17. júní - 01.10.1924, Page 11

17. JUNÍ
59
Danskir lýðháskólar.
II.
sögu lýðháskólahugmyndarinnar.
Nokkur orð úr
ÍÐAN fyrsti lýðháskólinn var stofn-
aður í bænum Rödding á Suður-
jótlandi árið 1844, hefir han jafnan átt
við misjöfn kjör að búa og oít erfið,
og af mótstöðumönnum hans heíir
honum oft verið spáð dauða, en á
honum hefir sannast hið fornkveðna,
að þeir lifa lengst, er með orðum eru
vegnir.
Sumir mótstöðumenn lýðháskólans
hafa ypt öxlutn og álitið liann þýðing-
arlausan, aðrir hafa jafnvel dróttað að
honuin miður góðum áhrifum á þjóð-
lífið, og að hann ýmist hafi glætt
sjálfsþóttan, eða sáð dáðleysi og ofur-
viðkvæmni í hugaríar nemenda sinna,
án þess að gera neina alvarlega tilraun
til að leiða þá inn á brautir raunveru-
legrar menningar eða menta.
En þrátt fyrir mótspyrnuna, og þrátt
fyrir ýmsa stærri og minni tnisbresti
á skólunum sjálfum, hefir hugsjónin,
er liggur að baki þeint, lifað og vakað
fyrir forkólfunum í 'hjerumbil hundrað
ár, og hundruð þúsunda ungra manna
og kvenna hafa setið bekki hans, og
ennþá fleiri hafa verið og eru undir
stöðugum og sterkum áhrifum frá
honum og þeiin orðum, er komið
hafa af tnuntri bestu manna hatts, bæði
í skólastofunum og frá ræðustólum
víðsvegar úti um sveitir á stærri og
minni alþýðu-samkomum.
Lýðháskólinn er vafalaust hin merk-
asta andlega hreyfing í sögu danskr-
ar alþýðu síðan á síðabótar-tím-
anunt. — Það hefir tekist að leggja
liann á breiðan, þjóðlegan grundvöll,
það er ástæðan fyrir því, að hann
hefir getað — með kostum sínutn og
göllum — fest djúpar rætur í þeitn
N. F. S. Grundtvig.
sama jarðvegi, sem gefur þjóðlfíinu
sína bestu næringu.
Sjálf hugsjónin, er seinna ljeði honutn
vængi, er fædd á blóðugunt tímum;
þegar stormar og hörmungar geysuðu
og lítil von virtist vera til þess, að
þjóðin gæti borið þær af, fæddist hún
af ósk og áhuga einstaks manns fyrir
að endurreisa þjóð sína og bæta úr
böli hennar. Þessi tnaður var N. F. S.
Grundtvig, sem gáfaður þjóðverji
síðar gaf nafnið: „der Prophet des
Nordensu.