Efri-Ey héldu
hrafnar þing í Egginni rétt
austan við ( KvíajBólið, var þaö
stundum ótrúlegur grúi af
hröfnum sem þar komu saman,
er mér þetta sérstaklega í minni
vegna þess, aö okkur börnum
var harðbannaö að styggja
hrafnana og hundarnir voru
passaöir líka. Sem sagt það
mátti ekki trufla þinghaldið. Ekki
veit ég nú hvað lengi þing þessi
stóðu I hvert sinn, en þarna
virtust ekki allir sammála því
mikill var hávaöinn og viö
þinglok- sem áreiðanlega voru
mislöng- fór hópurinn að skifta
sér tveir og tveir saman, sem svo
flugu saman til ýmsra átta.
Eitthvaö var talaö um að ef einn
varð stakur síðast, þá hafi þeirer
enn voru eftir flogið á hann og
helst reynt að drepa hann, átti
það að vera elsti hrafninn er kom
til þings I það sinn og má með
nokkrum rétti segja að þeim
væri mannadæmi, því ekki var
nú þá stundum breytt svo
mannúðlega við gamalmennin.
En hvað um það, víst er að strax
eftir þinghald voru tveir hrafnar
komnir á flesta bæi I ná-
grenninu sem svo siðan
hóldu þar að mestu til á hverjum
degi allan veturinn en hvort
þaö voru sömu hrafnar ár eftir ár
það vissi enginn, því allir eru
krummar hver öðrum líkir að lit
og háttum.
í Ef ri-Ey voru I mínu
ungdæmi 4 búendur, tveir á
sama hlaði I uppbænum en á
þeim voru einn við hvort heimili,
en I Hól sem er svo syðstur
bæjanna voru tveir , en í
Miöbænum mun enginn hrafn
hafa verið meðan Sveinn bjó
þar, en hann var mikil skytta og
gekk oft með byssu ef veiði var
von. En eftir hann flutti suður og
Einar kom að Miöbæ, þá settust
hrafnar þar að svo sem annars
staðar. Alltaf var hrafninum
gefið á veturna hjá foreldrum
okkar í Efri-Ey og einnig eftirað
þau fluttu að Kaldrananesi. Ekki
munu hrafnaþingin hafa verið
haldin nákvæmlega á sama tíma
á haustin, þó mun það alltaf hafa
veriö haldið nokkru fyrir vetur-
nætur, sumir sögðu þau haldin
vanalega um aðra skilarétt, átti
það aö vera vegna þess að þá var
mestu slátrað I sveitum um það
leiti og átti krummi vita þaö en
ekki skal ég fullyrða neitt um
þaö.
Mjög var talið misjafnt hvað
margir mættu á þingum þessum
en ég man gamlan bónda sem
mikiö dáöi hrafninn halda því
fram að þar mættu áberandi
fleiri þegar vel voraöi því svo gat
kreppt að krumma I mestu vor-
haröindum að ekki kæmi hann
ungum sínum fram, en tækist vel
til þurfti auövitaö að ráðstafa
ungviðinu jafnframt. Sagt var
mér að eigi hafi þessi þing verið
haldin á hverju ári þarna í Efri-
Ey, en ávallt á sama stað I
Egginni er haldin voru, en ekki
man ég til að hafa heyrt aöra
staði tilnefnda sem hrafnaþing-
staði þar eystra, þó varla hafi
þetta verið sá eini fyrir alla
sýsluna.
Svo má segja að hjá mörgum
hafi krummi verið hið mesta
uppáhald og mikið mark tekiö á
ýmsum háttum hans og skal nú
minnast þess helsta sem ég
heyröi um getið. Það var fastur
vani bæjarhrafnanna I Efri-
Ey og svo mun víöar hafa veriö í
Út-Meðallandi aö fljúga rétt fyrir
dimmuna beint uþp T Eldhraun
og gistu þar um nætur, færu þeir
fyrr eitt kvöld en annað og
görguöu mikið, það vissi ætíð á
versnandi veður, að maöur tali
ekki um, ef þeir veltu sér um
hrygg. Kæmu þeir snemma að
morgni flögruðu um með
kokhljóði og hyrfu svo en kæmu
fIjótt aftur þá var vissara að gá til
kinda, þá myndu þeir vita af
einhverju dauðu og það heyrði
ég gamlan bónda segja, að
hrafninn léti sig alltaf vita ef
eitthvað væri dautt, enda gæfi
hann krumma bita af því áður en
hann bæri það heim. Annars var
hrafninn lengi vel nokkurs konar
þjóðsagnapersóna í vitund
þjóöarinnar, góður og hollráður
þeim er veittu honum velgjörðir,
en grimmur og hrekkvís þeim er
sýndu honum óvild í einhverri
mynd. Vafalaust er þetta leifar
frá Ásatrú, enda mun nú
persóna krumma nokkuð hafa
breytt um svip I vitund þjóðar-
innar á okkar tíma, sem vænta
má.
Þó að margt á síðustu tímum
hafi snúist okkur til hagsældar
sem gamlir eru, þá er þó einnig
margs að sakna, t.d. þess að
gaman væri nú að hafa
þingtíðindi krumma I hendi sér
og að kunna að lesa þau sér til
vitsauka.
Fleiri voru þeir fuglar er
marktækir þóttu sem spáfuglar
um veðurfarið, alkunn er
setningin þessi: Þegar spjóinn
vellir graut, þá er úti vorhörkur
og vetrarþraut,,. En ég held nú
samt aö hann hafi ekki almennt
verið tekinn alvarlega. Heyrði ég
konu, mesta fuglavin segja „Það
er ekkert að marka árans
spóann.því maður veit aldrei
hvort hann er að spá veður-
breytingum eöa hann sé I
bónorðshugleiðingum, því hann
er nú ekki við eina fjölina felldur
fuglinn sá; og þá er hann svo
montinn- eins og hann er nú
reyndar alltaf- að hann beitir
öllum sínum raddbreytingum
sem hann kanntil aðgjörahosur
sínar sem grænastar fyrir þeirri
sem hann er hrifinn af í það
skiftiö, uss ég tek ekkert mark á
honum“. Svona sagðist henni
frá. En ég ætla nú ekkert að
fullyrða um hve mikilli spádóms-
gáfu spóinn er gæddur eða
hversu staðfastur hann er I
sínum einkamálum, en ég hef
mesta gaman af honum, hann er
svo skemmtilega kátur og
smástrýðinn einkum við hunda.
Og prýðilega er hann laginn við
að villa mönnum sýn um hvar
hann byggi hreiðursittog virðist
kunna góð skil á þeim
hyggindum sem honum þá í hag
koma.
Svo er þaö hrossagaukurinn
(mýrarsnípan). Ekki veit ég til að
hún hafi neinn veðurfræðingur
verið talin, en það voru ákaflega
margir sem tóku mark á því hvar
þeir heyrðu fyrst til hennar á
vorin. Er til heil þula um þaö,
okkur til leiöbeiningar-sem
trúnað lögðum á það-
svohljóðandi:Uppi unaðsgauk-
ur, Austri auðsgaukur, Suðri
sælsgaukur, Vestri vesælsgauk-
ur, Norðri námsgaukur og niðri
nágaukur, ef maður stóð hærra
en gaukurinn, t.d. upp á fjalli og
hann hneggjaði neðar. Svo var
það síðasta og merkilegasta
spáteiknið, ef svo hittist á að
hann hentist undan fótum
manns skrækjandi I fyrsta sinn
og "öskraði þá með ósköpum
mesta, ekki mun þig spekina
bresta,, já svo var nú þaö, ekki
minnist ég þess að hann hafi
þannig heilsaði mér á vori, enda
er ég eldrei neinn spekingur að
viti.
Þá eru það hænsnin, þau
virtust vel finna á sér
veðrabrigði.ef þau kroppuðu sig
mikið og hristu sig, það vissi
ævinlega á regn og sama var þaö
með ýmsa aðra fugla. Þetta
staðreyndi ég.
Framh. I næsta blaði
íbúar Vogum og
Vatnsleysuströnd
Allt í hátíðarmatinn fáið þið
hjá okkur.
Allt til skreytinga
og mikið úrval af kertum.
Eflum eigin verslun, verslum heima.
VOGABÆR - Vogum
Sími 6516
FAXI - 222